استانبول / گزارش تحلیلی/ خبرگزاری آناتولی
اغلب کارشناسان اقتصادی سال 1395 را سالی سخت برای اقتصاد ایران پیش بینی کرده بودند، اگرچه یکی از جنبه های مثبت کارنامه اقتصادی حسن روحانی، رئیس جمهور این کشور بازگشت آرامش به اقتصاد ایران بود، اما عملکرد دولت در حوزه اشتغال زایی نامطلوب ارزیابی می شود.
بیکاری همچنان مهمترین چالش پیش روی اقتصاد این کشور است. در واقع، یکی از حوزه هایی که در آن دولت روحانی نتوانسته نتایج رضایت بخشی داشته باشد، بهبود فضای کسب و کار و به ویژه در زمینه مبارزه با فساد بوده است.
صندوق بین المللی پول در جدیدترین ارزیابی خود از اقتصاد ایران رشد اقتصادی این کشور در سال 95 را 6.6 درصد برآورد کرد که تا حد زیادی مدیون رشد صادرات نفت بوده است. بخش نفتی اقتصاد ایران در سال 95 رشد قابل توجه 52.2 درصدی را تجربه کرد و بخش غیرنفتی در این سال تنها 0.8 درصد رشد داشته است.
این در حالی است که کارشناسان بر این باورند که در بسیاری از اقتصادهای نفتی، اثر مالی درآمد نفتی، ساختارهای اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده و از این طریق رشد اقتصادی بلندمدت را تضعیف می‌کند.
در روزهای پایانی سال 1395 نگاهی می اندازیم به مهمترین رویدادهای اقتصادی ایران در سالی که گذشت:
-اختلافات در مورد جلب سرمایه گذاری:
پس از برجام انتظار می رفت سرمایه گذاری خارجی در ایران افزون شود. اما هرچند دولت روحانی از موفقیت خود در این زمینه سخن گفته است، ولی رهبر ایران اعلام کرد که رفت وآمدهای اخیر هیات های خارجی به این کشور تاکنون نتیجه خاص و ملموسی نداشته است و باید نتایج آن عینا و نه فقط روی کاغذ برای کشور ملموس شود.
- افزایش نرخ بیکاری
با وجود رشد 6.6 درصدی اقتصاد ایران در سال جاری وضعیت اشتغال در این کشور بدتر شد. ایران در سال 94 نرخ بیکاری 11 درصدی داشت که در سال 95 این رقم به 12.5 درصد افزایش یافته است.
- افزایش صادرات نفت
صادرات نفت از حدود یک میلیون بشکه به حدود 2.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافت. کل درآمد نفتی این کشور طی امسال 57.4 میلیارد دلار برآورد شد.
- صدور حکم اعدام بابک زنجانی
پرونده بابک زنجانی که سال 1392 توسط دادستانی کل ایران به عنوان متهم نفتی بازداشت شده بود، بالاخره به مراحل پایانی نزدیک شد و محسنی اژه‌ای، سخنگوی قوه قضائیه این کشور 16 فروردین 1395(4 آوریل 2016)، حکم اعدام بابک زنجانی را تایید و 12 بهمن جاری (31 ژانویه2017) به طور کامل به وی ابلاغ کرد.
- امضای تفاهم‌نامه همکاری گردشگری بین ایران و ترکیه
این تفاهم نامه 24 اردیبهشت 1395(13 می 2016) پس از برگزاری چهارمین کمیته فنی مشترک فعالان بخش گردشگری دو کشور در هتل لاله تهران، تهیه و تنظیم شد و به امضای مسئولان گردشگری دو کشور رسید.
- تعطیلی کارخانه ارج
اولین کارخانه تولید لوازم خانگی ایران یعنی «کارخانه ارج» نیز از جمله چالش های اقتصادی در سال 95 بود. این کارخانه 79 ساله در روز 24 خرداد 1395 (13 ژوئن 2016) با پلمپ قضایی انبار ارج رسماً تعطیل شد.
- افشای فیش های حقوق نجومی
انتشار فیش های حقوقی چند ده میلیونی چند تن از معاونان بیمه مرکزی ایران در فضای مجازی در خرداد 1395 یکی دیگر از جنجالی ترین حوادث اقتصادی ایران را رقم زد.
- تک رقمی شدن نرخ تورم
کاهش نرخ تورم یکی دیگر از دستاوردهای اقتصادی دولت حسن روحانی بود. بر پایه آمار بانک مرکزی ایران، نرخ تورم در این کشور از 34.7 در صد در سال 1392 به 15.6 در صد در سال 1393 و 11.9 در صد در سال 1394 کاهش یافته و در خرداد ماه 1395 با رسیدن به 9.5 درصد سر انجام تک رقمی شد.
- برگزاری کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و آلمان
دوازدهم مهر 1395 (3 اكتبر2016) با حضور زیگمار گابریل، معاون صدراعظم و وزیر اقتصاد آلمان در وزارت امور اقتصاد و دارایی ایران و در جریان کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، 10 سند و تفاهم نامه همکاری مشترک بین تهران و برلین در حوزه تامین مالی پروژه ها، سرمایه گذاری متقابل، سرمایه گذاری مشترک، همکاری های بانکی و بیمه ای، تامین زیرساخت در زمینه انرژی نفت، گاز و پتروشیمی، انرژی های تجدید پذیر، راه آهن، محیط زیست، راه و شهرسازی، خودروسازی، هواپیمایی، انتقال فنآوری و غیره به امضا رسید.
- حذف دلار از مبادلات ایران و پاکستان
ایران و پاکستان 24 مهر 1395(15 اكتبر 2016) یادداشت تفاهمی برای گشایش کانال هایی برای انجام تراکنش های تجاری دو جانبه از طریق بانک های مرکزی یکدیگر و توقف گشایش اعتبارات اسنادی به دلار امضا کردند.
- اختلاس 8 هزار میلیارد تومانی از صندوق ذخیره فرهنگیان
اختلاس 8 هزار میلیارد تومانی از صندوق ذخیره فرهنگیان از اتفاقات مهم سال 95 بود. این صندوق با بیش از 800 هزار نفر عضو، وابسته به وزارت آموزش و پرورش است. این اختلاس از دلایل استیضاح علی‌اصغر فانی وزیر سابق آموزش و پرورش ایران بود که پیش از برگزاری استیضاح در 28 مهر 1395(19 اكتبر2016) استعفا داد.
- تمدید تحریم های ایران
کنگره آمریکا 11 آذر 1395(1 دسامبر 2016) به صورت اجماع آرا با 419 رأی موافق و یک رأی مخالف در مجلس نمایندگان آمریکا و 99 رأی موافق از 99 فرد حاضر در سنای آمریکا، قانون تحریم ایران را به مدت 10 سال تمدید کرد.
- رسمی شدن تومان به عنوان واحد پول رسمی ایران
هفدهم آذر 1395 (7 دسامبر 2016) هیات دولت ایران در جلسه ای به ریاست حسن روحانی واحد پول این کشور را رسما تومان و برابر با 10 ریال اعلام کرد.
- فرود هواپیمای ایرباس در تهران پس از 38 سال
در 23 دی 1395 (12 ژانویه 2017) نخستین هواپیمای ایرباس مدل A321 خریداری شده در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست. همچنین دومین هواپیمای ایرباس مدل A330 نیز 21 اسفند جاری (11 مارس2017) در فرودگاه مهرآباد تهران به زمین نشست.
- امضای تفاهم‌نامه گسترش همکاری بانکی ایران و ترکیه
تفاهم‌نامه گسترش همکاری بانکی ایران و ترکیه در راستای تسهیل شرایط دستیابی به هدف مورد توافق روسای جمهوری دو کشور مبنی بر حصول تجارت 30 میلیارد دلاری میان ایران و ترکیه 6 بهمن ماه 1395( 25 ژانویه 2017) به امضا رسید.
- امضای تفاهم نامه استفاده مشترک از دو گذرگاه مرزی میان ایران و ترکیه
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه پروتکل اصلاح تفاهم نامه استفاده مشترک از دو گذرگاه مرزی «قاپی کوی – رازی» و «اسن دره – سرو» را در تاریخ 18 اسفند 1395 (18 مارس2017) امضا کرد.
- معضل قاچاق
معضل قاچاق یکی از مهم ترین معضلات اقتصاد ایران است و هنوز حدود 15 میلیارد دلار کالا در این کشور قاچاق می‌شود.
در روزهای آخر سال 1395 واردات پرتقال از مصر برای سفره نوروزی مردم ایران جنجال برانگیز شد. رسانه های منتقد روحانی ابتدا خبر آن را افشا کردند. بعد دولت اعلام کرد که قانونی وارد شده است. سپس آیت الله خامنه ای شدیدا از این اقدام انتقاد کرد.