İtalya ile Arnavutluk'un geçen yıl imzaladığı ve 2024'ün başında iki ülke parlamentosunun da onayladığı anlaşma çerçevesinde; İtalya'nın Arnavutluk topraklarında iki göçmen merkezi kurmasını ve iltica talebi olan düzensiz göçmenleri buraya taşımasını öngören anlaşma, bugün itibarıyla faaliyete geçmeye başladı.

İtalyan ANSA ajansının güvenilir kaynaklara dayandırdığı haberine göre, İtalyan donanmasına ait Libra gemisi ilk düzensiz göçmen grubunu Arnavutluk'taki merkezlere götürmek üzere yola çıktı.

Basında çıkan diğer haberlerde de Libra gemisinin, İtalya'nın en çok düzensiz göçmen karşılayan noktası olan Akdeniz'deki Lampedusa Adası'ndan hareket ettiği ve çarşamba günü Arnavutluk'un Şingin (Shengjin) Limanı'nda kurulan ilk karşılama merkezine ulaşmasının beklendiği belirtildi.

Göçmenler, ilk olarak Arnavutluk'un kuzeyindeki Şingin Limanı'na taşınacak, buradaki ilk kontrol ve kayıt işlemlerinden sonra iltica talepleri incelenecek, daha sonra Gjader’deki Arnavutluk Hava Kuvvetlerine ait eski bir askeri kamp merkezine kurulan yaklaşık 1000 kişi kapasiteli diğer merkeze götürülecek.

Göçmenler, inceleme talepleri sonuçlanıncaya kadar bu merkezde kalacak.

Anlaşma kapsamında, İtalya'ya denizden ulaşmaya çalışan ve İtalyan güvenlik güçlerince kurtarılan sağlıklı erkek düzensiz göçmenlerin, İtalya İçişleri Bakanlığının idaresini üstlendiği bu merkezlere taşınması öngörülüyor.

Bu arada, Uluslararası Af Örgütünün (Amnesty) İtalya Şubesi de Arnavutluk'taki İtalyan göçmen merkezlerinin faaliyete geçmesine ilişkin bugün yaptığı yazılı açıklamada, iki ülke arasındaki protokolde öngörülen tedbirlerde, iltica hakkı ve ilgili güvencelerin ihlali riski, keyfi gözaltı riski, kişisel özgürlüklerin ihlali gibi bazı insan hakları ihlalleri olabileceğine dair güçlü endişe duyulduğunu bildirdi.

Tartışmalara yol açan anlaşma ile kurulan merkezler için "Guantanamo" benzetmesi yapılmıştı

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama'nın 6 Kasım 2023'te Roma'da imzaladığı anlaşma, İtalyan güvenlik güçleri tarafından Akdeniz'de kurtarılan düzensiz göçmenlerden bir bölümünün Arnavutluk'a nakledilmesini ve iltica taleplerinin inceleme süresince burada kalmasını öngörüyor.

Anlaşma, Avrupa merkezli sivil toplum kuruluşlarının arama kurtarma gemileri tarafından kurtarılan göçmenleri, reşit olmayanları, hamile kadınları ve savunmasız kişileri kapsamıyor.

Anlaşma çerçevesinde İtalya, Arnavutluk'un kuzeybatısındaki Şingin (Shengjin) Limanı'nda ilk kabul merkezi kurdu ve Gjader bölgesinde ise sonraki prosedürler için tesis ve geri gönderme merkezi oluşturdu. İtalya ile Arnavutluk arasındaki bu protokol, bir Avrupa Birliği (AB) ülkesinin, kendisine gelen düzensiz göçmenleri, AB üyesi olmayan bir başka ülke toprağına göndermesini düzenleyen ilk anlaşma olma özelliği taşıyor.

Söz konusu anlaşmayla oluşturulan bu tesislere, İtalyan ve yabancı basında çıkan bazı haber ve yazılarda, "yeni bir Guantanamo" eleştirileri yöneltilmişti.

Başbakan Meloni ise İtalya-Arnavutluk protokolünü, ülkesine düzensiz göçmen gelişlerini caydıracak unsur olarak kamuoyuna sunmuştu.