İran ile ABD arasında Roma'da yapılan ikinci tur görüşmeler bitti

Müzakerelerin ikinci turu için Roma'yı seçen taraflar, yine Umman Dışişleri Bakanı Bedr bin Hamed el-Busaidi'nin ev sahipliğinde ülkenin Roma Büyükelçiliği'nde bir araya geldi.

Roma yerel saatiyle öğleye doğru başlayan görüşmeler için konuta ilk İran, daha sonra da ABD heyeti ulaştı.

Görüşmelerde İran heyetine Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi başkanlık ederken ABD'yi Başkan Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff temsil etti.

İran devlet televizyonu, İran ile ABD arasındaki Roma'daki görüşmelerin tamamlandığını duyurdu.

İlk olarak ABD heyetinin daha sonra İran heyetinin müzakere alanından ayrıldığı görüldü.

Taraflar henüz görüşmelerin sonucu hakkında açıklama yapmadı ancak İran resmi haber ajansı IRNA, heyetlerin gelecek hafta yeniden bir araya geleceğini bildirdi.

Bu arada, İtalya Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Antonio Tajani de heyetler bir araya gelmeden önce İran Dışişleri Bakanı Erakçi ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi ile Bakanlıkta ayrı ayrı görüşme gerçekleştirdi.

Tajani, dün akşam da ABD ile İran arasındaki görüşmelere arabuluculuk yapan Umman Dışişleri Bakanı Busaidi ile bir araya gelmiş ve Umman'a arabuluculukta tam destek verdiklerini belirtmişti.

İran: "ABD ile birkaç gün içinde teknik görüşmeler başlayacak, 26 Nisan'da da müzakereler devam edecek"

Bekayi, X sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, İran ile ABD arasında İtalya'nın başkenti Roma'da sona eren nükleer görüşmelerin ikinci turunun "yapıcı" olduğunu belirtti.

İranlı Sözcü, "İki taraf, dolaylı görüşmelere birkaç gün içinde teknik düzeyde devam etme ve ardından gelecek cumartesi kendi düzeylerinde (Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ve ABD'nin Temsilcisi Steve Witkof'un başkanlığındaki heyetler) başka bir tur görüşmesi yapma konusunda anlaştı." ifadelerini kullandı.

"Görüşmeler yapıcı bir ortamda gerçekleşti ve ilerliyor"

İran devlet televizyonuna konuşan Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, "Bugünkü görüşmelerde bir dizi ilke ve hedef konusunda daha iyi bir anlayışa ulaşmayı başardık." dedi.

Erakçi, 23 Nisan'da Umman'da uzmanlar düzeyinde teknik görüşmeler yapılacağını ardından da 26 Nisan'da yine Umman'da dolaylı görüşmelerin devam edeceğini aktararak, "Görüşmeler yapıcı bir ortamda gerçekleşti ve ilerliyor." ifadelerini kullandı.

İranlı bakan, "Çok fazla iyimserliğe ya da çok fazla kötümserliğe gerek yok. Teknik toplantıların ardından gelecek hafta daha iyi bir konumda olacağımızı umuyorum." diye konuştu.

"ABD, "şu ana kadar" nükleer konu dışında herhangi bir konuyu gündeme getirmedi"

İran'ın yarı resmi Tesnim Haber Ajansı'na konuşan Erakçi, müzakere sürecinde Amerikan tarafına görüşmelerin yalnızca nükleer konuyla sınırlı olacağını ve bunun dışında hiçbir konuyu kabul etmeyeceğini bildirdiklerini vurguladı.

Erakçi, "Amerikalılar şu ana kadar da nükleer konu dışında herhangi bir konuyu gündeme getirmedi." dedi.

İran ile ABD arasındaki müzakere süreci

İran ile nükleer anlaşmadan 2018'de tek taraflı ülkesini çeken ABD Başkanı Donald Trump, İran ile doğrudan nükleer müzakere çağrısında bulunan bir mektubu geçen ay İran lideri Ayetullah Ali Hamaney'e gönderdi. Mektuba İran, Umman üzerinden yanıt verdi.

İran ile ABD, mektup trafiğinin ardından Umman’da 12 Nisan'da dolaylı görüşmeler yaptı. Görüşmeler sonucunda hem İran hem ABD tarafı müzakerelerin "olumlu ve yapıcı" olduğunu açıkladı.

Taraflar, 19 Nisan'da yeniden bir araya geleceklerini açıkladı. Daha önce Umman'da olacağı açıklanan müzakerelerin ikinci turunun İtalya'nın başkenti Roma'da yapılacağı duyuruldu.

Müzakereler Umman'ın Roma'daki Büyükelçiliğinde Umman Dışişleri Bakanı Bedr el-Busaidi aracılığında gerçekleştiriliyor. İran heyetini Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi başkanlık ediyor. ABD'yi ise Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff temsil ediyor.

Tarafların müzakerelerdeki talepleri

İran tarafı, müzakerelerde önceki nükleer anlaşmada olduğu gibi yaptırımların kaldırılması karşılığında nükleer programını, atom bombası üretmesine engel olacak şekilde kısıtlamaya hazır olduğunu belirtiyor.

Bununla birlikte Tahran, nükleer enerji geliştirme ve uranyum zenginleştirme hakkının tanınmasını isterken 2018'de Trump'ın ülkesini tek taraflı nükleer anlaşmadan çektiği gibi bir durumla karşılaşmamak için ABD’nin muhtemel bir anlaşmadan çekilmesine karşı garantiler talep ediyor.

İran, muhtemel bir anlaşmanın ABD Kongresi tarafından onaylanmasını istiyor.

İran ayrıca ABD'nin gündeme getirdiği Tahran'ın füze kapasitesi veya bölgesel konularla ilgili nükleer dışındaki talepleri müzakere etmeyeceğini duyurdu.

ABD'nin İran'dan taleplerine ilişkin ise farklı açıklamalar gelmeye devam ediyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff, konuyla ilgili ilk açıklamasında İran'ın nükleer programını tamamen durdurmasını değil, doğrulamasını istediklerini ve bu kapsamda Tahran'ın 2015'teki nükleer anlaşmadaki gibi 3,67 oranında uranyum zenginleştirmesini öngördüklerini açıkladı.

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise İran'ın nükleer programını durdurması gerektiğini söyledi.

ABD'nin İran'dan zenginleştirmeyi azaltmasını mı yoksa nükleer programını tamamen durdurmasını mı istediği ise henüz net değil.

Diğer yandan Umman'daki ilk görüşmelerde gündeme gelmediği anlaşılsa da Trump'ın İran’ın balistik füze programı, İHA programı ve bölgedeki milis güçlerle ilişkileri gibi nükleer dışı konuları müzakerelere dahil etme isteği de ihtimal dahilinde.

Müzakerelerin başarısının önündeki engeller

Her ne kadar taraflar müzakerelere başlasalar da sürecin başarıya ulaşma ihtimalinin önündeki karşılıklı güven sorunları, ABD'nin nükleer dışı konuları müzakerelere dahil etme isteği ve  İsrail’in Tahran-Washington arasında varılacak muhtemel bir anlaşmayı akamete uğratma arzusu gibi önemli engeller de bulunuyor.

İsrail, yalnızca diplomatik bir çözümün yeterli olmadığını, İran’ın nükleer programının tamamen ortadan kaldırılmasını ve askeri faaliyetlerinin kısıtlanmasını istiyor.

İran ise bunu kabul etmeyeceğini birçok kez dile getirdi.