İstanbul
Türkiye Bankalar Birliğinin (TBB) Escarus (TSKB Sürdürülebilirlik Danışmanlığı AŞ) işbirliğiyle hazırlanan Yeşil Dönüşüm ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) Değerlendirme Raporu açıklandı.Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) Sürdürülebilirlik Danışmanlığı AŞ Genel Müdürü Kubilay Kavak, yeşil dönüşümü bütüncül bir bakışla ele alarak, bankaların ve reel sektörün faaliyetleri açısından iş dünyasına rehberlik etmek amacıyla hazırlanan raporun açıklandığı toplantıda, yeşil dönüşümün kavramsal çerçevesine değinmek istediklerini ve raporu kaynak bir kitap gibi düşündüklerini söyledi.
Herkesin yeşil dönüşümü konuştuğunu ama bundan farklı şeyler anladığını belirten Kavak, şöyle devam etti:
'Aynı noktada buluşturabilmek için bir kavramsal çerçeve sunduk. Sonrasında Avrupa Yeşil Mutabakatı ve beraberinde gelen ilgili düzenlemeleri ana hatlarıyla anlatmaya çalıştık. Elbette bu raporun omurgasını oluşturan, sınırda karbon düzenlemesine uzun uzun değindik. Ama sınırda karbon düzenlemesini anlayabilmek için 20 sene kadar geriye gitmek lazım. Çünkü bir günde ortaya çıkmadı sınırda karbon düzenlemesi, büyük bir kafa yormanın, dertlenmenin, 'nasıl yapabiliriz?' sorularına verilen cevapların sonucunda ortaya çıktı. Yeşil dönüşümün tematik yansımaları var. Hep yeşil dönüşüm diyoruz. Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'nı öteye taşıyan, ondan çok daha büyük bir şeyden bahsediyoruz. Hizmet sektörleri bu dönüşümden paylarını alacak ve fırsatı kullanabilenler ileri gidecek kullanamayanlar rekabet zorluğu yaşayacak. Dolayısıyla tematik yansımaları, bütün sektörleri, yatay kolları ele almaya çalıştık. TBB'nin bu yönde verdiği değerli görüş çerçevesinde oluşturduğumuz o kısım bugüne kadar Türkiye'de yazılan bütün raporların içinde hiç olmayan bir bölüm. O anlamıyla bir orijinalitesi olduğunu okuduğunuzda fark edeceksiniz.'
Kavak, raporda SKDM sektörlerini biraz daha ağırlıklı anlattıklarını dile getirerek, 'Oraları tartışırken sektörel dinamikleri, emisyon patikalarını, rotalarını, projeksiyonlarını aktarmaya çalıştık ve bütün bunları yaptıktan sonra bu dönüşümü gerçekleştirebilmek için günün sonunda ciddi yatırımlar, değişiklikler gerekecek ve bunları karşılamak için finansa ihtiyaç var. Değişik finans modelleri gündemde.' dedi.
Burada 2 temel kavram bulunduğunu, bunlardan birinin yeşil mutabakat, diğerinin ise yeşil dönüşüm olduğunu söyleyen Kavak, 'Avrupa'daki green deal bir düzene, mutabakatın çok ötesine taşan, toplumlarla, devletler arasında imza edilmemiş ama zihinde imzalanmış bir sosyal mukaveleye işaret ediyordu.' ifadesini kullandı.
Kavak, şunları söyledi:
'Avrupa bunu bir ticaret paradigması, bir iktisadi paradigma gibi görüyor ve kurguluyor. Türkiye'nin en büyük ticari destinasyonu ve ortağı olan Avrupa'ya uyumlanmak açısından bizim buna göre hazırlanmamız gerekiyor. Mal ve hizmet üretimine yönelik bütün süreçlerin daha yeşil kılınması; mal dediğimizde metalaştırılan mineraller, madenler de var. İmalat sanayi çıktıları da var. Ara mallar ve ürünler de var. Tarımsal faaliyetlerden elde edilen ürünler de var. Biz hep imalat konuştuk bugüne kadar. Halbuki hizmet sektörü çok ciddi bir dönüşüme maruz kalacak. Turizm faaliyetleri, bankacılık ve finans faaliyetleri, yeme içme sektörü, reklamcılık sektörü, hukuk danışmanlığı sektörü, aklınıza gelebilecek bütün hizmet kolları da aslında bir şekilde bu dönüşümden nasibini alacak.'
Yeşil dönüşüm yaklaşımında birinci başlığın akla gelebilecek her sürecin daha yeşil kılınması için sarf edilecek çaba olduğunu belirten Kavak, şunları kaydetti:
'İkinci başlık enerji meselemiz olacak. Türkiye belli açılardan çok önemli adımlar attı. İşte 15 bin megavatlık güneş potansiyeline eriştik. Kurulu güç, rüzgar geliyor, hibrit santraller ve bir taraftan depolama. Bunlar çok güzel ama yolumuz çok uzun. Çünkü daha adını koymadığımız hidrojen teknolojisi var. Henüz yaygınlaştıramadığımız ısı pompası var. Gündemimize aldığımız zaman Türkiye'ye henüz getiremediğimiz küçük modüler reaktörler var ve dijital çözümler. Çok az konuşuyoruz. Halbuki her şeyi elektrikli hale getirdiğimizde yönetecek akıllı algoritmalara ihtiyacınız olacak. Bunlar kuantum bilgisayarlarla mümkün olacak. Çok yüksek miktarda enerji tüketen veri merkezlerinin işletilmesiyle mümkün olacak. Yavaş yavaş Türkiye'de önemli veri merkezleri oluşmaya başladı.'
Büyük dönüşümün, beraberinde bir enerji dönüşümünü de getireceğine işaret eden Kavak, bu ikisinin iç içe geçtiğini söyledi.
Kavak, 'Sanayi kaynaklı, enerji odaklı emisyonları da dahil edersek Türkiye toplam emisyonlarının yaklaşık yüzde 70'ini enerji sektörüne bağlı olarak üreten bir ülke. Burada bir dönüşümü kademelendirilmiş ama her halükarda acil olarak değerlendirilmiş şekilde yapamazsak biraz sıkıntı yaşayacağımız bugünden gözüküyor.' diye konuştu.
- Rapor
Yeşil dönüşüm uygulamalarının genel bir değerlendirmesini ve sektörel önlemleri içeren raporda, yeşil dönüşümün kavramsal çerçevesi, Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın ana hatları ve ilgili düzenlemeler yer alıyor.
Bir karbon ve ticaret aracı olarak SKDM'nin Türkiye için önemi ve sektörel genişleme potansiyeli, yeşil dönüşümün yansımaları, SKDM kapsamında yer alan sektörlerdeki üretim-ticaret dengeleri, eğilimleri ile emisyonların genel görünümü ve azaltım seçeneklerinin detayları da raporda bulunan konu başlıklarından.