Resmi Gazete'de 29 Ağustos 2024 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nde (Karar Sayısı: 8859) çiftçilere yönelik teşvik ve yardımlarla ilgili gerçekleştirilen bazı düzenlemeler sosyal medyada bağlamından kopartılarak dolaşıma sokuldu. 

ARKA PLAN VE İDDİALAR 

Bir X (eski adıyla Twitter) kullanıcısı, hesabından takipçilerine sunduğu bir paylaşımda "Cumhurbaşkanı kararıyla, çiftçilere ödenen mazot ve gübre destekleri kaldırılmış, seneye destekler olmayacak." ifadelerine yer verdi. Bu paylaşım yaklaşık 500 bin sosyal medya kullanıcısı tarafından görüntülendi.

İddia benzer bilgilere yer verilerek farklı X hesapları tarafından da dolaşıma sokuldu. Mazot ve gübre desteğinin kalktığı yönündeki haberlerin doğru olduğu izlenimine kapılan çiftçiler paylaşımların altına yorum yaparak duruma tepki gösterdi.

BULGULAR

Tarım ve Orman Bakanlığı sosyal medyadaki iddiaların ardından resmi X hesabından bir bilgi notu paylaştı. Açıklamada 'mazot, gübre ve fark ödemesi' olarak belirtilen prim desteğinin kaldırıldığı yönündeki iddiaların asılsız olduğu belirtildi. "İlk olarak mazot ve gübre desteği kalkmamıştır. Yeni dönemde bunun, tanımlaması, temel girdi maliyetleri (mazot ve gübre) esas alınarak belirlenen 'Temel Destek' olarak revize edilmiştir." ifadelerine yer verildi.

Kayıtlı çiftçilerin temel destek ve mazot maliyetinin %50'sinin, gübre maliyetinin ise %25'inin karşılanacağı vurgulandı. Üretim planlaması kapsamında yer alan ürünlerin kendi havzasında yetiştirilmesi halinde, temel desteğe ek olarak üreticilerin kullandığı mazotun %50'sini, gübrenin %25'ini planlı üretim desteği olarak alacağı duyuruldu.

Açıklamada su kısıtının oldu 11 il ve 52 ilçede, az suya ihtiyaç duyan 'mercimek, nohut, baklagil, yem bitkileri, buğday, arpa gibi ürünlerin ekilmesi durumunda gübre maliyetinin kalan %50'sinin, "yer altı su kısıtı desteği" olarak verileceği belirtildi. Bu bölgelerde üretim planlamasına uygun ekim yapanların mazot ve gübre desteğinin %100'e ulaşacağının altı çizildi. 

Ayrıca üreticilerin prim desteği olarak ifade ettiği fark ödemeleriyle ilgili de bilgi verildi. Açıklamada "İkinci olarak ise yine bazı basın yayın organlarında prim desteğinin kalktığı iddiası ortaya atılmıştır. Ancak söz konusu kararın 2'inci maddesi, 11'i nci fıkrasında 'Fark Ödemesi Desteği: Öncelikle arz açığı veya planlama kapsamındaki ürünler olmak üzere ilgili üretim yılındaki üretim maliyetleri ile iç ve dış fiyatlar dikkate alınarak çiftçilerin tarım politikaları amaç ve ilkelerine uyumunu kolaylaştırmak, üretimde sürdürülebiliriği sağlamak ve gelir kayıplarını telafi edebilmek amacıyla fark ödemesi desteği verilir. Her yıl, fark ödemesi kapsamına alınacak ürünler ve ödeme miktarı Tarım ve Orman Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından ayrıca teklif edilir." ibaresi yer almaktadır." ifadelerine yer aldı. 

Tarım Reformu Genel Müdürü: "Bu sessiz bir devrim oldu."

Bir televizyon kanalında canlı yayına bağlanıp yeni destekleme modeli hakkındaki soruları yanıtlayan Tarım Reformu Genel Müdürü Osman Yıldız, "İlk defa üretim döneminden önce, çiftçilerimiz, üreticilerimiz hangi üründen ne kadar destek alacaklarını bilmiş olacaklar. Bunun için sayın bakanımıza çok teşekkür ediyoruz. Çünkü çok önemli kararlar alındı, çok önemli bir çalışma sürecinden geçtik... On üç tane stratejik olarak önemsediğimiz ürünümüz var. Bunun yanında yem bitkileriyle birlikte, 13+1 şeklinde ifade ediyoruz. Bu ürünlerimizi üretim planlaması kapsamına aldık. Böylece önümüzdeki üç yıllık dönemde kimin nerede ne kadar üretmesi gerektiğiyle ilgili yol haritasını belirlemiş olduk." dedi. 

Mevcut desteklerin 'temel destek, planlı üretim desteği, üretimi geliştirme desteği' olarak üçe ayrıldığını ifade eden Yıldız, buğdayı örnek göstererek şöyle konuştu:"Buğday örneğinden gidelim, dekara 244 lira temel desteği alacaklar. Şimdi mazot ve gübre desteğinin kaldırıldığı söyleniyor. Hayır öyle bir şey yok. Sadece biz alan bazlı hesabımızı, girdiler üzerine tanımlayarak yaptık. Buğdayda mevcut destek ödememizde mazot+gübre desteği 185 lira alırken dekarda, şimdi temel destekte 317 lira alacak."

Bakan Yumaklı: "Tarımda yeni bir dönem başlıyor!"

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, yeni destekleme modelinin Resmi Gazete'de duyurulmasının ardından resmi X hesabından yaptığı paylaşımla düzenlemeyi şu şekilde özetledi:

• -İlk defa bitkisel üretim destekleri 3 yıllık açıklandı.
• -İlk defa destek ödemeleri üretim döneminden önce açıklandı.
• -Destek kalemlerinde sadeleştirmeye gidildi.
• -Bitkisel üretim yapan ÇKS’ye kayıtlı tüm üreticiler destek alacak.
• -Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ilave destek verilecek
• -Su kısıtı olan havzalarda münavebeye uygun üretime ilave destek sağlanacak.
• -Kamu kuruluşları tarafından ıslah edilen milli tohumla üretim yapan ilave destek alacak.
• -Destek tutarları girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek.
  

Bakan Yumaklı ayrıca bu düzenlemeyle beraber çiftçilerin üretime karar vermeden önce hangi havzada, hangi ürüne, ne kadar destek alacağını öğrenmiş olacağını, planlı üretimle beraber bir takım olumsuzlukların önüne geçilmiş olunacağını belirtti.