"Taliban telefonlara el koyuyor" iddiası

Aras Fırat Tekeş / 14.03.2023
İstanbul

Amerikan güçlerinin Afganistan'ı terk etmesinin ardından 2021'in Haziran ayında merkezi hükümeti devirerek başkent Kabil'e giren ve yönetimi ele geçiren Taliban yönetiminin ülkede yürüttüğü bazı uygulamalar sosyal medyada sık sık gündeme geliyor. Son olarak Taliban'ın yüz binlerce vatandaşın telefonunu toplayarak imha ettiğine dair tartışmalara yol açan bir video sosyal medyada dolaşıma girdi. 

ARKA PLAN VE İDDİALAR 

Twitter'da dolaşıma giren videoda, Peştuca konuşan bir grup askerin binlerce cep telefonunu postallarıyla çiğneyip etrafa saçtığı görüntüler yer aldı. 

Türkiye'de bazı sosyal medya hesapları videoyu, "Taliban, insanların telefonlarına İblis'i avuçlarında taşıdıkları gerekçesiyle el koymaya başladı." ifadeleriyle paylaştı. Kısa sürede 1 milyondan fazla kişi tarafından görüntülenen ve yaklaşık 500 bin izlenme alan video yoğun etkileşim aldı. 

İçerik, kullanıcılar arasında tartışmaya sebep oldu. Bazıları olaya tepki gösterirken, görüntülerin aslında gerçeği yansıtmadığını ifade edenler de oldu. 

BULGULAR 

Anadolu Ajansı Teyit Hattı, internette yaptığı arşiv taramasında görüntülerin Afganistan'da değil, Pakistan'da çekildiğini belirledi. 

Pakistan'da 2021'in Aralık ayında kaçakçılıkla mücadele operasyonu kapsamında 250 milyon değerinde kaçak cep telefonu, teknolojik ürünler, alkol ve uyuşturucu madde ele geçirildi. Pakistan güvenlik güçleri kaçak malzemeleri toplu şekilde imha etti. Sosyal medyada dolaşan videonun bu operasyona ait olduğu belirlendi. Yaşananların detayı Pakistan medyasında yer aldı. 

Olay aynı tarihlerde Türkiye'de de gündem oldu. Dijital platformlar ve ana akım medyada haberi okuyucularla paylaşıldı. 

Ayrıca sosyal medyada iddialara dayanak olarak paylaşılan videodaki askerlerin kamuflajlarında Pakistan bayrağının yer aldığı da tespit edildi.

BULGU SETİ
  • Görüntüler Afganistan'da değil, Pakistan'da kaydedildi. 
  • Video, Pakistan güvenlik güçlerinin yürüttüğü bir kaçakçılık operasyonuna ait. 
  • İddiaya konu olan video detaylı şekilde incelendiğinde görüntülerdeki askerlerin kamuflajlarında Pakistan bayrağının yer aldığı görülüyor. 
  • Operasyon, 29 Aralık 2021 tarihinde Türkiye'de de haber oldu. 
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
Taliban'ın Afganistan'da vatandaşların telefonlarına el koyduğu iddiası gerçeği yansıtmıyor.