"Türkiye'de bir restoran, müşterilerine yapay et servis ediyor" iddiası

Meltem Sarsılmaz / 06.12.2022

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Sosyal medyada paylaşılan bir video ile Türkiye'de bir restoranın müşterilerine yapay et servis ettiği, Adana kebap yerine 3D kebabın geldiği iddia edildi. 

BULGULAR

Gönderi izlendiğinde, videonun bir haber kanalı tarafından hazırlanan haber videosu olduğu ve haberin kaynağının da İngiltere merkezli haber ajansı Reuters olduğu tespit edildi. Haberin içeriğine bakıldığında ise videonun Türkiye'de değil, İsrail'de çekildiği bulundu.

3D Yazıcıda Et Üretimi
Habere göre İsrailli bir şirket olan Redefine Meat tarafından üç boyutlu yazıcıyla bitki bazlı ama et tadında üç boyutlu et üretiliyor. İçerisinde soya, bezelye proteini, nohut, pancar, hindistan cevizi yağı ve maya gibi malzemeler bulunan; dana ve kuzu eti tadı verilen bu besin karışımı üç boyutlu yazıcıdan üretiliyor. Şirket bu bitki bazlı üç boyutlu eti anlaşmalı olduğu restaurantlarda ve Avrupa'da satışa çıkarıyor. 

Aynı şekilde üretim yapan şirketler Amerika ve İspanya'da da üç boyutlu yazıcıdan et üretiyorlar. Et tüketimine alternatif olarak geliştirilen üç boyutlu et üretim sektörünün gelecek yıllarda daha da büyüyeceği tahmin ediliyor. Dünyada et fiyatlarındaki artış, hayvanlar ve çevre için daha iyi bir alternatif olarak görüldüğü için bitki bazlı üç boyutlu yazıcıda üretilen bu etlere ileriki yıllarda talebin daha da artacağı düşünülüyor. 

Yapay et nedir?

Laboratuvar ortamında canlı hayvanlardan alınan kök hücrelerin türetilmesiyle oluşturulan ete 'yapay et' ya da 'hücre kökenli et' deniyor. Dana, keçi, sığır veya tavuk gibi hayvanlardan alınan hücreler; glikoz, vitamin, aminoasit ve minerallerden oluşturulan bir çözelti ile birleştiriliyor. Bu çözeltinin biyoreaktörlerle karıştırılmasının ardından ortaya çıkan ve kas hücrelerinden oluşan ürüne yapay et deniyor. Bu yöntem henüz ekonomik olarak sürdürülebilir olmadığı için ve çeşitli tepkilerle karşılaştığı için yaygınlaşmış durumda değil.

BULGU SETİ

  • Söz konusu restoran Türkiye'de değil İsrail'de bulunuyor.

  • Haber, üç boyutlu yazıcıyla birleştirilen bitkisel içerikli ve et tadı veren bir ürünü anlatıyor. Haberdeki ürün laboratuvar ortamında üretilen yapay et değil.
  • Gönderide yer alan video, televizyonda yayımlanan bir haberden bir kesiti gösteriyor.
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
Videonun Türkiye'de bir restoranın, müşterilerine yapay et servis ettiğini gösterdiği iddiası doğru değil.