"Türkiye'nin bazı şehirlerinde gökyüzünde mavi renkli spiral şeklinde bir görüntü oluştu" iddiası

Ayşenur Cevahiroğlu / 25.03.2025
İstanbul

Sosyal medyada 24 Mart akşamı, dünyanın birçok şehrinden gözlemlenen gökyüzündeki mavi spiral görüntüsü büyük ilgi gördü. Türkiye dahil olmak üzere farklı ülkelerden kullanıcılar, gözlemledikleri bu olayı dijital platformlarda paylaşırken, bazıları görüntüyü X'in (eski adıyla Twitter) yapay zeka asistanı Grok'a sordu.  

ARKA PLAN VE İDDİALAR

Türkiye'nin çeşitli şehirlerinden bazı sosyal medya kullanıcıları, 24 Mart 2025 gecesi gökyüzünde mavi renkte spiral biçimde bir cisim gördüklerini öne sürdü. X'te paylaşılan görüntüler kısa sürede geniş yankı uyandırarak binlerce kullanıcıya ulaştı.Söz konusu spiral biçimli görüntüye ilişkin paylaşımlar yalnızca Türkiye ile sınırlı kalmadı. İngiltere, İtalya, Danimarka, Hırvatistan ve İspanya başta olmak üzere pek çok ülkeden benzer iddialara sosyal medyada yer aldı.

BULGULAR

Anadolu Ajansı (AA) Teyit Hattı, dikkat çeken bu gökyüzündeki görüntüyü açık kaynaklardan araştırdı.

Spiral biçimli görüntüye ilişkin paylaşımların, farklı ülkelerdeki kullanıcılar tarafından kendi yerel saat dilimlerine göre yapıldığı tespit edildi. Olayın, Avrupa'nın çeşitli noktalarında benzer saat aralıklarında gözlemlendiği belirlendi. 

Birleşik Krallık'ın resmi meteoroloji ofisi ve bazı X kullanıcıları, spiral şeklindeki bu görüntünün, Elon Musk'a ait SpaceX şirkeninin fırlattığı Falcon 9 roketinden kaynaklandığını belirtti. 

ABD Ulusal Keşif Ofisi'nin (NRO) yayımladığı basın açıklamasına göre, NRO, ABD Uzay Kuvvetleri'ne bağlı Uzay Sistemleri Komutanlığı (SSC), Space Launch Delta 45 ve Space X işbirliğiyle NROL-69 görevini, SpaceX Falcon 9 roketiyle başarlı bir şekilde fırlattı.

Fırlatma, 24 Mart 2025'te ABD yerel saatiyle 13.48'de (Türkiye saatiyle 20.48), Florida'daki Cape Canaveral Uzay Üssü'nden (SLC-40) gerçekleştirildi. Ulusal güvenlik yükü başarıyla yörüngeye yerleştirildikten sonra, Falcon 9'un yeniden kullanılabilir roket güçlendiricisi (booster) güvenli bir şekilde Landing Zone 1'e iniş yaptı. Space.com'un haberine göre, spiral görüntünün, ABD saatiyle 16.00 (Türkiye saatiyle 23.00) civarında Avrupa semalarında belirdiği ve birkaç dakika boyunca gökyüzünde kaldığı kaydedildi. Kennedy Uzay Merkezi de X üzerinden yaptığı paylaşımda, fırlatmanın "gizli bir görev" olduğunu belirtti. 

Fırlatma anına ilişkin görüntüler çeşitli haber kaynakları ve onlie kanallar tarafından yayınlandı. 

İngiltere merkezli haber kaynağı BBC, spiral görüntünün kameralara yakalanış anını resmi X hesabından paylaştı.

AA Teyit Hattı, sosyal medyada büyük ilgi gören spiral biçimli görüntüyü, Erciyes Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü'nden Doç. Dr. Hasan AK'a sordu. Doç. Dr. Ak, olaya ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Dr. Ak konuyla ilgili "Bu görüntü, insan yapımı roketlerin atmosfer içinde kontrol dışı kaldığı durumlarda ortaya çıkar. Roketin arkadan itmesinin devam etmesi halinde, araç atmosfer içinde başıboş dönerek düşerken, roketten çıkan gazlar soğuk atmosfer tabakasında buz kristallerine dönüşür. Bu tıpkı yolcu uçaklarının arkasındaki egzoz gazlarının buz kristallerine döüşerek uçak arkasında bir izi bırakmasına benzer." ifadelerini kullandı. 

Ak, "Bu görüntü özelinde söylenirse; Amerikan NRO Ofisi'nin NROL-69 görevi kapsamında, SpaceX Falcon 9 roketi ile 24 Mart 2025 saat ABD yerel saatiyle 13.48'de (20.48 TSİ) gerçekleştirilen fırlatma sırasında, Falcon 9 roketinin atmosfer içinde ayrılan parçasının kontrol dışı uçuşu sırasında oluşan bir görüntüdür. Olayın Türkiye'de görüldüğü saatler de bu roketin fırlatılma saatleri ile uyumludur. Roketin yüksek irtifada olması ve havanın bulutsuz, açık olmasıyla geniş bir coğrafyadan gözlemlenmesi normal. Ancak sosyal medyada verilen görüntülerin bazıları zoomlanmış olduğu için, çıplak gözün gördüğü görüntüler değildir." şeklinde değerlendirmelerde bulundu. Ak, olayın çıplak gözle nasıl görüldüğüne dair daha gerçekçi bir izlenim için şu paylaşıma işaret etti:

BULGU SETİ
  • ABD Ulusal Keşif Ofisi'nin (NRO) açıklamasına göre, NROL-69 görevi, SpaceX'in Falcon 9 roketiyle 24 Mart 2025'te ABD yerel saatiyle 13.48'de (TSİ 20.48) Florida'daki Cape Canaveral Üssü'nden başarıyla fırlatıldı ve görev yörüngeye başarılı şekilde ulaştı.

  • Roketin fırlatılmasından sonra, gökyüzünde mavi renkte spiral şeklinde bir görüntü oluştu ve bu manzara Türkiye dahil birçok ülkeden gözlemlendi.

  • Erciyes Üniversitesi’nden Doç. Dr. Hasan Ak, spiral biçimli ışığın, atmosferde kontrolsüz şekilde dönen roket parçalarından çıkan gazların, soğuk hava tabakalarında buz kristallerine dönüşmesi sonucu oluştuğunu belirtti.
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
"Türkiye'nin bazı şehirlerinde gökyüzünde mavi renkli spiral şeklinde bir görüntü oluştuğu" iddiası doğru.