Multimedya teknolojileriyle beraber hayatımıza giren yeni medya araçları ve yapay zeka, her ne kadar bireylerin günlük yaşamını kolaylaştırıp renklendirse de bu imkanlar bazı kişi veya gruplar tarafından manipülatif amaçlarla kullanılabiliyor. Gerçek dışı bilgi, veri ve görseller (fotoğraf-video) aracılığıyla kamuoyunun yanlış yönlendirilmesini sağlamanın yanı sıra, başta yapay zeka (AI) olmak üzere yeni teknolojik araçların doğurduğu imkanlar dolandırıcılar için de klasikleşmiş yöntemlerin ötesine geçme fırsatı tanıyor. 

DOLANDIRICILAR DA DÖNÜŞÜYOR

Dolandırıcılara karşı bireylerin kendisini korumayı başarması, artık tahmin edilenden daha zor. Çünkü bu organize suç grupları, artık bireyleri arayıp çeşitli yalanlarla korkutarak yönlendirmek yerine daha yaratıcı yöntemler geliştirmeyi başardı. 

Yapay zekanın manipülatif yanlarının dolandırıcılar tarafından keşfedilmesiyle beraber, özellikle sosyal medya kullanıcıları, gördükleri 'Web arayüzleri, fotoğraflar, videolar, ses kayıtları' gibi dijital ürünlerin gerçek olup olmadığını anlamakta güçlük çekmeye başladı.

Ayrıca dolandırıcıların ülke dinamiklerini takip ederek, mevcut gündemi yakalaması ve duruma göre yeni stratejiler geliştirmesi bireylerde yeni zaaf noktaları yarattı. Bunu bir kaç örnekle açıklamak mümkün:

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na yatırım çağrısı 

Kasım 2023'te sosyal medya kullanıcıları Youtube'deki içerikleri taradıkları esnada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın vatandaşları Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Şirketi'ne yatırım yapmaya çağırdığı bir videosunun yer aldığı reklamla karşılaştı.

Reklamı izleyenler, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, "Ben şahsen Türkiye Petrolleri'nin yeni yatırım platformunda para kazanamayan herkese 20 milyon lira vereceğim. Artık geleceğiniz için endişelenmenize gerek yok. Finansal refahınız için sorumluluğu üzerimize alıyoruz. Türkiye'de petrol ve doğalgaz arama üretim ve dağıtım faaliyetlerinde bulunan Türk enerji şirketi olan Türkiye Petrolleri, dikkatini finans ve yatırım sektörüne çevirdi." ifadelerini duydu. 

Anadolu Ajansı Teyit Hattı, o dönemde bilgisayar ortamında gerçekleştirdiği incelemede videolara reklam veren sayfalardan birinin Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'nın (TPAO) internet sitesi arayüzünün birebir kopyalanarak oluşturulduğunu ve alan adının farklı olduğunu ortaya koydu. 

TPAO'nun gerçek internet sayfası URL'sinin "https://www.tpao.gov.tr/" olduğu, dolandırıcılık faaliyetleri için kopyalanan Web sitesinin URL'sinin ise "https://petroleri.com/members.php olduğu anlaşıldı. Seçim üzerinden oltalama yöntemi "Dikkat sandık numaranız değişti"

Yukarıda ifade edildiği gibi, dolandırıcılar oldukça dinamik bir işleyiş düzeninde hedef kitleye odaklanıyor. Ülkenin mevcut gündemine adapte olarak, bireylerin dikkatini çekmek için her gün yeni stratejiler geliştiriyor. Geçtiğimiz mart ayında gerçekleştirilen Mahalli İdareler Seçimi de dolandırıcıların vatandaşları oltalamak için sık kullandığı bir malzeme oldu. 

Bu tarihlerede çok sayıda kişinin cep telefonuna, "Sayın seçmen, oy kullanacağınız sandık değişmiştir. Yeni sandık numaranızı öğrenmek için aşağıdaki linki tıklayınız." mesajı geldi. Dolandırıcıların mesajın inandırıcı olması için de, verdikleri internet sayfası linkinin "www.ysksandik2024.com" şeklinde ayarladığı görüldü

O tarihlerde YSK resmi internet sitesinden yaptığı açıklamada, "Sizleri telefonla arayarak kendini Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı personeli olarak tanıtan kişilerle bilgilerinizi asla paylaşmayınız. 'Oy kullanacağınız sandık değişti.' şeklinde gelen e-posta ve mesajlara asla itibar etmeyiniz!" ifadelerini kullanarak vatandaşları uyardı. 

Yeni yöntem: "Dikkat vergi borcunuz var"

Resmi kurumların Web sayfalarının kopyalanması üzerine geliştirilen oltalama yöntemi, son günlerde ana akım medya ve dijital ağlarda tartışma konusu olan vergi meselesini gündemlerine alan dolandırıcılar için anahtar unsur oldu. 

Bireysel e-posta adreslerine mail gönderen dolandırıcılar, vatandaşları "vergi borcunuz var" şeklinde ifadeler kullanarak, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (https://dijital.gib.gov.tr) adresinin arayüzü kopyalanarak oluşturulan sahte bir siteye yönlendirmeye başladı.