"Merkez Bankası'ndan raporunda doların 15 gün içinde 40 lira olacağı yazıyor" iddiası

Aras Fırat Tekeş / Muhammed Said Tanıl / 16.03.2024
İstanbul

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından her ay periyodik olarak gerçekleştirilen bir anketin sonucunda paylaşılan rapor, bir haber sitesi ve bazı sosyal medya kullanıcıları tarafından bağlamından kopartılarak dolaşıma sokuldu. 

ARKA PLAN VE İDDİALAR
Yeniçağ Gazetesi, "Dolar 15 gün sonra bu rakama yükselecek. Merkez Bankası’nın raporundan sızdı" başlıklı bir haberi okuyucularına servis etti.

Bu haberi referans gösteren bir X kullanıcısı, "Merkez Bankası'nın raporu sızmış, dolar 15 gün sonra (seçimlerden hemen sonra) 40 TL olacak." ifadelerini takipçileriyle paylaştı. Bu içerik 1 milyondan fazla X kullanıcısı tarafından görüntülendi.

Haberin dolaşıma girmesinin ardından benzer ifadelerin kullanıldığı onlarca paylaşım kısa süre içinde sosyal medyada paylaşıldı.

BULGULAR

Anadolu Ajansı Teyit Hattı sosyal medyadaki iddiaların arka planını araştırdı.

Yapılan incelemede, sosyal medyada gündeme getirilen raporun periyoduk olarak her ay yapılan 'Piyasa Katılımcıları Anketi' olduğu ve kamuoyuna açıklanan bu anketten çıkan sonucun bağlamından kopartılarak paylaşıldığı anlaşıldı. 

Piyasa Katılımcıları Anketi Nedir?

Merkez Bankası, Piyasa Katılımcıları Anketi'ni "Piyasa Katılımcıları Anketi ile finansal ve reel sektördeki karar alıcı ve uzman kişilerin, çeşitli makroekonomik değişkenlerle ilgili beklentilerinin izlenmesi amaçlanmaktadır." şeklinde açıklamaktadır.

Bu ankette reel ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 70 katılımcı, farklı parametreler hakkında tahminlerini sunmaktadır. Her ay yapılan bu anket sonuçları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Belli bir rutin çerçevesinde her ay gerçekleştirilen bu çalışma Mart 2024'te de uygulanmıştır. 

Mart 2024'te katılımcıların tahminleri ne oldu?

Merkez Bankası Mart 2024 anket sonucunda, "Katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 40,02 TL iken, bu anket döneminde 40,53 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise bir önceki anket döneminde 41,15 TL iken, bu anket döneminde 42,79 TL olarak gerçekleşmiştir (Grafik 8)." ifadeleri yer aldı. 

Ayrıca anket sonuçlarına göre;

Geçen ay yüzde 3,17 olan mart ayı TÜFE artışı beklentisi, bu anket döneminde yüzde 3,43'e çıktı. Cari yıl sonu TÜFE artışı beklentisi de yüzde 42,96'dan yüzde 44,19'a yükseldi. TÜFE'de artış beklentisi 12 ay sonrası için yüzde 37,78'den yüzde 36,70'e, 24 ay sonrası için de yüzde 23,05'ten yüzde 22,67'ye geriledi.

Bir önceki anket döneminde 34,6 milyar dolar olan yıl sonu cari işlemler açığı beklentisi, bu dönemde 33,3 milyar dolara indi. Gelecek yıl için cari işlemler açığı beklentisi de 31,8 milyar dolara geriledi.

Cari yıl için Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) artış beklentisi yüzde 3,3'te, gelecek yıl için de yüzde 3,8'de sabit kaldı. TCMB'nin politika faizine ilişkin cari ay sonuna yönelik beklenti yüzde 45, 3 ay sonrası için ise yüzde 46,85 oldu. 12 ay sonrası için politika faizi beklentisi de yüzde 36,62'den yüzde 36,96'ya çıktı.

Konuyla ilgili Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Dezenformasyonla Mücadele Merkezi de kamuoyuyla bir bilgi notu paylaştı.

BULGU SETİ
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketi'nde reel ve finansal sektör temsilcileri oy kullanıyor. 

  • Anket sonucu ortaya çıkan farklı parametrelere ait değerler her ay kamuoyuyla Merkez Bankası'nın internet sitesinden paylaşılıyor. 
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
Merkez Bankası'ndan sızan raporda seçim sonrası doların 40 TL olacağı bilgisinin yer aldığı yönündeki iddialar gerçeği yansıtmıyor.