Çin'de bankaları korumak için tankların sokağa çıktığı iddiası

Çin'de kayıtlara geçen görüntülerde paralarını çekemeyen halkın bankaların önünde protesto için toplandığı, bunun üzerine banka binalarını korumak için Çin ordusunun bölgeye tank sevkiyatı gerçekleştirdiği iddia edildi.

Bankacılık sektöründe iflasların yaşandığı Çin’de çekilen bir video hem Türkiye’de hem de dünya genelinde çok konuşuldu. Söz konusu video sosyal medyada haber paylaşan birçok platform tarafından dolaşıma sokuldu.

“Çin’de 40 banka iflas etti, tanklar sokakta”, “Bankalar tanklarla korumaya alındı” ve “İnsanlar paralarını çekmek için bankalara gidince, asker tanklarla bankaları koruma altına aldı” gibi başlıklar atıldı.


ARKA PLAN VE İDDİALAR
Dünya genelinde konuyla alakalı yüzlerce paylaşım yapılırken, ABD’de bir kullanıcının attığı tweet’tin ek kısmındaki video, sadece tek bir kaynaktan 10 milyona yakın görüntülenmeye ulaştı.


Görüntüler Türkiye'deki sosyal medya kullanıcıları tarafından da 21 Temmuz Perşembe günü paylaşılmaya başladı. Kimi internet siteleri videoyu kullandıkları haberlerinde, “Henan eyaletindeki Çin Halk Bankası önünde toplanan yüzlerce kişi ‘Birikimlerimizi istiyoruz’ sloganları attı. Çıkan olaylar sonrası bankanın önüne askeri tanklar konuşlandırıldı” ifadelerine yer verdi.

Görüntüler tam da Çin’de ekonomi kaynaklı sokak gösterilerinin yaşandığı bir ortamda kayıtlara geçti. Hınan ve Anhui eyaletlerindeki 4 kırsal bölge bankasındaki mevduatları nisandan beri dondurulan mudilerin protestosu, güvenlik güçlerine mensup olduğu sanılan, sivil giyimli grupların engellemesi nedeniyle arbedeye dönüşmüştü.


BULGULAR
Görüntülerin birçok yerde iddia edildiği gibi Hınan eyaletinde değil, buranın 400 kilometre uzağında bulunan Şantung eyaletindeki Rizhao şehrinde kayıtlara geçtiği anlaşılıyor. Videoda tanklar tarafından korunduğu ima edilen bina ise aslında Ji Hotel Rizhao isimli bir otel. Otelin görüntülerine çeşitli rezervasyon sitelerinde bulunabiliyor.


Uydu ve sokak görüntüsü hizmeti sağlayan Baidu uygulaması da Ji Hotel Rizhao otelinin, Çin'in Şantung eyaleti, Rizhaou şehrindeki Donggang semtinde olduğunu gösteriyor.


Bölgeden gelen tanık ifadeleri ise tankların askeri tatbikat nedeniyle sokakta olduğunu belirtiyor. Ji Hotel Rizhao çalışanlarından biri Associated Press haber ajansına konuşarak, görüntülerin kaydedildiği gece tankları gördüğünü fakat hiçbir protesto eylemiyle karşılaşmadığını ifade ediyor.

Çinli muhalif aktivist Jennifer Zeng de sosyal medyadan yaptığı paylaşımda tankların, bölgeye yakın bir deniz üssünde gerçekleşen askeri tatbikata dahil olduğunu ve söz konusu tatbikatın her yıl gerçekleştirildiğini belirtti.


Çin Halk Cumhuriyeti Deniz Emniyeti Yönetimi tarafından paylaşılan belge de bölgede, önceden duyurulmuş bir askeri tatbikat yapıldığını doğruluyor. Duyuruda "14 - 16 Temmuz tarihleri arasında 36-53.00N122-06.00E、36-07.00N120-54.20E、35-09.00N120-54.20E、35-09.00N123-17.00E、36-38.00N123-17.00E、36-38.00N122-29.00E koordinatlarıyla belirlenen bölgede büyük çaplı askeri faaliyet meydana gelecek, bölgeye girişe müsade edilmeyecektir" ifadelerine yer verildi.


TARAFLAR NE DİYOR
Kimi kullanıcılar görüntülerle, 1989'da yaşanan Tiananmen Meydanı olayları arasında bağ kurdu. Haber siteleri yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği olaylara atıfta bulunarak "İkinci bir Tiananmen vakası mı yaşanıyor?" sorusunu gündeme getirdi. Kimi sosyal medya hesapları ise olayların kripto para piyasasının çöküşünün bir göstergesi olduğu iddiasını ortaya attı. 

BULGU SETİ
• Görüntüler Henan eyaletinde bir bankanın önünde değil Rizhaou şehrindeki bir otelin önünde kayıtlara geçmiş.

• Tankların dışarıda olduğu vakit, önceden duyurulan askeri tatbikat ile kesişiyor.

• Çevredekilerin protesto yaptığına dair bir belirti görülmüyor, halkın tankların görüntüsünü çekmek için toplandığı anlaşılıyor.

• Görgü tanıkları ve bağımsız kaynaklar görüntülerin çekildiği anda bir protesto eyleminin bulunmadığını aktardı.
DOĞRU MU? YANLIŞ MI?
Çin'deki tankların Hennan eyaletinde mudilerin parasını batıran bankaları korumak için sokağa çıktığı iddiası gerçeği yansıtmıyor. Görüntülerin, Şantung eyaletinde bir askeri tatbikatla ilgili olarak dışarıda olan tankları gösterdiği anlaşılıyor.