SARAJEVO
Bedrudin Brljavac
Demografski trendovi igraju značajnu ulogu u kreiranju javne politike i ekonomske strategije u svakoj državi. Novinari agencije Anadolija (AA) istraživali su podatke o prosječnom životnom vijeku stanovnika zapadnog Balkana i saznali da u regiji najduže žive Albanci, a najkraće Srbijanci, dok su Bosanci i Hercegovci u sredini ljestvice.
Prema posljednjem istraživanju Ujedinjenih naroda (UN), prosječan životni vijek u Albaniji je 76.4 godina. Muškarci u toj zemlji u prosjeku žive 73.4, a žene 79.7 godina.
Nakon Albanije najduže žive stanovnici Hrvatske u kojoj je prosječan životni vijek 75.7 godina. Muškarci u Hrvatskoj u prosjeku žive 72.3, a žene 79.2 godine. Slijedi Bosna i Hercegovina u kojoj je prosječan životni vijek 74.9 godina, gdje je prema posljednjim statističkim podacima UN-a prosječan životni vijek muškaraca 72.2, a žena 77.4 godine.
Prosječan životni vijek u Crnoj Gori je 74.5 godina. Crnogorski muškarci u prosjeku žive 72.4, a žene 76.8 godina. Sljedeća na listi je Makedonija u kojoj je prosječni životni vijek 74.2 godine, odnosno za muškarce 71.8, a za žene 76.6 godina.
Prema relevantnom istraživanju UN-a, najkraći životni vijek je registrovan u Srbiji, gdje ljudi u prosjeku žive 74 godine, i to muškaraci 71.7, a žene 76.3 godine.
Od ostalih država u regiji jugoistočne Evrope, najduže žive Grci sa prosjekom od 79.5 godina, a slijede Slovenija sa 77.9, Mađarska sa 73.3, Bugarska sa 73.0, Rumunija sa 72.5 i Turska sa prosječnom dužinom životnog vijeka od 71.8 godina.
Na svjetskom nivoou, najduži životni vijek stanovništva je zabilježen u Japanu i iznosi 82.7 godina. Slijede Hong Kong, Makao, Izrael, Italija, Island, Australija, Singapur, Španija i Švedska.
S druge strane, najkraći životni vijek je zabilježen u Lesotu, Siera Leoneu, Zambiji, Swazilandu i Mozambiku. Primjera radi, ljudi u najlošije rangiranom Mozambiku u prosjeku žive 39.2 godine.
U mnogim zemljama na afričkom kontinentu zabilježen je izrazito kratak životni vijek, između ostalog i zbog visokog procenta oboljelih od AIDS-a, koji se među odraslima kreće od 10 do 38.8 posto. Može se donijeti zaključak da ljudi u Swazilandu i Mozambiku žive duplo kraće od ljudi u Japanu ili Italiji.
Posmаtrаno premа spolu, sve zemlje u Evropi bilježe duži životni vijek ženа, koji vаrirа od 72.5 u Moldaviji i 73.8 u Ukrajini, do 84.5 godina u Italiji i 84.2 godina u Španiji.
Najduži životni vijek muškaraca je na Islandu, 80.2 godine, i Italiji gdje iznosi 79.4 godine, dok je najkraći životni vijek muškaraca zabilježen u Bjelorusiji i Ukrajini, gdje iznosi 63.1 odnosno 62.1 godinu.
Evropske držаve sа nаjvećim rаzlikаmа u očekivаnom trаjаnju životа premа spolu su Estonija sa 10.9, Litvanija sa 10.8 i Latvija sa 10.4 godina, dok najmanje imaju Island sa 3.1 i Švedska sa 4.3 godina razlike.
Prema naučnim istraživanjima, u Evropi će biti nastavljen rastući trend očekivanog trajanja života, pa će tako u 2030. prosječan životni vijek žena dostići 85,3 godina, a muškaraca 80 godina.
Od ostalih zemalja u svijetu, građani SAD-a u prosjeku žive 78.2 godine, a slijede Kina sa 74.8, Iran sa 71.0, Rusija sa 70.3 i Indija u kojoj ljudi prosječno žive 64.7 godina.
Od prvih 20 država u svijetu po dužini prosječnog životnog vijeka, deset je evropskih, što ovu regiju čini područjem gdje ljudi najduže žive.
S druge strane, od 20 zemalja u kojima je registrovan najkraći životni vijek, 19 njih su afričke što ovaj kontinent čini mjestom gdje ljudi u prosjeku žive najkraće.
Treba pomenuti i naučna istraživanja, objavljena u medicinskom časopisu Lancet, koja predviđaju da će više od polovice beba rođenih nakon 2000. godine u Velikoj Britaniji, Francuskoj, Njemačkoj, Italiji, SAD-u, Kanadi, Japanu i ostalim razvijenim zemljama svijeta, doživjeti 100 godina starosti.
Odavno je poznato da su najdugovječnija nacija na svijetu Japanci, jer u Japanu živi gotovo 40.000 stogodišnjaka. Šampion dugovječnosti je poznati japanski otok Okinawa gdje među milion stanovnika živi 900 stogodišnjaka. Dugovječnošću se takođe mogu pohvaliti i stanovnici Sardinije, na kojoj među 100.000 stanovnika dolaze 22 stogodišnjaka.
