استانبول/ خلیل سلحشور/ خبرگزاری آنادولو

محمد اکرم اندیشمند، تحلیلگر سیاسی خاورمیانه، در مصاحبه با خبرنگار آنادولو به تغییرات قابل‌ توجهی که در سیاست‌های حاکمان عرب به‌ویژه در مواجهه با ایران به وجود آمده، پرداخت و گفت: در گذشته، این حاکمان تمایل بیشتری به حمایت از اقدامات نظامی علیه ایران داشتند، اما اکنون رویکرد آن‌ها به شکل محسوسی تغییر کرده و مخالف به کارگیری قدرت نظامی آمریکا علیه ایران هستند.

اندیشمند افزود: این موضع ممکن است ناشی از عوامل متعددی باشد، از جمله نمایش قدرت نظامی ایران، که شامل ارائه فناوری‌های موشکی و پهپادی پیشرفته می‌شود. این نمایش به حاکمان عرب پیام می‌دهد که هرگونه حمله نظامی ممکن است عواقب خطرناکی برای امنیت و اقتصاد آن‌ها به بار آورد. این پیام‌های امنیتی به وضوح بر تصمیمات سیاسی و استراتژیک حاکمان عرب تأثیر گذاشته است.

این تحلیلگر توضیح داد: حفظ برتری اسرائیل در خاورمیانه برای آمریکا اهمیت بسیار زیادی دارد و از این رو، واشنگتن در تلاش است تا به هر قیمتی از هسته‌ای شدن ایران جلوگیری کند. در این راستا، نگاه دقیق و عمیق به تعاملات بین آمریکا و کشورهای عربی در منطقه به وضوح نشان می‌دهد که توافقات هسته‌ای بین واشنگتن و تهران قطعاً بر استراتژی‌های کلی امنیت در خاورمیانه تأثیر خواهد گذاشت.

وی همچنین به تضعیف گروه‌های تحت حمایت ایران که بر موضع تهران در مذاکرات تأثیر می‌گذارد اشاره کرد و گفت: وضعیت کنونی این گروه‌ها در زمینه تسلیحاتی و نظامی و کاهش قدرت می‌تواند به معنای کاهش ابزارهای فشار ایران در مذاکرات باشد. زمان کنونی برای تهران یکی از مهم‌ترین زمان‌هاست؛ زیرا توازن قدرت به نفع آن‌ها نیست.

این تحلیلگر در ادامه به مذاکرات اخیر بین ایران و آمریکا در عمان اشاره کرده و افزود: هر دو طرف به توافقی در مورد عدم تولید سلاح هسته‌ای نزدیک می‌شوند. این توافق می‌تواند به‌عنوان یک موفقیت برای هر دو طرف، خصوصاً برای دولت ترامپ، تلقی شود. نکته قابل‌توجه این است که هر دو طرف در زمینه عدم تولید سلاح هسته‌ای هم‌نظر هستند و این موضوع می‌تواند نقطه عطفی در پیشبرد مذاکرات باشد.

اندیشمند به اهمیت رسانه‌ها و افکار عمومی در کشورهای عرب اشاره کرده و اظهار داشت: با توجه به نارضایتی‌های داخلی و اعتراضات مردمی در برخی از این کشورها، حاکمان عرب به شدت نیاز دارند که ثبات و امنیت را حفظ کنند تا مانع از بروز خشونت و ناآرامی‌های داخلی شوند. این موضوع بر اهمیت دیپلماسی و مذاکره افزوده و به آنان کمک می‌کند تا پیام‌های صلح و ثبات را در برابر شهروندان خود ارسال کنند.

وی همچنین خاطرنشان کرد که «دیپلماسی و گفتگو نه‌تنها به تقویت روابط با ایران کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به بهبود روابط این کشورها با سایر قدرت‌های جهانی نیز منجر شود، به‌ویژه در زمینه همکاری‌های اقتصادی. حاکمان عرب به دنبال این هستند که با استفاده از این فرصت‌ها، چرخه‌ای از کارکرد مثبت اقتصادی را به وجود آورند و از نفوذ و فشارهای خارجی بکاهند.

محمد اکرم اندیشمند در پایان تأکید کرد که آینده گفت‌وگوهای ایران و آمریکا و تأثیر آن بر امنیت خاورمیانه همچنان موضوع مهمی است.

او گفت: هرچند شرایط فعلی به نفع دیپلماسی و گفت‌وگو است، اما خطراتی هم وجود دارد که می‌تواند بر روند مذاکرات اثر بگذارد.

به گفته وی، نمایش قدرت نظامی ایران و تضعیف گروه‌های نزدیک به تهران شاید به روند گفت‌وگوها کمک کند، اما نباید از تحولات جهانی و نقش قدرت‌های بین‌المللی غافل شد.