باکو/ خبرگزاری آنادولو

سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران به آذربایجان نشانه مهمی در راستای عادی‌سازی روابط و همکاری‌های آتی دو کشور است.

پزشکیان فردا در چارچوب سفر رسمی با هیئتی 120 نفره متشکل از استانداران چهار استان، نمایندگان مجلس و بازرگانان ایران به آذربایجان سفر و با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور این کشور دیدار خواهد کرد.

سفر رئیس‌جمهور ایران به آذربایجان از این حیث حائز اهمیت است که پس از جنگ دوم قره‌باغ با توجه به تحولات مختلف، گاه تنش‌ها بین دو کشور افزایش و گاه نیز با اظهارنظرهای مثبت طرفین کاهش یافته است. این سفر نقش مهمی در تعیین روند آینده روابط دو کشور خواهد داشت.

روابط آذربایجان و ایران پس از جنگ دوم قره‌باغ و ارسال کامیون‌های ایرانی به مناطقی که تحت کنترل رژیم ارمنی در قره‌باغ بود، دچار تنش شد. آغاز تمرینات نظامی ایران در مرز و ادعای مقامات ایرانی مبنی بر اینکه «آذربایجان، اسرائیل را به منطقه آورده است» واکنش مقامات آذربایجانی را در پی داشت و دفتر آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران در باکو بسته شد. در پاسخ به رزمایش‌های ایران، نیروهای ویژه آذربایجان نیز در مرز ایران رزمایش نظامی برگزار کردند.

مخالفت ایران با مسیر موسوم به کریدور زنگزور که آذربایجان را به جمهوری خودمختار نخجوان متصل می‌کند و از ارمنستان می‌گذرد نیز باعث تنش در روابط دو کشور شده است.

همچنین حمله مسلحانه به سفارت آذربایجان در تهران در 27 ژانویه 2023، روابط دو کشور را به نقطه بحرانی رساند. آذربایجان، این حمله که در آن رئیس بخش امنیتی سفارت جان‌باخت و دو نفر از کارکنان زخمی شدند را «تروریستی» نامید و سفارت خود را تخلیه کرد.

ایران اعلام کرد که این حمله به دلایل شخصی صورت گرفته است. مهاجم در دادگاهی که برگزار شد به اعدام محکوم شد، اما هنوز حکم او اجرا نشده است.

پس از این حمله، عملیات‌هایی در آذربایجان علیه شبکه جاسوسی ایران آغاز شد. در این عملیات‌ها، تعداد زیادی از افرادی که متهم به تبلیغات به نفع ایران، انجام وظایف محوله از سوی اطلاعات ایران و انتقال اطلاعات بودند، دستگیر شدند.

پروازهای جنگنده‌های ایران در مرز واکنش‌های باکو را به دنبال داشت و وزارت امور خارجه آذربایجان از شهروندان خود خواست تا از سفر به ایران خودداری کنند.

طرفین در ادامه برای عادی‌سازی روابط به توافق رسیدند و تلاش‌های دیپلماتیک و تماس‌های سطح بالا را ادامه دادند. آذربایجان که پیام‌های مثبت و ضمانت‌های امنیتی از ایران دریافت کرد، سفارت خود در تهران را بازگشایی کرد.

- روابط اقتصادی ادامه یافت

باکو و تهران با وجود برخی مسائل که موجب تنش شده بود، روابط اقتصادی و تجاری خود را ادامه دادند.

آذربایجان که هنوز از ارمنستان پاسخ مثبتی در خصوص کریدور زنگزور دریافت نکرده است، در مورد ساخت مسیر و پل‌های جدید بین استان‌های غربی این کشور و نخجوان از طریق ایران به توافق رسید.

همچنین آذربایجان و ایران به همراه روسیه، تفاهم‌نامه‌ای سه‌جانبه برای توسعه کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب امضاء کردند.

روند ساخت سد قیز قلعه‌سی خداآفرین بر روی رودخانه ارس، به‌طور مشترک توسط ایران و آذربایجان آغاز شد.

- علی‌‌اف و پزشکیان پیام‌های مثبتی دادند

پزشکیان پیش از سفر به آذربایجان در مصاحبه‌ای با رسانه‌های ایران گفت: جمهوری آذربایجان و ایران پاره‌های یک پیکرند و مردم دو سوی مرز منافع متقابل گسترده‌ای با یکدیگر دارند که بر بستر علائق و دوستی‌های عمیق هزاران ساله استوار شده است.

پزشکیان با اشاره به توضیحات ارائه شده در جلسه‌ای درباره رفع برخی سوءتفاهمات و مشکلات در روابط دو کشور، افزود: زمینه‌ها و ظرفیت‌های تعاملات میان دو کشور و دو ملت بسیار گسترده، عمیق و متنوع است و با تداوم روند فعلی ترمیم روابط فی‌مابین، در زمانی کوتاه شاهد شکوفایی این ظرفیت‌ها و ارتقای سریع و جدی سطح روابط و همکاری‌ها خواهیم بود.

وی ادامه داد: با توجه به رایزنی‌های صورت گرفته و مقدمات تمهید شده، با انجام این سفر روند تعمیق روابط و گسترش همکاری‌ها میان بخش‌های دولتی، خصوصی و مردمی در عرصه‌های اقتصادی، تجاری، فرهنگی، گردشگری و سیاسی به طرز چشمگیری تسهیل و تسریع می‌شود.

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان نیز گفته که سفر پزشکیان برای توسعه روابط دوجانبه و فرآیندهای منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است.

علی‌اف افزود که جمهوری آذربایجان می‌خواهد با تمام همسایگان خود، از جمله ایران روابط خوبی داشته باشد و در زمینه‌های اقتصاد، حمل و نقل و انرژی دارای یک دستور کار دوجانبه گسترده با ایران است.

وی همچنین تأکید کرده که جمهوری آذربایجان انتظار دارد حکم عامل حمله به سفارت این کشور در تهران اجرا شود و افرادی که پشت این حمله بودند شناسایی و مجازات شوند.