استانبول/مجاهد تورتکن/ خبرگزاری آنادولو

شاهکارهای معماری ساخته شده توسط معمار سنان در مناطق مختلف تحت حاکمیت امپراتوری عثمانی هم اکنون نیز نظر بسیاری از علاقه‌مندان به تاریخ و معماری را جلب می‌کند.

معمار سنان بزرگ به عنوان یکی از اسطوره‌های بزرگ هنر معماری و مهندسی ساختمان در سطح جهان به شمار می‌رود و آثار مختلف و منحصر به فرد وی از لحاظ پیچیدگی‌های مهندسی و هنر طراحی مورد کنکاش و تحسین علاقمندان، دانش‌پژوهان و کارشناسان این عرصه قرار گرفته است.

معمار سنان بزرگ در سال 1490 در روستای آغیرناس استان قیصری در مرکز ترکیه دیده به جهان گشود. او در زمان سلطان سلیم به استانبول آمد و در دوره سلطان سلیمان قانونی در تشکیلات سپاه ینی‌چری مشغول به کار شد. سنان در 9 آوریل 1588؛ در سن 98 سالگی چشم از جهان فروبست.

او در جنگ‌های مختلف دوره سلطان سلیمان قانونی چون جنگ بلگراد در سال 1521 و جنگ جزیره رودس در سال 1522 به عنوان به عنوان نیروی ینی‌چری حضور داشته است.

معمار سنان طی جنگ 1532-1535 میان دولت‌های صفوی و عثمانی با ساخت چندین فروند کشتی بر روی دریاچه وان و فرماندهی کشتی‌ها، موفق به دست آوردن اطلاعاتی درباره نیروهای دولت صفوی در اطراف دریاچه شد.

وی سپس در سال 1938 طی جنگ بوغدان (مولداوی) نیز با ساختن پلی در 13 روز بر رودخانه پراووت در کشور مولداوی امروزی توجه سلطان سلیمان را به خود جلب کرد و عنوان معمارباشی به او اعطا شد. معمار سنان طراحی و ساخت 365 اثر؛ شامل 92 نمازخانه، 52 مسجد، 55 مدرسه، 7 دارالقرآن، 20 مقبره، 17 امارت، 3 بیمارستان، 6 آبراه، 10 پل، 20 کاروانسرا، 36 کاخ، 8 انبار و 48 حمام را در سرزمین‌های تحت حاکمیت ترکیه دوره عثمانی برعهده داشته است.

آرامگاه سنان در مجموعه سلیمانیه واقع در منطقع فاتح استانبول از نمایی فوقانی به صورت قطب نماست و به عنوان شاهکار معماری شناخته می شود. مسجد خسرویه حلب (1537-1537) و مسجد شاهزاده استانبول (1548-1548) از اولین آثار اوست. وی بابت طراحی و ساخت مسجد سلیمانیه، مشهور به «شاه اثر» و «شاهکار»، لقب «والا» را دریافت کرد.

او آبریزها، چشمه ها، مجموعه و مساجد مختلفی را در شهرهایی مانند استانبول، ادیرنه، آنکارا، قیصریه، ارزروم، مانیسا، بولو، چوروم و کوتاهیه، و همچنین دیگر ایالت‌های دولت عثمانی مانند حلب، دمشق را طراحی و اجرا کرده است. سنان در سن 85 سالگی مسجد سلیمیه را به عنوان یک شاه اثر دیگر در شهر ادیرنه واقع در شمالغرب ترکیه طراحی و ساخته است.

معمار سنان 365 اثر در سرزمین‌های عثمانی، از جمله 200 اثر نیز در استانبول و مناطق مجاور آن از خود به یادگار گذاشته است. 58 اثر از 100 اثر معماری ساخته شده توسط وی در استانبول، اصالت خود را کماکان حفظ کرده اند.

آثار مهم او در استانبول عبارتند از: مجتمع عتیق والده سلطان در اسکودار، قصر ابراهیم پاشا در میدان سلطان محمد (موزه هنرهای اسلامی)، آرامگاهی در بشیکتاش که برای نخستین ناخدای دریا بارباروس خیرالدین پاشا ساخته شده و مناره های ایاصوفیا.

مجموعه سلیمانیه، یکی از مهم‌ترین آثار معماری دوره عثمانی، با وجود بیش از ده‌ها زلزله در استانبول، هرگز آسیب ندیده است و مسجد سلیمیه در ادیرنه نیز به‌عنوان یکی از آثار برجسته تاریخ هنر معماری تُرک-اسلام به شمار می‌رود.