Geçtiğimiz günlerde Fenerbahçe Kulübü, söz konusu 9 şampiyonluğun Süper Lig şampiyonluğu statüsünde kabul edilmesi, ilgili şampiyonlukların mevcut sayıya dahil edilerek, Süper Lig şampiyonluk sayısının 28 olarak tescil edilmesi için Türkiye Futbol Federasyonuna (TFF) başvuruda bulundu. Fenerbahçe Kulübü bu başvuruyu gerçekleştirirken; o zamanki tüzük, devlet belgeleri, TFF resmi sitesinin açıklamaları ile kayıtlarını ve Galatasaray Kulübü tarafından ortaya konulan birtakım belgeleri delil niteliğinde sundu.

Fenerbahçe Kulübünün başvurusu incelenirken; hem hukuki, hem de tarihi açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Tarihi açıdan yapılacak değerlendirmede, 1923'ten itibaren günümüze ülkemizde oynanan futbol ligleri detaylı incelenmelidir

Fenerbahçe Kulübünün dışında halihazırda TFF'ye başvuruda bulunan diğer kulüpler ise Ankara Demirspor ve Ankaragücü kulüpleridir. Gençlerbirliği ve Eskişehir Demirspor kulüplerinin de 1959 öncesi elde ettikleri şampiyonlukların Süper Lig şampiyonluğu olarak tescil edilmesi için başvuruda bulunacağı bilinmektedir. Her bir başvuru TFF tarafından kendi içerisinde, her bir şampiyonluğun mevcut şartlarına göre değerlendirilecektir.

Başvuru kim tarafından değerlendirilecek?

TFF Talimatlarına göre; Fenerbahçe Kulübünün başvurusunu ilk olarak değerlendirecek olan TFF Yönetim Kuruludur. TFF Tahkim Kurulu Talimatı'nın 2/a maddesine göre ise TFF Yönetim Kurulu kararlarına karşı temyiz mercii TFF Tahkim Kuruludur. Bu nedenle, nihai kararın TFF Tahkim Kurulu tarafından verilmesi muhtemeldir.

Önceden başvuru yapıldı mı?

Gündemde bulunan tartışma konularında birisi, Fenerbahçe Kulübünün mevcut başvurusu öncesinde TFF'ye bu hususta bir başka başvuruda bulunup bulunmadığıdır.

Fenerbahçe Kulübünün resmi kaynaklarına göre; şu anki başvuru öncesinde kulüp tarafından TFF'ye yapılan bir başvuru bulunmamaktadır. Önceden şahıslar üzerinden birtakım bireysel başvurular yapılmıştır. Söz konusu başvuruların 2014 yılında Bedri Baykam ve Ferruh Tanay tarafından yapıldığı belirtilmektedir. Ancak, söz konusu başvurular TFF tarafından bireysel nitelikte olması ve söz konusu kişilerin futbolun paydaşı olmamaları sebebiyle reddedildiği söylenmektedir. Bu konuda net olan tek durum ise önceden bireysel olarak değil Fenerbahçe Kulübü tarafından bir başvuru yapılmış olması durumunda, şu anki başvurunun TFF tarafından incelenmeksizin reddedilecek olmasıdır. Fenerbahçe Kulübü tarafından önceden başvuru yapılıp yapılmadığını inceleyecek olan Türkiye Futbol Federasyonudur. Eğer önceki başvurular Fenerbahçe Kulübünü temsil etmeksizin bireysel olarak yapılmışsa, TFF, Fenerbahçe Kulübünün başvurusunu dikkate alacak ve inceleyecektir. Aksi takdirde, başvuru incelenmeksizin reddedilecektir.

Aynı konuda verilen TBMM soru önergesinin içeriği nedir?

Fenerbahçe Kulübünün başvurusuna konu olacak bir TBMM Soru Önergesi mevcuttur. Bu soru önergesi meclis tarafından cevaplandırılmıştır. Verilen cevapta TFF'nin internet sitesindeki şampiyonluklara ilişkin açıklamaya bir nevi atıfta bulunulmuş ve Türkiye 1. Ligi'nin başlangıç tarihinin 1959 olduğundan ve ayrıca bu tarih öncesi elde edilen şampiyonlukların yerel düzeyde kaldığından bahsedilmiştir. Soru önergesi niteliği taşıması sebebiyle her ne kadar tartışmalara konu edilse de Fenerbahçe Kulübünün başvurusunda aksi yönde emsal oluşturabilecek bir karar niteliği taşımamaktadır.

Beşiktaş Kulübüne 1959 öncesi 2 şampiyonluğunun verilmesinin nedeni nedir?

Beşiktaş Kulübü 1959 öncesinde 1956-57 ve 1957-58 sezonlarında şampiyonluğa ulaştı ve UEFA Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’na katılmaya hak kazandı.

Beşiktaş Kulübü de Fenerbahçe Kulübü gibi TFF'ye başvuruda bulundu. Bu konuda Tahkim Kurulunun 2002 senesinde vermiş olduğu bir karar var. Bu karara göre, Beşiktaş'ın 1959 öncesi 2 şampiyonluğu Süper Lig şampiyonluğu kategorisinde tescil edildi ve TFF yıldız kriterlerine dahil edildi. Tahkim Kurulunun kararıyla Beşiktaş, 1956-57 ve 1957-58 senelerinde Türkiye Ligi şampiyonu ilan edildi. Bu kararda neden olarak; her iki senede oynanan lig formatının şu anki Süper Lig formatından farklı olmadığı, ligin yerel lig değil, Milli Lig statüsüne haiz olduğu ve Beşiktaş'ın liglerin sonunda UEFA Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası'na katılmaya hak kazandığından bahsedildi. Fenerbahçe Kulübünün başvurusunda da bu kriterlerin değerlendirilmesi ve Fenerbahçe Kulübünün şampiyon olduğu 9 senenin her birinin ayrı ayrı incelenerek, Milli Lig statüsüne haiz olup olmadıklarının belirlenmesi gereklidir.

Liglerin kısa tarihçesi

Fenerbahçe Kulübünün başvurusu incelenirken; hem hukuki, hem de tarihi açıdan değerlendirilmesi gerekmektedir. Tarihi açıdan yapılacak değerlendirmede, 1923’te itibaren günümüze ülkemizde oynanan futbol ligleri detaylı incelenmelidir.

1924 yılından itibaren, bölgesel liglerde oynayan ve liglerini şampiyon olarak tamamlayan takımların eleme usulüne göre Türkiye Şampiyonu olarak nitelendirilmesine karar verildi. 1937 yılında ise ilk deplasmanlı lig olan Milli Küme Ligi kuruldu ve bu lig 1950 yılına kadar devam etti. 1956 yılından itibaren ise Avrupa kupalarına atılacak takımı belirlemek için Ulusal Şampiyona düzenlendi. Süper Lig ile eşdeğer kabul edilebilecek profesyonel Milli Lig ise ilk kez 1959 senesinde kuruldu.

Avrupa futbolunda durum nasıl?

Almanya'da senelerce şampiyon eleme usulüyle belirlenmiş. Sistemin deplasmanlı lige dönmesi ise 1963 tarihine denk geliyor ki bu tarihte Bundesliga kuruldu. Bu tarihin öncesindeki ligler, bölgesel lig takımlarının eleme usulü karşılaştığı bir turnuva. Yıldız hesaplamasında Bundesliga'nın kuruluş yılı 1963 dikkate alınıyor. Şampiyonluk hesaplamasında ise öncesi de dikkate alınıyor. Örneğin, Bayern Münih'in ilk şampiyonluğu 1932'de.

İtalya'da ise deplasmanlı lig 1929 senesinde başlamış. Ancak İtalya'nın ilk şampiyonu 1898 senesinde Genoa Kulübü olmuş. Hatta oynanan tunuvada sadece dört kulüp yer almış.

İspanya'da ise futbol liginin 1928'de başladığı görülüyor. Katılan takımlar çoğunlukla Bask ve Madrid bölgelerinden. Bu dönemin öncesi oynanan müsabakalar ve kazanılan şampiyonluklar ise Kral Kupası'nın devamı niteliğinde kabul edilmiş.

Söz konusu örnekler çoğaltılabilir. Ancak, farklı ülkelerin farklı uygulamalar uyguladığını görüyoruz. Örneğin, Süper Lig seviyesinde ligin kurulmasından önce elde edilen şampiyonlukların; İtalya'da kabul edildiği, Almanya'da kabul edildiği ancak yıldız sayısında dikkate alınmadığı, İspanya'da ise lig şampiyonluğu olarak değil, İspanya Kupası şampiyonluğu olarak nitelendirildiği görülmektedir.

Bu nedenle, Avrupa liglerinde uygulanan sistemlerin örtüşmediği, farklı uygulamaların olduğu göze çarpıyor.

Netice

Fenerbahçe Kulübünün başvurusu TFF Yönetim Kurulu tarafından değerlendirilip bir karar verilecek.

İlgili karara göre de üst mahkeme olan Tahkim Kurulunun nihai kararı vermesi muhtemel. Yapılan başvuruda dikkate alınacak önemli noktalar; önceden yapılan bir başvurunun bulunup bulunmadığı, şampiyonluk elde edilen senelerdeki liglerin Süper Lig statüsüne benzer nitelikte olup olmadığı, Türkiye ligi niteliği taşıyıp taşımadığıdır. Yapılan başvurunun neticesinde; ya başvuru bir daha konuşulmamak üzere reddedilecek, ya kısmi olarak kabul edilip bazı şampiyonluklar tescil edilecek, ya da tümden kabul edilip Fenerbahçe Kulübünün şampiyonluk sayısı 28 olarak kabul edilecektir.