FUTBOL LİGİ'NİN "EN"LERİ..."İLK"LERİ..."REKOR"LARI...
Hazırlayan: Çetin Aslancan -LİGİN REKORLARI VE ''İLK''LERİ-
Lig tarihinde ilk resmi golü İzmirsporlu Özcan Altuğ attı.
İzmirspor'un 21 Şubat 1959 tarihinde Beykoz'u 2-1 yendiği maçın 11. dakikasında meşin yuvarlağı rakip filelere gönderen Özcan, böylece lig tarihine de geçmiş oldu.
Lig tarihindeki ilk golü ise bu maçta Beykoz'un kalesini koruyan Sıtkı yedi.
Ayrıca bu maçta ilk gol kararını veren hakem de Osman Yeşeren olarak kayıtlara geçti.
-ŞENOL GÜNEŞ'İN ''GOL ORUCU''-
Birinci Futbol Ligi tarihinde en uzun süre gol yememe rekoru Trabzonsporlu Şenol Güneş'e ait bulunuyor.
Bu sezon bordo-mavili takımın başında teknik adam olarak görev yapacak Şenol Güneş, 1978-79 sezonunda bin 112 dakika süreyle kalesinde gol görmeyerek, ulaşılması zor bir rekora imza attı. Güneş, üst üste 12 maç kalesini gole kapattı.
-BEŞİKTAŞ 48 MAÇ YENİLMEDİ-
Beşiktaş, lig tarihinde en uzun süre yenilmeyen ekip olarak tarihe damgasını vurdu.
Siyah-beyazlılar, 1990-91 sezonunun 26. haftasında Ankara'da Gençlerbirliği'ne 2-0 yenildikten sonra, 1991-92 sezonunu yenilgisiz kapattı. ''Kara Kartallar'' tam 48 hafta sonra, 1992-93 sezonunun 13. haftasında Galatasaray'a 3-1 yenilerek, muhteşem seriye son vermek zorunda kaldı.
-DATCU KALEYİ KAPATTI-
Birinci Futbol Ligi tarihinde bir sezonu en az golle kapatan takım Fenerbahçe, kaleci ise Ilie Datcu oldu.
Sarı-lacivertliler, 1969-70 sezonunda 30 maçta kalesinde yalnızca 6 gol görürken, maç başına 0.2 gol yiyen Rumen Datcu da muhteşem bir performans göstererek, Türk futbol tarihine ismini yazdırdı.
-BEŞİKTAŞ'TAN MUHTEŞEM SERİ-
Birinci Futbol Ligi'nde bir sezonda üst üste en çok maç kazanma rekoru da Beşiktaş'a ait bulunuyor.
Siyah-beyazlılar, 1959-60 sezonunda 10. ile 22. haftalar arasında üst üste 13 maç kazanırken, bu rekora şimdiye kadar ulaşan takım çıkmadı.
-TANJU ÇOLAK'IN REKORLARI-
 Türk futbolunun en golcü isimlerinden Tanju Çolak, Birinci Futbol Ligi'nde 3 ayrı rekorun sahibi bulunuyor.
Lig tarihinin 240 golle en golcü oyuncusu unvanını yıllardır elinde bulunduran golcü futbolcu, 1987-88 sezonunda attığı 39 golle, bir sezonda ligin en fazla gol atan oyuncusu unvanının da sahibi.
Tanju ayrıca, bir maçta attığı 6 golle de bir maçta en fazla gol atan futbolcu oldu. Tanju Çolak, 1992-93 sezonunda Fenerbahçe'nin İstanbul'da Karşıyaka'yı 7-1 yendiği maçta sarı-lacivertli formayla 6 kez fileleri sarsarken, ayrı bir rekora daha imza attı.
-LİGDEN DÜŞMEYENLER-
Birinci Futbol Ligi'nin kuruluşundan bu yana küme düşmeyen sadece 4 takım bulunuyor.
Türk futboluna damga vuran Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor, ligden düşmeyen takımlar olarak tarihteki yerini aldı.
-EN ÇOK DÜŞEN TAKIM-
Birinci Futbol Ligi'nde en çok düşen takım unvanı Karşıyaka'ya ait bulunuyor.
İzmir'in yeşil-kırmızılı ekibi, 48. sezona giren Birinci Lig'e 16 kez katılırken, tam 6 kez İkinci Lig'e düştü.
Karşıyaka'yı 5'er kez ligden düşen Adana Demirspor, Samsunspor, Mersin İdmanyurdu ve Göztepe izliyor.
Bu arada Samsunspor, 6 kez Birinci Lig'e yükselerek, ayrı bir rekora da imza attı.
-''4 BÜYÜKLER''İN İLK YENİLGİLERİ-
Birinci Futbol Ligi'nde Fenerbahçe, ilk yenilgisini Galatasaray'dan, Galatasaray ise Ankara Demirspor'dan aldı.
Ayrıca Beşiktaş, Beykoz'a, Trabzonspor da Fenerbahçe'ye karşı ilk yenilgiyi tattı.
-GALATASARAY'IN DEPLASMAN REKORU-
 Galatasaray, Birinci Lig tarihinde deplasmanda en uzun süre yenilmeyen takım unvanının sahibi bulunuyor.
Sarı-kırmızılılar, 25 Ocak 1998'de Bursa'da Bursaspor'a 3-2 yenildiği maçın ardından üstü üste 40 deplasman maçında yenilmedi.
1999-2000 sezonunun 33. haftasında İzmir'de Altay'a 1-0 yenilen Galatasaray, 2,5 yıl sonra deplasmanda yitirerek, ayrı bir rekor kırdı.
-GALATASARAY'IN 25 MAÇLIK SERİSİ-
Galatasaray, lig tarihinde kendi evinde üst üste en çok kazanan takım unvanının da sahibi durumda.
2000-2001 sezonunun 32. haftasında, 13 Mayıs 2001'de Ali Sami Yen Stadı'nda Ankaragücü'ne 2-1 yenilmesinin ardından, 34. haftada Trabzonspor galibiyeti ile seriye başlayan ''Cim Bom'', şampiyon kapattığı 2001-2002 sezonunda kendi evindeki tüm maçları kazandı. Galatasaray, 2002-2003 sezonun 16. haftasında kendi evinde Beşiktaş'a İbrahim Üzülmez'in golüyle 1-0 yenilerek, 25 maçlık galibiyet serisine son verdi.
Beşiktaş ayrıca, bir önceki sezon da Fenerbahçe'ye ait bulunan 24 maçlık iç saha galibiyet serisine yine deplasmanda 2-1 kazanarak son vermişti.
-BEŞİKTAŞ'TAN TARİHİ FARK-
Birinci Futbol Ligi'nin 47 yıllık geçmişinde en farklı skorlu galibiyeti Beşiktaş elde etti.
Siyah-beyazlılar, 1989-90 sezonun 6. haftasında İstanbul'da Adana Demirspor'u 10-0 yenerek tarihe geçti.
Beşiktaş'ın gollerini atan Ali Gültekin (4), Metin Tekin (3) ve Feyyaz Uçar (3), siyah-beyazlıların uzun süre dillerinden düşürmediği besteye konu olmuştu.
-EN ÇOK GOL ATILAN MAÇ-
Birinci Futbol Ligi tarihinde şimdiye dek bir maçta en çok 12 gol atıldı.
Fenerbahçe ile Gaziantepspor arasında 1991-92 sezonunun son haftasında Kadıköy'de yapılan maçı sarı-lacivertliler 8-4 kazanırken, filelere giden toplam 12 gol, bir maçta atılan en fazla gol olarak tarihe geçti.
-LİGİ YENİLGİSİZ TAMAMLAYANLAR-
Birinci Futbol Ligi'ni şimdiye kadar 2 takım yenilgisiz kapatabildi.
Galatasaray, 1985-86 sezonunda 36 maçta yenilgi yüzü görmemesine karşın ligi şampiyon Beşiktaş'ın ardından 2. sırada tamamladı.
Beşiktaş ise 1991-92 sezonunda 30 maçta yenilgi almadan şampiyonluğa ulaşmayı bildi.
-PUANI SİLİNEN TEK TAKIM MERSİN İDMANYURDU-
Lig tarihinde puanı silinen tek takım Mersin İdmanyurdu olarak kayıtlara geçti.
1980-81 sezonunda Beşiktaş ile oynadığı maçta sahadan çekilen Mersin İdmanyurdu, federasyon tarafından hükmen yenik sayılırken, ayrıca 2 puanı silindi.
-FENERBAHÇE'DEN GOL REKORU-
Lig tarihinde bir sezonda atılan toplam gol sayısı bakımından gol rekoru ise Fenerbahçe'ye ait bulunuyor.
Sarı-lacivertliler, 1988-89 sezonunda 36 maçta rakip filelere toplam 103 gol attı.
Öte yandan Galatasaray, 1962-63 sezonunda 2 aşamalı olarak gerçekleştirilen ligde, 42 maçta toplam 105 gol kaydetti.
-1 MAÇTA 5 KIRMIZI KART-
Lig tarihinde 1 maçta 5 oyuncusu birden kırmızı kart görerek hükmen yenik sayılan tek takım Beşiktaş oldu.
2003-2004 sezonunun 18. haftasında, 25 Ocak 2004'te BJK İnönü Stadı'nda oynanan Beşiktaş-Samsunspor maçında siyah-beyazlı oyunculardan Carlos Antonio Zago, İbrahim Üzülmez, Ahmet Yıldırım, Daniel Gabriel Pancu ve İlhan Mansız, maçın hakemi Cem Papila tarafından kırmızı kartla oyundan atıldı. Hakem Papila, skor 4-1 Samsunspor lehineyken, 85. dakikada gösterdiği son kırmızı kartın ardından kurallar gereği maçı bitirirken, Futbol Federasyonu, skoru hükmen 4-0 olarak tescil etti.
Ayrıca, 2001-2002 sezonunda Fenerbahçe'nin 1-0 kazandığı Galatasaray maçında sarı-kırmızılı takımdan Emre Aşık, Batista, Hasan Şaş ve Bülent Korkmaz, aynı sezonda Antalyaspor'un 4-2 kazandığı Trabzonspor maçında ise bordo-mavili ekipten Metin, Macit, Hasan ve Gökhan, kırmızı kartla oyun dışı kaldı ve takımları maçı 7'şer kişi tamamladı.
-''HAT-TRICK'' YAPANLAR-
Ligde şimdiye kadar bir sezonda 3 büyük kupayı da kazanan 3 takım bulunuyor.
1967-68 sezonunda Fenerbahçe, 1976-77 sezonunda Trabzonspor, 1992-93 sezonunda da Galatasaray, lig, Türkiye Kupası ve son yıllarda düzenlenmeyen Cumhurbaşkanlığı kupalarını müzelerine götürme başarısını gösterdi.
-FENERBAHÇE'NİN UNUTKANLIĞI-
Fenerbahçe, şampiyonluğa ulaştığı 2000-2001 sezonunun 5. haftasında, 16 Eylül 2000'de tarihi bir hata yaptı ve yönetmeliklere aykırı olarak 6 yabancı oyuncuyu aynı anda sahaya sürdü. Fenerbahçe'nin, BJK İnönü Stadı'nda ezeli rakibi Beşiktaş'a sahada 3-0 yenildiği maçın sonucu federasyon kararıyla hükmen 3-0 tescil edildi.
Aynı anda 5 yabancı oyuncunun sahada bulunabildiği söz konusu sezonda sarı-lacivertli takımda, 64. dakikada Baliç'in yerine Rapaiç'in oyuna girmesiyle, sahaya 6 yabancı futbolcu bulunmuş oldu. Bu durumda, Futbol Federasyonu'nun ''5 artı 1'' kuralını ihlal eden sarı-lacivertliler, federasyon kararıyla 3-0 hükmen mağlup ilan edildi. Fenerbahçe'de, Beşiktaş karşısında 64. dakikadan itibaren sahada Lazetiç, Andersson, Revivo, Moshoeu, Zoran Mirkoviç ve Rapaiç ile yer aldı.
-SERGEN YALÇIN'IN REKORU-
Türk futbolunun yıldız isimlerinden Sergen Yalçın, şampiyonluk yaşayan 4 büyük takımda birden oynayan tek futbolcu olarak tarihe geçti.
Deneyimli oyuncu Beşiktaş'ın yanı sıra, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'da da belirli sürelerde forma giyerek, bu 4 kulüpte de oynayan tek futbolcu unvanını aldı.
-KURAL HATASI-
47 yıllık lig tarihinde şimdiye dek kural hatasından dolayı 2 maç tekrar edildi.
2003-2004 sezonunda, 8 Kasım 2003 tarihinde Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı'nda yapılan ve 1-1 sonuçlanan Fenerbahçe-Çaykur Rizespor maçında hakem Ali Aydın, 86. dakikada 2. sarı kartı gösterdiği Çaykur Rizesporlu futbolcu Gustavo Victoria'ya kırmızı kart göstermediğinden dolayı oluşan kural hatası nedeniyle karşılaşmanın tekrarına karar verildi. 18 Ocak 2004'te yapılan tekrar maçını Fenerbahçe 4-1 kazandı.
2004-2005 sezonunun 19. haftasında ise, 6 Şubat 2004 tarihinde BJK İnönü Stadı'nda yapılan Beşiktaş-Gençlerbirliği maçında bu kez hakem Kuddusi Müftüoğlu kural hatası yaptı.
Müftüoğlu, 1-1 biten maçta, Gençlerbirliği'nin serbest vuruştan attığı gol sırasında, önce oyunu başlatmak için ilk düdüğü, daha sonra Beşiktaşlı Tayfur Havutçu'nun barajı ihlal ettiği gerekçesiyle ikinci düdüğü çaldı. Pozisyonun devamında top kaleye gidince üçüncü bir düdük daha çalan Müftüoğlu, kural hatasına neden oldu. 9 Mart'ta tekrarlanan maç 0-0 bitti.
-SEYİRCİ REKORU-
Lig tarihinde seyirci rekorunun kırıldığı maç, 2003-2004 sezonunda, Galatasaray ile Fenerbahçe arasında 21 Eylül 2003 tarihinde İstanbul Atatürk Olimpiyat Stadı'ndaki 2-2 sonuçlanan karşılaşma oldu.
Karşılaşmayı 70 bin 125 biletli seyircinin izlediği duyurulurken, eski rekor 62 bin 600 biletli seyirci ile aynı sezon, yine aynı statta oynanan Galatasaray-Diyarbakırspor karşılaşmasında kırılmıştı. -LİGİN ''EN''LERİ-
47 sezon baz alınarak yapılan değerlendirmede, lig tarihinde, bir sezonda ve bir maçta ortaya çıkan ''en''ler şöyle:
-LİG TARİHİNDE-
 Lig tarihinde en çok şampiyon olan takım: Fenerbahçe (16)
Lig tarihinde en gollü maç: 1991-92 sezonunda Fenerbahçe-Gaziantepspor: (8-4)
Lig tarihinde en farklı skorlu galibiyet: 1989-90 sezonunda Beşiktaş-Adana Demirspor: (10-0)
Lig tarihinde en farklı skorlu deplasman galibiyeti: 1959-60 sezonunda Hacettepe-Beşiktaş (1-9), 1992-93 sezonunda Ankaragücü-Galatasaray (0-8)
Lig tarihinde en uzun süre yenilmeyen takım: Beşiktaş (48 maç)
Lig tarihinde en çok ''Gol Kralı''ı çıkaran takım: Galatasaray (13)
Lig tarihinde en çok ''Gol Kralı'' olan futbolcu: Metin Oktay (6)
Lig tarihinde ilk yabancı ''Gol Kralı'': 1983-84 sezonunda Galatasaray'da oynayan Yugoslav Tarık Hosiç (16 Gol)
Lig tarihinde toplamda en çok gol atan futbolcu: Tanju Çolak (240)
Lig tarihinde en uzun süre gol yemeyen kaleci: 1978-79 sezonunda Trabzonsporlu Şenol Güneş (1112 dakika)
Lig tarihinin en uzun sezonu: 1962-63 sezonu (42 maç)
Lig tarihinin en iyi performansı: 1988-89 sezonunda 36 maçta 29 galibiyet, 6 beraberlik, 1 yenilgiyle Fenerbahçe.
Lig tarihinde en kötü performans: 1996-97 sezonunda 34 maçta 2 galibiyet 27 yenilgiyle Zeytinburnuspor.
Lig tarihinde en çok seyircili maç: 2003-2004 sezonunda Atatürk Olimpiyat Stadı'ndaki Galatasaray-Fenerbahçe maçı. (70 bin 125 kişi)
Lig tarihinde en çok gol atılan hafta: 1995-96 sezonunda 8., 1997-98 sezonunda 30. haftalar (43 gol)
Lig tarihinde en az gol atılan hafta: 1981-82 sezonu 29. hafta (4 Gol)
Lig tarihinde üst üste en çok kazanan takım: Beşiktaş (13 hafta, 1959-60 sezonunda 10-22. haftalar arası)
Lig tarihinde en uzun süre yenilen takım: 1996-97 sezonunda Zeytinburnuspor (10 maç, 25-34. haftalar arası)
Lig tarihinde en uzun süre deplasmanda maç kazanan takım: 2002-03 sezonunda 9 maçla Galatasaray.
Lig tarihinde en çok takımı yer alan il: İstanbul (15)
Lig tarihinde en uzun süre kazanamayan takım: Adanaspor (27 hafta, 2000-2001 sezonunda 8-34. haftalar arası)
Lig tarihinde en çok gol atılan sezon: 1987-88 (1032 Gol)
Lig tarihinde en az gol atılan sezon: 1973-74 (405 Gol)
Lig tarihinde gol ortalaması en yüksek sezon: 2000-2001 (Maç başına 3.32 gol)
Lig tarihinde gol ortalaması en düşük sezon: 1973-74 (Maç başına 1.69 gol)
Lig tarihinde en çok şampiyonluk gören teknik adam: Ahmet Suat Özyazıcı ve Fatih Terim (4)
Lig tarihinde en uzun süre çalışan yabancı teknik direktör: Gordon Milne (Beşiktaş'ta 6.5 sezon)
Lig tarihinde deplasmanda en uzun süre yenilmeyen takım: Galatasaray (40 maç)
Lig tarihinde en çok şampiyonluk gören futbolcu: Galatasaraylı Bülent Korkmaz (8)
Ligi yenilgisiz kapatan takımlar: 1985-86 sezonunda Galatasaray, 1991-92 sezonunda Beşiktaş.
Lig tarihinde yenilgisiz şampiyon olan takım: 1991-92 sezonunda Beşiktaş.
Lig tarihinde en çok yenilen şampiyon: 1980-81 sezonunda 7 yenilgiyle Trabzonspor.
Lig tarihinde en çok gol yiyen şampiyon: 1997-98 sezonunda 43 golle Galatasaray.
Lig tarihinde en az gol yiyen şampiyon: 1969-70 sezonunda Fenerbahçe (6)
Lig tarihinde puanı silinen ilk takım: 1981'de Beşiktaş karşısında sahadan çekilen Mersin İdmanyurdu.
Lig tarihinde en gollü beraberlikler: 1967-68 sezonunda Beşiktaş-Galatasaray, 1982-83 sezonunda Fenerbahçe-Galatasaray, 1995-96 sezonunda Samsunspor-İstanbulspor, 2000-2001 sezonunda Adanaspor-Kocaelispor, 2001-2002 sezonunda Gençlerbirliği-Diyarbakırspor, Kocaelispor-Ankaragücü (4-4)
Lig tarihinde en nötr sonucu alan takım: 1969-70 sezonunda 30 maçta 10 galibiyet, 10 beraberlik, 10 yenilgi alan, 26 gol atıp, aynı sayıda gol yiyen Beşiktaş.
-BİR SEZONDA-
Bir sezonda en çok galip gelen takımlar: 1959-60 sezonunda Beşiktaş, 1988-89 sezonunda Fenerbahçe (29)
Bir sezonda en az galip gelen takımlar: 1981-82 sezonunda Diyarbakırspor, 1992-93 sezonunda Konyaspor, 1996-97 sezonunda Zeytinburnuspor, 2000-2001 sezonunda Adanaspor (2)
Bir sezonda en çok gol atan takım: 1962-63 sezonunda 2 aşamalı ligde 42 maçta 105 gol atan Galatasaray ile 1988-89 sezonunda 36 maçta 103 gol atan Fenerbahçe
Bir sezonda en az gol atan takımlar: 1971-72 sezonunda Samsunspor, 1972-73 sezonunda Beşiktaş (14)
Bir sezonda en az gol yiyen takım: 1969-70 sezonunda 30 maçta 6 gol yiyen Fenerbahçe.
Bir sezonda en çok gol yiyen takım: 2000-2001 sezonunda 34 maçta 91 gol yiyen Adanaspor.
Bir sezonda en az berabere kalan takımlar: 1995-96 sezonunda Eskişehirspor, 1991-92 ve 2004-05 sezonlarında Fenerbahçe (2)
Bir sezonda en çok berabere kalan takım: 1982-83 sezonunda Ankaragücü (18)
Bir sezonda en iyi averaja sahip takım: 1988-89 sezonunda artı 76 ile Fenerbahçe.
Bir sezonda en kötü averaja sahip takım: 1996-97 sezonunda eksi 60 ile Zeytinburnuspor.
Bir sezonda en çok gol atan futbolcu: Tanju Çolak (1987-88 sezonunda 39 gol)
Bir sezonda en az golle ''Gol Kralı'' olan futbolcu: 1959 sezonunda Metin Oktay (11 Gol)
Bir sezonda en çok gol atan yabancı futbolcu: Şota Arveladze (Trabzonspor'da 1995-96 sezonunda 25 gol). Ayrıca, Türk vatandaşı statüsünde oynayan Boşnak asıllı Elvir Boliç, 1994-95 sezonunda Gaziantepspor'da 26 gol attı.
Bir sezonda kendi evindeki bütün maçları kazanan takımlar: 2000-2001 sezonunda Fenerbahçe, 2001-2002 sezonunda Galatasaray (17)
Bir sezonda en az gol atarak şampiyon olan takım: Trabzonspor (1979-80 sezonunda 25 golle)
Bir sezonda ''4 Büyükler''i yenen takımlar: 1987-88 sezonunda Malatyaspor, 2001-2002 sezonunda Ankaragücü.
Bir sezonda 4 derbi maçı da da, üstelik hiç gol yemeden kazanan takım: 2002-2003 sezonunda Beşiktaş.
Bir sezonda en fazla puan farkıyla şampiyon olan takım: 1987-88 sezonunda 2. sıradaki Beşiktaş'a 12 puan fark atan Galatasaray.
-BİR MAÇTA-
Bir maçta en çok gol atan futbolcu: 1992-93 sezonunda Fenerbahçe-Karşıyaka (7-1) maçında 6 gol atan Tanju Çolak.
Bir maçta en çok penaltı atan takım: 1986-87 sezonunda Fenerbahçe-Eskişehirspor maçında Fenerbahçe (4)
Bir maçta en çok penaltı atan futbolcu: 1986-87 sezonunda Fenerbahçeli Zafer Tüzün, Eskişehirspor'a karşı 4 atışı da gole çevirdi.
Bir maçta en fazla kırmızı kart gören takım: 2003-2004 sezonunda Beşiktaş-Samsunspor maçında 5 kırmızı kartla Beşiktaş.
-EN ÇOK GOL 1987-88, EN AZ GOL 1973-74'TE ATILDI-
47 sezonda en fazla gol 1987-88, en az gol ise 1973-74 sezonlarında atıldı.
Ligde 3 puan sisteminin başlangıcı olan 1987-88 sezonunda yapılan 380 maçta, toplam 1032 gol atıldı. Bu rakam lig tarihine, en çok gol atılan sezon olarak geçti.
Birinci Lig'de şimdiye dek en az gol ise 1973-74 sezonunda atıldı. Takımlar 240 maçta fileleri toplam 405 kez havalandırırken, sporseverler sezon boyunca lig tarihinin en az golünü izledi.
-GOL ORTALAMASI EN YÜKSEK VE EN DÜŞÜK SEZONLAR-
Ligde gol ortalaması en yüksek sezon ise 2000-2001 oldu. 306 maçta toplam 1017 gol atılırken, maç başına düşen 3.32 ortalama, lig tarihine ''en bereketli sezon'' olarak geçti.
En az gol ortalamasının gerçekleştiği sezon ise 1969-70 oldu. 240 maçta toplam 419 gol atılırken, maç başına düşen ortalama gol sayısı 1.74'te kaldı.
-1000 GOL BARAJI 2 KEZ GEÇİLDİ-
Birinci Futbol Ligi'nde bir sezonda 1000 gol barajı şimdiye dek 2 kez geçildi.
Ligde 2000-2001 sezonunda atılan toplam 1017 golün yanı sıra, 1987-88 sezonunda da fileler toplam 1032 kez havalanmıştı.
-3 PUAN SİSTEMİ, GOL PATLAMASI YAPTI-
Birinci Futbol Ligi'nde 3 puan sistemine geçilmesiyle birlikte, atılan gol sayısında da gözle görülür bir artış meydana geldi.
Ligde gol ortalaması, 3 puan sistemine geçildikten sonra 2.67'nin altına düşmedi. Oysa 3 puan sisteminden önce bu rakama yalnızca 1 kez (1962-63 sezonunda 2.66) ulaşılabilmişti.
-GOLLERİN SEZONLARA GÖRE DAĞILIMI-
Birinci Futbol Ligi'nde geride kalan 47 sezonda atılan gollerin sezonlara göre dağılımı şöyle:
Sezon Oynanan Maç Atılan Gol Gol Ortalaması
------- ----------- ---------- --------------
1959 114 265 2.32
1959-60 380 927 2.43
1960-61 380 848 2.23
1961-62 380 857 2.25
1962-63 352 937 2.66
1963-64 306 631 2.06
1964-65 240 516 2.15
1965-66 240 545 2.27
1966-67 272 549 2.02
1967-68 272 602 2.21
1968-69 240 471 1.96
1969-70 240 419 1.74
1970-71 240 445 1.85
1971-72 240 464 1.93
1972-73 240 449 1.87
1973-74 240 405 1.68
1974-75 240 442 1.84
1975-76 240 479 1.99
1976-77 240 442 1.84
1977-78 240 474 1.97
1978-79 240 486 2.02
1979-80 240 422 1.75
1980-81 240 466 1.94
1981-82 272 490 1.80
1982-83 306 636 2.08
1983-84 306 633 2.06
1984-85 306 686 2.24
1985-86 342 808 2.36
1986-87 342 776 2.26
1987-88 380 1032 2.71
1988-89 342 985 2.88
1989-90 306 819 2.67
1990-91 240 672 2.80
1991-92 240 677 2.82
1992-93 240 716 2.98
1993-94 240 700 2.91
1994-95 306 945 3.08
1995-96 306 873 2.85
1996-97 306 878 2.86
1997-98 306 861 2.81
1998-99 306 875 2.85
1999-00 306 878 2.86
2000-01 306 1017 3.32
2001-02 306 910 2.97
2002-03 306 853 2.78
2003-04 306 903 2.95
2004-05 306 902 2.95
-EN FARKLI SKORLU GALİBİYETLER-
Ligde şimdiye kadar en farklı skorlu galibiyeti Beşiktaş elde etti. Siyah-beyazlılar, 47 sezonu geride kalan ligde, 1989-1990 sezonunda İstanbul'da Adana Demirspor'u 10-0 yenerek, tarihi galibiyete imza attı.
Beşiktaş'ın tarihe geçen en farklı skorlu galibiyetiyle birlikte, Birinci Futbol Ligi'nde şimdiye dek 8 ve daha farklı skorlu sonuçlanan toplam 9 maç yapıldı.
Bu galibiyetlerden 2'şer tanesinde Beşiktaş ve Galatasaray, diğerlerinde ise Göztepe, Sarıyer, Ankaragücü, Konyaspor ve Bursaspor'un adları bulunuyor.
Öte yandan, ligde son 8 sezonda yapılan maçların hiçbirinde takımlar birbirlerine 8 ve daha farklı skorlu üstünlük kuramadı.
-TARİHE GEÇEN MAÇ-
 Birinci Futbol Ligi tarihinde şimdiye kadarki en farklı skorlu maç, 15 Ekim 1989 Pazar günü İstanbul'da yapıldı.
Ali Sami Yen Stadı'nda, 1989-1990 sezonunun 6. hafta maçında Beşiktaş, Gordon Milne yönetiminde, yabancı oyuncularından yoksun olarak çıktığı karşılaşmada, tarihsel bir zafere ulaştı.
Siyah-beyazlıların gollerini, bu maç sonrası Beşiktaş taraftarının adlarına beste yaptıkları Ali Gültiken (4), Feyyaz Uçar (3) ve Metin Tekin (3) attı.
Beşiktaş ile Adana Demirspor arasında yapılan maçın tablosu şöyle:
Hakemler: Engin Kurt, Atilla Olkun, Yolcu Yılmaz
Beşiktaş: Engin İpekoğlu (Dk. 64 Metin Akçevre), Recep Çetin, Gökhan Keskin, Ulvi Güveneroğlu, Kadir Akbulut, Rıza Çalımbay, Şenol Fidan, Zeki Önatlı, Feyyaz Uçar, Metin Tekin, Ali Gültiken
Adana Demirspor: Fatih (Dk. 46 Haluk), Mehmet, Ümit, Muammer, Cengizhan, Sedat (Dk. 46 Çetin), Murat, B.İbrahim, Erol, İsmail, K.İbrahim
Goller: Dk. 2, 57, 61 ve 82 Ali, Dk. 12, 65 ve 85 Feyyaz, Dk. 24, 43 ve 76 Metin Tekin
Seyirci: 15 bin 227
Hasılat: 207 milyon 740 bin lira
-BEŞİKTAŞ VE GALATASARAY 2'ŞER KEZ-
Birinci Futbol Ligi'nde şampiyonlukta iddialı 4 büyük takımdan Beşiktaş ve Galatasaray, daha önce 8 ve daha fazla farklı skorlu galibiyete 2'şer kez imza attı.
Siyah-beyazlılar, tarihe geçen 1989-1990 sezonundaki 10-0'lık Adana Demirspor galibiyetinin yanısıra, 1959'da düzenlenen ilk sezonda da Hacettepe'yi deplasmanda 9-1 yenme başarısını gösterdi.
Galatasaray ise, 1959-1960 sezonunda İstanbul'da Altınordu'yu 8-0, 1992-1993 sezonunda da deplasmanda Ankaragücü'nü aynı skorla 8-0 yendi.
-FENERBAHÇE VE TRABZONSPOR, 8 FARKA ULAŞAMADI-
Fenerbahçe ve Trabzonspor ise, Birinci Futbol Ligi'nde şimdiye dek 8 farklı galibiyet elde edemedi.
Fenerbahçe, ligdeki en farklı skorlu galibiyetlerini 1984-1985 ve 1996-1997 sezonlarında Denizlispor'u, 1997-98 sezonunda Şekerspor, 2004-2005 sezonunda da Kayserispor'u aynı skorla 7-0, 1993-1994 sezonunda Samsunspor'u, 1994-1995 sezonunda da Kayserispor'u aynı sonuçla 8-1 yenerek aldı.
Trabzonspor ise 1994-1995 sezonunda Adana Demirspor'u 7-0 yenerek, şimdiye kadarki en farklı skorlu galibiyetini tattı.
-ANKARAGÜCÜ'NÜN İLGİNÇ REKORU-
Ankaragücü, Birinci Futbol Ligi'nde 8 farklı sonuçlanan maçlardan 3'üne imza atarken, aynı zamanda ilginç bir rekorun da sahibi bulunuyor.
Başkentin sarı-lacivertli ekibi, aynı sezonda 8 farklı sonuçlarla hem galibiyet, hem de yenilgi alan tek takım olarak da Türk futbol tarihine geçti.
Ankaragücü, 1992-1993 sezonunda kendi evinde Konyaspor'u 8-0 yenerken, sezonun son maçında, yine kendi evinde bu kez şampiyonluk için gol averajının çok önemli olduğu bir maçta Galatasaray'a 8-0 yenildi.
Başkent temsilcisi ayrıca, 1995-1996 sezonunda deplasmanda Bursaspor'a 8-0 yitirerek, tarihindeki en farklı skorlu yenilgilerine bir yenisini ekledi.
-EN FARKLI SKORLU MAÇLAR-
Birinci Futbol Ligi tarihinde şimdiye dek 8 ve daha farklı skor elde edilen maçlar şöyle:
Sezon Maç Sonuç
------- -------------------------- ------
1989-90 Beşiktaş - Adana Demirspor 10 - 0
1959 Hacettepe - Beşiktaş 1 - 9
1967-68 Göztepe - Feriköy 9 - 1
1959-60 Galatasaray - Altınordu 8 - 0
1991-92 Konyaspor - Adana Demirspor 8 - 0
1992-93 Ankaragücü - Konyaspor 8 - 0
1992-93 Ankaragücü - Galatasaray 0 - 8
1995-96 Bursaspor - Ankaragücü 8 - 0
1996-97 Sarıyer - Çanakkale Dardanelspor 8 - 0
-EN GOLLÜ MAÇLAR-
Ligde bir maçta en fazla 12 gol atıldı. Fenerbahçe ile Gaziantepspor arasında 1991-1992 sezonunda İstanbul'da yapılan maçı sarı-lacivertli ekip 8-4 kazanırken, filelere giden toplam 12 gol, Birinci Futbol Ligi'nde şimdiye dek bir maçta atılan en fazla gol olarak tarihe geçti.
Ligde geride kalan 47 sezonda, bir maçta 10 ve daha fazla gol atılan maç sayısı 14 oldu.
-3 PUAN SİSTEMİ ETKİLİ OLDU-
Lig maçlarında gol sayısının artmasında Birinci Futbol Ligi'nde 3 puan sistemine geçilmesinin rolü büyük oldu.
Ligde 1987-1988 sezonundan itibaren uygulanan 3 puan sistemine dek geçen 29 sezonda yalnızca 5 maçta 10 ve daha fazla gol atılırken, 3 puan sistemine geçişten bugüne dek düzenlenen 18 sezonda ise sporseverler 9 kez aynı sayıda ve daha fazla gollü maç izleme olanağı buldu.
-''4 BÜYÜKLER''İN KATKISI-
Birinci Futbol Ligi'nde en gollü geçen maçlara ''4 Büyükler''in katkısı da büyük.
Lig tarihinde şimdiye dek en gollü geçen 14 maçtan 9'unda Beşiktaş, Galatasaray, Fenerbahçe ve Trabzonspor'un imzası bulunuyor.
Sporseverler Beşiktaş'ın 4, Galatasaray'ın maçlarında 3, Fenerbahçe ve Trabzonspor'un da 1'er maçlarında 10 ve daha fazla golü birarada izleme keyfini yaşadı.
-LİGİN EN FAZLA GOL ATILAN MAÇLARI-
Birinci Futbol Ligi'nin geride kalan 47 sezonunda, bir maçta 10 ve daha fazla gol atılan müsabakalar şöyle:
Sezon Maç Sonuç
------- ----------------------------- -----
1991-92 Fenerbahçe - Gaziantepspor 8 - 4
1983-84 Galatasaray - Adana Demirspor 9 - 2
1986-87 Malatyaspor - Rizespor 7 - 4
1997-98 Kayserispor - Trabzonspor 5 - 6
1959 Hacettepe - Beşiktaş 1 - 9
1967-68 Göztepe - Feriköy 9 - 1
1986-87 Eskişehirspor - Antalyaspor 7 - 3
1988-89 Galatasaray - Adana Demirspor 7 - 3
1989-90 Beşiktaş - Adana Demirspor 10 - 0
1994-95 Samsunspor - Petrolofisi 8 - 2
1994-95 Altay - Beşiktaş 2 - 8
1994-95 Zeytinburnuspor - Galatasaray 3 - 7
2002-03 Beşiktaş - Göztepe 7 - 3
2004-05 Gaziantepspor - A.Sebatspor 6 - 4
-EN GOLLÜ BERABERLİKLER-
Lig tarihinde şimdiye dek yapılan maçlarda 4-4'lük skorla alınan en gollü beraberlikler ise şöyle:
Sezon Maç Sonuç
------- ---------------------- -----
1967-68 Beşiktaş - Galatasaray 4 - 4
1982-83 Fenerbahçe - Galatasaray 4 - 4
1995-96 Samsunspor - İstanbulspor 4 - 4
2000-01 Adanaspor - Kocaelispor 4 - 4
2001-02 Gençlerbirliği - Diyarbakırspor 4 - 4
2001-02 Kocaelispor - Ankaragücü 4 - 4
-LİG TARİHİNDEN İLGİNÇ NOTLAR-
Lig tarihinde ilgi çekici pek çok gelişme de yaşandı. Ligde 1979-80 sezonunda Trabzonspor, 12 galibiyet elde ederek şampiyonluğa ulaşırken, 1989-90 sezonunda ise Malatyaspor, aynı sayıda galibiyet almasına karşın ligden düşen 5. takım olmaktan kurtulamadı.
-EN ÇEKİŞMELİ SEZON-
Birinci Lig'de puantaj olarak en çekişmeli sezon 1980-81 oldu.
Takımların galibiyet sayıları birbirlerine o kadar yakın oldu ki, ligi 2. sırada tamamlayan Adanaspor 34 puan toplarken, düşen Rizespor'un ise 29 puanı vardı.
-BEŞİKTAŞ, LİGİ EKSİ AVERAJLA TAMAMLADI-
Lig tarihine damgasını vuran ''3 Büyükler'' içinde ligi eksi averajla tamamlayan tek büyük takım Beşiktaş olarak kayıtlara geçti.
Siyah-beyazlılar, 1975-76 sezonunda ligi 11. sırada tamamlarken, 25 gol atıp, kalesinde 32 gol gördü. Böylece eksi 7 gol averajıyla, ''3 Büyükler'' arasında ligi eksi averajla tamamlayan tek takım oldu.
Bu arada Fenerbahçe ise 1990-91 sezonunda ligi 53 gol atıp, 53 gol yiyerek, sıfır (0) averajla kapattı.
-SARIYER VE GAZİANTEPSPOR'UN BAŞARISI-
Birinci Lig tarihinde Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor dışında, ligi 20 galibiyet barajıyla kapatan 2 takım, Sarıyer ve Gaziantepspor oldu.
Yeni sezonda İkinci Lig (B) Kategorisi'nde yer alacak Sarıyer, 1988-89 sezonunda 21 galibiyet elde ederek ligi 4. sırada tamamlarken, 2000-2001 sezonunda ise Gaziantepspor, 20 galibiyetle 3. sırada yer aldı.
-FENERBAHÇE AVERAJLA LİGDE KALDI-
Lig tarihinin 16 kezle en çok şampiyon olan takımı Fenerbahçe, 1980-81 sezonunda küme düşmekten gol averajıyla kurtuldu.
Rizespor'un 29 puanla ligden düştüğü sezonda, Fenerbahçe; Altay, Adana Demirspor ve Boluspor ile birlikte aynı puanı toplayarak, gol averajıyla ligde kaldı.
-''4 BÜYÜKLER''İ AYNI SEZON YENENLER-
Lig tarihinde, şampiyonluk yaşayan 4 büyük takım Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'u, aynı sezonda yenebilen sadece 2 ekip bulunuyor.
1987-88 sezonunda Malatyaspor, kendi sahasında Galatasaray'ı 3-1, Beşiktaş'ı 5-3, Fenerbahçe'yi 1-0, deplasmanda da Trabzonspor'u 3-2 yendi.
2001-02 sezonunda ise Ankaragücü, kendi evinde Galatasaray ile Fenerbahçe'yi 2-1, Trabzonspor'u 4-2 yenerken, Beşiktaş'ı İstanbul'da 2-1 mağlup etti.
-GALATASARAY AÇIK ARA-
Lig tarihinde en fazla puan farkıyla şampiyonluğa ulaşan takım Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı ekip 1987-88 sezonunda 90 puanla mutlu sona ulaşırken, 2. sıradaki Beşiktaş 78 puanda kaldı. Aradaki 12 puanlık fark, şimdiye dek şampiyonla 2. arasındaki en fazla puan farkı olarak tarihe geçti.
-AVERAJLA GÜLENLER VE ÜZÜLENLER-
Ligin geride kalan 47 sezonunda şampiyonlar 3 kez averajla belli olurken, düşen takımlar da 8 kez yine gol averajıyla ortaya çıktı.
1984-85 sezonunda Fenerbahçe ile Beşiktaş ligi 50'şer puanla tamamlarken, gol averajı daha iyi olan sarı-lacivertli ekip şampiyonluğa ulaştı.
1985-86 sezonunda ise Beşiktaş, 56 puanla Galatasaray'ın gol averajıyla önünde ligi en önde tamamladı.
1992-93 sezonunda da Galatasaray, bu kez Beşiktaş'ı 66 puan ve averajla geçmeyi başardı ve şampiyonluğu kucakladı.
Lig tarihinde ayrıca 8 kez de ligden düşen takımlar gol averajıyla belirlendi.
-''DERBİ KRALI'' BEŞİKTAŞ-
Beşiktaş, bir sezonda ezeli rakiplerini her iki maçta da yenen tek takım olarak tarihe geçti.
Siyah-beyazlılar, şampiyonluğa ulaştıkları 2002-2003 sezonunda Fenerbahçe'yi 1-0 ve 2-0, Galatasaray'ı her iki maçta 1-0'lık sonuçlarla geçerek, 4 derbi maçı da kazandı.
''Kara Kartallar'' ayrıca, bu 4 maçta kalesinde hiç gol görmeyerek, ayrı bir rekora imza attı.
-''KARAKARTAL''IN KABUS SEZONU-
Beşiktaş, 2003-2004 sezonundaki ilginç performans grafiğiyle sevenlerine adeta kabus yaşattı.
Sezonun ikinci yarısına en yakın takipçisi Fenerbahçe'nin 8 puan önünde namağlup lider başlayan Beşiktaş, ikinci yarıdaki inanılmaz düşüşüyle, sezonu şampiyon bitiren ezeli rakibinin tam 14 puan gerisinde 3. sırada kaldı.
17 maçlık 2. yarıda tam 8 yenilgi birden alan siyah-beyazlılar, böylece lig tarihinde iki devre arasında en büyük düşüşü gerçekleştiren şampiyon adayı takım olarak kayıtlara geçti.
-LİGDE GÖREV YAPACAK TEKNİK DİREKTÖRLER -
2005-2006 sezonunda, 14 Türk, 4 de yabancı teknik adam görev yapacak. Fenerbahçe, son 2 yılda kendisini şampiyonluğa taşıyan Alman Christoph Daum ile yoluna devam ederken, Galatasaray, Rumen Gheorghe Hagi'nin yerine Belçikalı Eric Gerets ile start alacak. Beşiktaş Rıza Çalımbay, Trabzonspor ise Şenol Güneş ile şampiyonluk kovalayacak.
Ligde görev yapacak diğer yabancı hocalar ise Gaziantepspor'u çalıştıracak Boşnak Faruk Hadzibegiç'le, bir dönem Fenerbahçe'de de görev yapan ve bu sezon ligin yeni takımlarından Sivasspor'un başında sahaya çıkacak olan Alman Werner Lorant.
-8 KULÜP TEKNİK ADAMINI DEĞİŞTİRDİ-
Birinci Süper Futbol Ligi takımlarının çoğunluğu, geçen sezonu tamamladığı teknik adamlarla 2005-2006 sezonuna başlayacak.
Ligde yer alan 18 kulüpten 10'u teknik direktör değişikliği yapmadan yeni sezona girerken, 8 kulüp ise çalıştırıcısını yeniledi.
-TAKIMLAR VE TEKNİK DİREKTÖRLERİ-
Birinci Süper Lig'de 2005-2006 sezonunda görev yapacak teknik adamlarla, geçen sezon sonu itibariyle takımlarda görev yapan teknik direktörler şöyle:
Takım Teknik Direktör Ülkesi Geçen Sezon
---------- --------------- ------- ------------
Ankaragücü Adnan Şentürk Türkiye Adnan Şentürk
Ankaraspor Samet Aybaba Türkiye Samet Aybaba
Beşiktaş Rıza Çalımbay Türkiye Rıza Çalımbay
Çaykur Rizespor Metin Yıldız Türkiye Erdoğan Arıca
Denizlispor Giray Bulak Türkiye Giray Bulak
Diyarbakırspor Hüseyin Kalpar Türkiye Oğuz Çetin
Fenerbahçe Christoph Daum Almanya Christoph Daum
Galatasaray Eric Gerets Belçika Gheorghe Hagi
Gaziantepspor Faruk Hadzibegic Bosna Nurullah Sağlam
Gençlerbirliği Ziya Doğan Türkiye Ziya Doğan
Kayserispor Ertuğrul Sağlam Türkiye Hikmet Karaman
K. Erciyesspor Mustafa Uğur Türkiye Mustafa Uğur
Konyaspor Aykut Kocaman Türkiye Saffet Susiç
Malatyaspor Feyyaz Uçar Türkiye Feyyaz Uçar
Samsunspor Şaban Yıldırım Türkiye Ertuğrul Sağlam
Sivasspor Werner Lorant Almanya İsmail Kartal
Trabzonspor Şenol Güneş Türkiye Şenol Güneş
Vestel Manisaspor Levent Eriş Türkiye Levent Eriş
-''100'LER KULÜBÜ''
47 sezonda en fazla gol atan futbolcu Tanju Çolak olarak tarihe geçti. Tanju Çolak, Birinci Lig kariyerinde toplam 240 gol atarak, listenin en başında yer aldı. Tanju Çolak'ı, 224 golle Hakan Şükür, 219 golle Hami Mandıralı, 217 golle Metin Oktay, 200 golle de Aykut Kocaman izliyor.
Tanju Çolak, Hakan Şükür, Hami Mandıralı, Metin Oktay ve Aykut Kocaman, aynı zamanda lig tarihinde 200 gol barajına ulaşan 5 futbolcu oldu.
Birinci Futbol Ligi'nde 100 gol barajını, geride kalan 47 sezonda yalnızca 27 futbolcu geçebildi.
-BOLİÇ VE KONA-
Birinci Futbol Ligi tarihinde 100 gol barajını şimdiye dek yalnızca 2 yabancı oyuncu geçebildi.
Sonradan Türk vatandaşlığına geçen Boşnak Elvir Boliç, Galatasaray, Gaziantepspor, Fenerbahçe, İstanbulspor, Malatyaspor ve Gençlerbirliği formaları altında toplam 128 gole imza atarak Türk futboluna damgasını vurdu. Boliç, yeni sezonda İkinci Lig (A) Kategorisi takımlarından İstanbulspor'da forma giyecek.
Uzun yıllar Türkiye'de top koşturan Kongolu Andre Ngole Kona da 100 gol barajına ulaşan 2. yabancı oyuncu oldu.
-YARIŞI 5 FUTBOLCU SÜRDÜRECEK-
Ligde 100 gol barajını aşan futbolcular içinde, 2005-2006 sezonunda yarışı sürdürecek yalnızca 5 oyuncu bulunuyor.
Galatasaraylı Hakan Şükür, Trabzonzporlu Fatih Tekke, Samsunsporlu Serkan Aykut, Diyarbakırsporlu Hasan Özer ve Kayseri Erciyessporlu Cenk İşler, yeni sezonda gol sayılarını artırabilmek için mücadele edecek.
-HAKAN ŞÜKÜR'ÜN GÖZÜ REKORDA-
Türk futbolunun en golcü isimleri arasında yer alan Hakan Şükür, lig tarihinde en çok gol atan futbolcu unvanını yakalama şansı olan en yakın aday olarak gözüküyor.
Kariyeri boyunca ligde toplam 224 gol atan deneyimli futbolcu, faal futbolcular arasında, 240 gollü Tanju Çolak'ın rekoruna ulaşmaya en yakın aday olarak görülüyor.
-SON ADAY SERGEN YALÇIN-
''100'ler Kulübü''ne girmeye hazırlanan son aday, Beşiktaşlı Sergen Yalçın.
Birinci Lig'de kariyeri boyunca Beşiktaş, İstanbulspor, Fenerbahçe, Galatasaray ve Trabzonspor'da toplam 99 gole imza atan Sergen, yeni sezonda atacağı ilk golle, gol sayısını 100'e ulaştıracak ve bu onura ulaşan 28. futbolcu olacak.
-''100'LER KULÜBÜ''-
Birinci Futbol Ligi'nin 47 yıllık geçmişinde, yalnızca lig maçlarında attıkları goller baz alınarak yapılan değerlendirmede, 100 gol barajını aşan futbolcular ve attıkları gol sayıları şöyle:
Futbolcu Oynadığı Takımlar Gol Sayısı
----------- ----------------- ----------
Tanju Çolak Samsunspor-GS-FB 240
Hakan Şükür Sakaryaspor-Bursaspor-GS 224
Hami Mandıralı Trabzonspor-Ankaragücü 219
Metin Oktay Galatasaray 217
Aykut Kocaman Sakaryaspor-FB-İstanbulspor 200
Feyyaz Uçar Beşiktaş-FB-Antalyaspor 191
Serkan Aykut Samsunspor-Galatasaray 179
Fevzi Zemzem Göztepe 144
Saffet Sancaklı BJK-Kocaelispor-GS-FB 130
Mehmet Özdilek Beşiktaş 130
Fikri Elma Ankara Demirspor 128
Elvir Boliç GS-G.Antepspor-FB-İstanbulspor-
G.Birliği-Malatyaspor 128
Ertuğrul Sağlam Samsunspor-Beşiktaş 126
Oktay Derelioğlu BJK-TS-G.Antep-FB-Samsun-A.Sebat 122
Ertan Adatepe Ankaragücü-PTT 122
Cemil Turan İstanbulspor-Fenerbahçe 120
H.İbrahim Eren Bolu-A.Gücü-G.Birliği-Samsun 119
Mustafa Denizli Altay-Galatasaray 117
Osman Arpacıoğlu Mersin İdmanyurdu-FB 107
Zafer Tüzün Eskişehirspor-Fenerbahçe-A.Demir-
Sakaryaspor-Bakırköy-Kayserispor 107
Arif Erdem Galatasaray 105
Fatih Tekke Trabzonspor-Altay-Gaziantepspor 104
Cenk İşler Samsunspor-Ankaragücü 103
Gökmen Özdenak İstanbulspor-Galatasaray 101
Ahmet Özacar Beşiktaş 100
Andre Ngole Kona G.Birliği-Antalya-D.Bakır-İstanbul 100
Hasan Özer G.Antep-TS-Şekerspor-Altay-Ç.Rize
Malatyaspor-A.Sebatspor 100 Birinci Süper Futbol Ligi'nde geride kalan 47 sezonda şampiyonlukları yalnızca 4 ayrı takım paylaştı.
1959'da başlayan ligde şimdiye dek Fenerbahçe, Galatasaray, Beşiktaş ve Trabzonspor dışında, 47 sezonda şampiyonluk sevincini yaşayan takım çıkmadı. Fenerbahçe 16, Galatasaray 15, Beşiktaş 10, Trabzonspor ise 6 kez mutlu sona ulaştı.
-İLK VE SON ŞAMPİYON FENERBAHÇE-
1959 yılında ilk kez düzenlenen Birinci Futbol Ligi'nde ilk şampiyonluğu Fenerbahçe kazandı.
2 ayrı grupta birinciliği elde eden ezeli rakipler Fenerbahçe ile Galatasaray, o zamanki statü gereği final maçlarında karşı karşıya geldi. İlk maçta rakibine 1-0 yenilen sarı-lacivertliler, rövanş maçını 4-0 kazanarak, 48 yaşına girmeye hazırlanan ligde ilk şampiyonluğu kazanan takım oldu.
Birinci Lig'de son şampiyonluğu da 2004-2005 sezonunda, Trabzonspor'un önünde mutlu sona ulaşan Fenerbahçe elde etti.
-''4 BÜYÜKLER''İN HASRET YILLARI-
Birinci Futbol Ligi'nde şampiyonluklara adeta ambargo koyan ''4 Büyükler'', zaman zaman mutlu sona ulaşmak için uzun süreler beklemek zorunda kaldı.
Beşiktaş, 1966-67 sezonunda elde ettiği şampiyonluğun ardından tam 14 sezon mutlu sona ulaşmaya hasret kaldı. 1981-82 sezonunda Dorde Miliç yönetiminde şampiyon olan Beşiktaş, taraftarlarının uzun süren hasretine de son verdi.
Galatasaray ise 1972-73 sezonunda ligi en önde tamamladıktan sonra 13 sezon boyunca şampiyonluk sevinci yaşayamadı. Sarı-kırmızılı takım, 1986-87 sezonunda Jupp Derwall yönetiminde şampiyon olarak, 13 yıllık hasreti dindirdi.
-EN AZ SÜRE BEKLEYEN FENERBAHÇE-
Ezeli rakipler arasında şampiyonluk için en az süre bekleyen takım ise Fenerbahçe olarak dikkati çekiyor.
Sarı-lacivertli ekibin şimdiye kadar ki en uzun süreli şampiyonluk hasreti 6 sezon sürdü. 1988-89 sezonunda gol rekoru kırarak şampiyon olan Fenerbahçe, 6 sezon bekledikten sonra, 1995-96 sezonunda Carlos Alberto Parreira yönetiminde ipi göğüsledi.
-TRABZONSPOR ŞAMPİYONLUĞU UNUTTU-
Lig şampiyonluğunu şimdiye dek İstanbul dışına taşıyan tek Anadolu takımı olan Trabzonspor ise, son yıllarda şampiyon olamamanın sıkıntısını yaşıyor.
Son lig şampiyonluğunu 1983-84 sezonunda Ahmet Suat Özyazıcı döneminde yaşayan bordo-mavililer, o tarihten bu yana geçen 21 sezondur şampiyonluğa hasret.
-GALATASARAY'IN REKORU-
Galatasaray, üst üste en çok şampiyonluğa ulaşan takım unvanının sahibi.
Lig tarihinde şimdiye dek bir takım en fazla 4 sezon üst üste şampiyon oldu.
Fatih Terim yönetimindeki Galatasaray, 1996-97, 1997-98, 1998-99 ve 1999-2000 sezonlarında ipi en önde göğüsleyerek, Türk futbol tarihine geçti.
-ÜST ÜSTE 3'ER KEZ ŞAMPİYON OLAN TAKIMLAR-
Bunun yanı sıra Galatasaray 1970-71, 1971-72 ve 1972-73 sezonlarında, Trabzonspor 1978-79, 1979-80 ve 1980-81 sezonlarında, Beşiktaş da 1989-90, 1990-91 ve 1991-92 sezonlarında üst üste 3'er kez şampiyonluğa ulaşma başarısını gösterdi.
Toplam 16 şampiyonluğu olan Fenerbahçe'nin ise, şimdiye dek üst üste 3 lig şampiyonluğu bulunmuyor. Son 2 yılın şampiyonu sarı-lacivertliler, bu sezon tarihlerinde ilk kez bu başarıya ulaşmak için mücadele edecek.
-BEŞİKTAŞ'IN 2 ŞAMPİYONLUĞU-
Beşiktaş Kulübü'nün, 1959'da başlayan lig önceki 2 şampiyonluğunun, Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu kararıyla lig şampiyonluğuna eklenmesiyle siyah-beyazlıların şampiyonluk sayısı 12 olarak tescillendi.
Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu'nun konuyla ilgili almış olduğu karara ilişkin Beşiktaş Kulübü'nün açıklaması şöyle:
''Türkiye Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu; 09.05.2002 tarihinde yaptığı toplantısında 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarına ilişkin şampiyonluklarımızın onaylanması talebimizi yerinde ve haklı görerek Beşiktaş Jimnastik Kulübü'nün var olan 2 şampiyonluğunun Türkiye şampiyonluğu olarak Türkiye Futbol Federasyonu kayıtlarına tescil edilmesini karara bağlamıştır.''
Konuyla ilgili Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) resmi internet sitesinde yer alan açıklama da şöyle:
''Türkiye 1. Ligi'nin başladığı tarih TFF tarafından 1959 yılı olarak kabul edilmesine karşın, TFF Tahkim Kurulu'nun 09.05.2002 tarih, 2002/52E ve 2002/68K sayılı kararı tahtında Beşiktaş Kulübü'nün 1956-1957 ve 1957-1958 sezonlarında Türkiye Ligi şampiyonu olduğuna ve bu şampiyonlukların TFF yıldız kriterine dahil edileceğine karar verilmesi sebebi ile toplam şampiyonluk sayısı, toplam lig sezonu sayısından 2 fazladır.''
-LİG ŞAMPİYONLARI-
Birinci Futbol Ligi'nde geride kalan 47 sezonda şampiyonluğa ulaşan takımların performansları şöyle:
Sezon Şampiyon O G B M A Y P
------- ---------- -----------------------------
1959 Fenerbahçe .............................
1959-60 Beşiktaş 38 29 7 2 68 15 65
1960-61 Fenerbahçe 38 26 9 3 81 29 61
1961-62 Galatasaray 38 23 11 4 52 18 57
1962-63 Galatasaray 22 14 7 1 54 14 35
1963-64 Fenerbahçe 34 21 11 2 55 14 53
1964-65 Fenerbahçe 30 18 11 1 52 13 47
1965-66 Beşiktaş 30 20 8 2 52 16 48
1966-67 Beşiktaş 32 16 13 3 44 15 45
1967-68 Fenerbahçe 32 19 11 2 38 12 49
1968-69 Galatasaray 30 19 8 3 49 14 46
1969-70 Fenerbahçe 30 17 10 3 31 6 44
1970-71 Galatasaray 30 17 8 5 51 18 42
1971-72 Galatasaray 30 17 8 5 34 14 42
1972-73 Galatasaray 30 19 9 2 47 12 47
1973-74 Fenerbahçe 30 15 13 2 39 15 43
1974-75 Fenerbahçe 30 15 13 2 43 18 43
1975-76 Trabzonspor 30 17 9 4 36 14 43
1976-77 Trabzonspor 30 18 7 5 41 12 43
1977-78 Fenerbahçe 30 17 8 5 48 24 42
1978-79 Trabzonspor 30 13 16 1 34 7 42
1979-80 Trabzonspor 30 12 15 3 25 11 39
1980-81 Trabzonspor 30 16 7 7 41 21 39
1981-82 Beşiktaş 30 14 16 2 38 17 44
1982-83 Fenerbahçe 34 18 13 3 43 20 49
1983-84 Trabzonspor 34 18 14 2 43 14 50
1984-85 Fenerbahçe 34 18 14 2 65 25 50
1985-86 Beşiktaş 36 22 12 2 65 21 56
1986-87 Galatasaray 36 23 8 5 55 24 54
1987-88 Galatasaray 38 27 9 2 86 35 90
1988-89 Fenerbahçe 36 29 6 1 103 27 93
1989-90 Beşiktaş 34 23 6 5 77 20 75
1990-91 Beşiktaş 30 20 9 1 63 24 69
1991-92 Beşiktaş 30 23 7 - 58 20 76
1992-93 Galatasaray 30 20 6 4 74 21 66
1993-94 Galatasaray 30 22 4 4 67 28 70
1994-95 Beşiktaş 34 24 7 3 80 26 79
1995-96 Fenerbahçe 34 26 6 2 68 19 84
1996-97 Galatasaray 34 25 7 2 90 30 82
1997-98 Galatasaray 34 23 6 5 86 43 75
1998-99 Galatasaray 34 23 9 2 85 30 78
1999-00 Galatasaray 34 24 7 3 77 23 79
2000-01 Fenerbahçe 34 24 4 6 82 39 76
2001-02 Galatasaray 34 24 6 4 75 31 78
2002-03 Beşiktaş 34 26 7 1 63 21 85
2003-04 Fenerbahçe 34 23 7 4 82 41 76
2004-05 Fenerbahçe 34 26 2 6 77 24 80
Not: 1959 yılında düzenlenen lig tarihindeki ilk sezon, 2 ayrı grupta oynandı. O zamanki statü gereği grup maçlarını lider tamamlayan Fenerbahçe ve Galatasaray finalde karşılaştı. Fenerbahçe, ilk maçta 1-0 yenildiği Galatasaray'ı rövanşta 4-0 yenerek şampiyonluğa ulaştı.
Beşiktaş Kulübü'nün, Futbol Federasyonu Tahkim Kurulu kararıyla 1959 yılından önceki 2 sezonda elde ettiği şampiyonlukları lig şampiyonluğuna eklettirmesi, haberde değerlendirmeye alınmamıştır.
-ONLARIN ADI: GOL-
47 sezonda 29'u Türk, 2'si yabancı olmak üzere toplam 31 futbolcu ''Gol Kralı'' unvanını kazandı.
Galatasaraylı Metin Oktay, 6 kezle en fazla ''Gol Kralı'' unvanını alan futbolcu olurken, Tanju Çolak ise, Galatasaray formasıyla attığı 39 golle, bir sezonda en fazla gol atan futbolcu rekorunu elinde bulunduruyor.
Ligin ilk ''Gol Kralı'' Galatasaraylı Metin Oktay, son ''Gol Kralı'' ise Trabzonsporlu Fatih Tekke oldu.
-METİN OKTAY'IN REKORU-
Lig tarihinde en fazla ''Gol Kralı'' olan futbolcu unvanı, Türk futbolunun efsane isimlerinden Metin Oktay'a ait bulunuyor.
Aynı zamanda ligin ilk ''Gol Kralı'' olan Metin Oktay, 1959, 1959-60, 1960-61, 1962-63, 1964-65 ve 1968-69 sezonlarında toplam 6 kez ''Gol Kralı'' olarak, lig tarihine adını yazdırdı.
Metin Oktay'ı 5 kezle Tanju Çolak, 3'er kezle de Cemil Turan, Aykut Kocaman ve Hakan Şükür izliyor.
-EN ÇOK ''KRAL'' GALATASARAY'DAN ÇIKTI-
Ligin en çok gol atan toplam 31 futbolcusu, 14 ayrı takımdan çıkarken, Galatasaray, 13 kezle en çok ''Gol Kralı'' çıkaran takım unvanını elinde bulunduruyor.
Fenerbahçe, 12 kez ''Gol Kralı'' çıkarmayı başarırken, şampiyonluk yaşayan diğer takımlardan Beşiktaş ve Trabzonspor ise 3'er kez ligin en çok gol atan futbolcusunu kadrosunda barındırdı.
Bunun yanı sıra Samsunspor, Eskişehirspor, Ankaragücü ve Bursaspor 3'er, Adanaspor 2, Ankara Demirspor, Göztepe, Altay, Sakaryaspor ve Konyaspor da 1'er kez ''Gol Kralı'' futbolcuyu kadrosunda bulundurdu.
-TANJU ÇOLAK, TARİHE GEÇTİ-
Birinci Futbol Ligi'nin geride kalan 47 sezonunda, ''Gol Kralları'' içinde en fazla golle bu unvanı yakalayan futbolcu Tanju Çolak oldu.
Çolak, 1987-88 sezonunda Galatasaray formasıyla 39 gol atarak, Metin Oktay'a ait 38 gollük rekoru kırdı ve Türk futbol tarihine altın harflerle geçti.
Tanju Çolak ayrıca, 5 kez yakaladığı ''Gol Kralı'' unvanına 3 ayrı kulüpte ulaşarak, ayrı bir rekor kırdı.
Golcü futbolcu, 1985-86 ve 1986-87 sezonlarında Samsunspor, 1987-88 ve 1990-91 sezonlarında Galatasaray, 1992-93 sezonunda da Fenerbahçe formasıyla ''Gol Kralı'' oldu.
-YABANCI ''KRALLAR''-
Birinci Futbol Ligi tarihinde şimdiye dek yalnızca 2 yabancı futbolcu ''Gol Kralı'' unvanını yakalayabildi.
Galatasaray formasını giyen Yugoslav Tarık Hosic, 1983-84 sezonunda 16 gol atarak, lig tarihinde en çok gol atan ilk yabancı futbolcu oldu.
Trabzonspor'un Gürcü futbolcusu Şota Arveladze ise 1995-96 sezonunda 25 gol atarak, ''Gol Kralı'' olan 2. yabancı futbolcu olarak tarihe geçti.
-PAYLAŞILAN ''KRALLIKLAR''-
Birinci Futbol Ligi'nin geride kalan 47 yıllık tarihinde ''Gol Krallığı'' 3 kez paylaşıldı.
Fenerbahçeli Cemil Turan, 1975-76 sezonunda Ankaragücü'nden Ali Osman Renklibay ile birlikte 17'şer golle, 1979-80 sezonunda Bursasporlu Bahtiyar Yorulmaz ile Altaylı Mustafa Denizli 12'şer golle ortak ''Gol Kralları'' oldular. 2001-2002 sezonunda ise Beşiktaşlı İlhan Mansız ile Galatasaraylı Arif Erdem 21'er golle bu unvanı paylaştı.
-GOL ORTALAMASI EN YÜKSEK VE DÜŞÜK ''KRALLAR''-
Lig tarihinde oynadığı maç başına attığı gol sayısı açısından en başarılı ''Gol Kralı'', Metin Oktay oldu.
Galatasaraylı futbolcu, 1962-63 sezonunda forma giydiği 26 maçta 38 gol atarken, maç başına 1.46 gol ortalamasına ulaştı ve en verimli golcü olarak tarihe geçti.
Gol ortalaması en düşük krallar ise, 1979-80 sezonunda krallığını paylaşan Bursasporlu Bahtiyar Yorulmaz ile Altaylı Mustafa Denizli oldu. Toplam 30 maçta 12'şer gole imza atan her 2 futbolcu da maç başına 0.4 gol ortalaması tutturdu.
-LİGİN ''GOL KRALLARI''-
Birinci Futbol Ligi'nde geride kalan 47 sezonda ''Gol Krallığı''nı kazanan futbolcular şöyle:
Sezon Gol Kralı Takımı Maç Gol Ortalama
------- ----------- ----------- --- --- --------
1959 Metin Oktay Galatasaray 15 11 0.73
1959-60 Metin Oktay Galatasaray 35 33 0.94
1960-61 Metin Oktay Galatasaray 28 36 1.28
1961-62 Fikri Elma Ankara Demirspor 34 21 0.61
1962-63 Metin Oktay Galatasaray 26 38 1.46
1963-64 Güven Önüt Beşiktaş 30 19 0.63
1964-65 Metin Oktay Galatasaray 22 17 0.77
1965-66 Ertan Adatepe Ankaragücü 26 20 0.76
1966-67 Ertan Adatepe Ankaragücü 28 18 0.64
1967-68 Fevzi Zemzem Göztepe 30 19 0.63
1968-69 Metin Oktay Galatasaray 26 17 0.65
1969-70 Fethi Heper Eskişehirspor 26 13 0.5
1970-71 Ogün Altıparmak Fenerbahçe 26 16 0.61
1971-72 Fethi Heper Eskişehirspor 30 20 0.66
1972-73 Osman Arpacıoğlu Fenerbahçe 19 16 0.84
1973-74 Cemil Turan Fenerbahçe 30 14 0.46
1974-75 Ömer Kaner Eskişehirspor 26 14 0.53
1975-76 Cemil Turan Fenerbahçe 30 17 0.56
....... A.Osman Renklibay Ankaragücü 30 17 0.56
1976-77 Necmi Perekli Trabzonspor 22 18 0.81
1977-78 Cemil Turan Fenerbahçe 30 17 0.56
1978-79 Özer Umdu Adanaspor 26 15 0.57
1979-80 Mustafa Denizli Altay 30 12 0.4
....... Bahtiyar Yorulmaz Bursaspor 30 12 0.4
1980-81 Bora Öztürk Adanaspor 26 15 0.57
1981-82 Selçuk Yula Fenerbahçe 28 16 0.57
1982-83 Selçuk Yula Fenerbahçe 30 19 0.63
1983-84 Tarık Hosiç Galatasaray 30 16 0.53
1984-85 Aykut Yiğit Sakaryaspor 34 20 0.58
1985-86 Tanju Çolak Samsunspor 34 33 0.97
1986-87 Tanju Çolak Samsunspor 34 25 0.73
1987-88 Tanju Çolak Galatasaray 37 39 1.05
1988-89 Aykut Kocaman Fenerbahçe 34 29 0.85
1989-90 Feyyaz Uçar Beşiktaş 33 28 0.84
1990-91 Tanju Çolak Galatasaray 29 31 1.06
1991-92 Aykut Kocaman Fenerbahçe 25 25 1.00
1992-93 Tanju Çolak Fenerbahçe 23 27 1.17
1993-94 Bülent Uygun Fenerbahçe 27 22 0.81
1994-95 Aykut Kocaman Fenerbahçe 25 27 1.08
1995-96 Şota Arveladze Trabzonspor 30 25 0.83
1996-97 Hakan Şükür Galatasaray 33 38 1.15
1997-98 Hakan Şükür Galatasaray 32 32 1.00
1998-99 Hakan Şükür Galatasaray 33 19 0.57
1999-00 Serkan Aykut Samsunspor 33 30 0.9
2000-01 Okan Yılmaz Bursaspor 31 23 0.74
2001-02 İlhan Mansız Beşiktaş 30 21 0.7
....... Arif Erdem Galatasaray 32 21 0.65
2002-03 Okan Yılmaz Bursaspor 34 24 0.70
2003-04 Zafer Biryol Konyaspor 33 25 0.75
2004-05 Fatih Tekke Trabzonspor 34 31 0.91 -ŞAMPİYONLUKLARIN 34'ÜNDE YABANCILARIN İMZASI VAR-
47 sezonda yaşanan şampiyonluklardan 34'ünde yabancı teknik direktörlerin, 13'ünde ise Türk teknik adamların imzası bulunuyor.
Rıza Çalımbay yönetimindeki Beşiktaş, Birinci Lig tarihinde Türk teknik direktörlerle şimdiye dek şampiyonluk ipini göğüsleyemezken, Trabzonspor 4 kez Ahmet Suat Özyazıcı, 2 kez de Özkan Sümer olmak üzere toplam 6 şampiyonluğa da yerli teknik direktörlerle ulaştı. Galatasaray'ın da 15 şampiyonluğundan 4'ünde Fatih Terim, 2'sinde de Gündüz Kılıç'ın adı bulunuyor.
Fenerbahçe ise tarihinde ilk kez Türk teknik adamla, 2000-2001 sezonunda Mustafa Denizli yönetiminde mutlu sona ulaştı.
-6 ÜLKEDEN 20 YABANCI TEKNİK ADAM-
Birinci Futbol Ligi'nde geride kalan 47 sezonda, şampiyonluklarda 6 ülkeden toplam 20 yabancı teknik direktörün imzası bulunuyor.
Yugoslavlar, 10 şampiyonlukla en çok mutlu sona ulaşan yabancı teknik adamlar olurken, onları 7'şer şampiyonlukla İngiliz ve Almanlar izledi.
Ligde ayrıca, Macar teknik adamlar 4, Brezilyalı ve Rumen teknik adamlar da 3'er kez takımlarıyla birlikte ipi önde göğüsledi.
-ÖZYAZICI VE TERİM-
Birinci Futbol Ligi'nde görev yapan en başarılı Türk teknik direktörler, Ahmet Suat Özyazıcı ile Fatih Terim olarak tarihe geçti. Her iki teknik adam da ligde 4'er şampiyonluk sevinci yaşadı.
Ahmet Suat Özyazıcı, Trabzonspor'un başında 1975-76, 1976-77, 1979-80 ve 1983-84 sezonlarında şampiyonluk gördü.
Fatih Terim ise Galatasaray'da 1996-97, 1997-98, 1998-99 ve 1999-2000 sezonlarında mutlu sona ulaşarak, tarihe geçti.
-SON 9 SEZONDAN 5'İNE TÜRK DAMGASI-
Birinci Futbol Ligi'nin genelinde daha çok şampiyonluklara imza atan yabancı teknik adamlar, son 9 sezonda 4 kez bu başarıyı tadabildi. Ligde son 9 sezondan 5'inde şampiyonlar Türk teknik adamların yönetiminde çıktı.
Bu süre içinde Galatasaray 4 kez Fatih Terim ile ipi en önde göğüslerken, Fenerbahçe de Mustafa Denizli yönetiminde bu sevinci yaşadı.
-BIRCH, MILNE VE DAUM-
Yabancı teknik direktörler arasında ise 2 İngiliz ile 1 Alman teknik adam, Türk futbol tarihine damgasını vurdu.
Galatasaray'ın başında 1970-71, 1971-72 ve 1972-73 sezonlarında şampiyonluk sevinci yaşayan İngiliz Brian Birch, Beşiktaş'ı 1989-90, 1990-91 ve 1991-92 sezonlarında mutlu sona ulaştıran İngiliz Gordon Milne ile 1994-95'te Beşiktaş'ı, son 2 sezonda ise Fenerbahçe'yi zirveye taşıyan Alman Christoph Daum, 3'er şampiyonlukla, Türkiye'de en çok şampiyonluk yaşayan yabancı teknik direktör unvanlarını aldılar.
-MILNE'İN REKORU-
 Birinci Futbol Ligi'nde şimdiye dek düzenlenen 47 sezonda 34 şampiyonluğa imza atan toplam 20 yabancı teknik adam içinde Gordon Milne'in ayrı bir yeri bulunuyor.
İngiliz teknik adam, siyah-beyazlı takımda 6,5 sezon görev yaparak, şimdiye dek Türkiye'de bir Birinci Lig takımını en uzun süre çalıştıran teknik direktör unvanını aldı.
Beşiktaş, Milne yönetiminde 3 şampiyonluk yaşarken, 3 kez de ligi ikinci sırada tamamladı.
-KALEPEROVIC, STANKOVIC, LUCESCU VE DAUM-
48. sezonuna girmeye hazırlanan ligde şimdiye dek 4 teknik adam, çalıştırdığı 2 ayrı takımın başında da şampiyonluk yaşadı.
Yugoslav antrenörlerden Tomislav Kaleperoviç, 1968-69 sezonunda Galatasaray'ın, 1977-78 sezonunda da Fenerbahçe'nin başında teknik adam olarak lig şampiyonluğu yaşadı. Stankoviç ise 1982-83 sezonunda Fenerbahçe, 1985-86 sezonunda da Beşiktaş ile mutlu sona ulaştı.
Rumen teknik adam Mircea Lucescu da 2001-2002'de Galatasaray, 2002-03'de Beşiktaş ile şampiyonluk sevinci yaşadı.
Alman teknik adam Christoph Daum, 1994-95 sezonunda Beşiktaş ile yaşadığı şampiyonluğa, geride kalan son 2 sezonda Fenerbahçe ile ulaşarak, adını Türk futbol tarihine yazdırdı.
-ŞAMPİYONLAR VE TEKNİK DİREKTÖRLER-
Birinci Futbol Ligi'nde, çalıştıkları takımları şampiyonluğa taşıyan teknik adamlar şöyle:
Sezon Şampiyon Teknik Direktör Ülkesi
------- ---------- --------------- ----------
1959 Fenerbahçe Ignace Molnar Macaristan
1959-60 Beşiktaş Andreas Kutik Macaristan
1960-61 Fenerbahçe Laszlo Szekelly Macaristan
1961-62 Galatasaray Gündüz Kılıç
1962-63 Galatasaray Gündüz Kılıç
1963-64 Fenerbahçe Miroslav Kokotoviç Yugoslavya
1964-65 Fenerbahçe Oscar Hold İngiltere
1965-66 Beşiktaş Lubita Spajiç Yugoslavya
1966-67 Beşiktaş Lubita Spajiç Yugoslavya
1967-68 Fenerbahçe Ignace Molnar Macaristan
1968-69 Galatasaray Toma Kaleperoviç Yugoslavya
1969-70 Fenerbahçe Trian Ionescu Romanya
1970-71 Galatasaray Brian Birch İngiltere
1971-72 Galatasaray Brian Birch İngiltere
1972-73 Galatasaray Brian Birch İngiltere
1973-74 Fenerbahçe Walderia Parreira Didi Brezilya
1974-75 Fenerbahçe Walderia Parreira Didi Brezilya
1975-76 Trabzonspor Ahmet Suat Özyazıcı
1976-77 Trabzonspor Ahmet Suat Özyazıcı
1977-78 Fenerbahçe Toma Kaleperoviç Yugoslavya
1978-79 Trabzonspor Özkan Sümer
1979-80 Trabzonspor Ahmet Suat Özyazıcı
1980-81 Trabzonspor Özkan Sümer
1981-82 Beşiktaş Dorde Miliç Yugoslavya
1982-83 Fenerbahçe Branko Stankoviç Yugoslavya
1983-84 Trabzonspor Ahmet Suat Özyazıcı
1984-85 Fenerbahçe Todor Veselinoviç Yugoslavya
1985-86 Beşiktaş Branko Stankoviç Yugoslavya
1986-87 Galatasaray Jupp Derwall Almanya
1987-88 Galatasaray Jupp Derwall Almanya
1988-89 Fenerbahçe Todor Veselinoviç Yugoslavya
1989-90 Beşiktaş Gordon Milne İngiltere
1990-91 Beşiktaş Gordon Milne İngiltere
1991-92 Beşiktaş Gordon Milne İngiltere
1992-93 Galatasaray Karl Heinz Feldkamp Almanya
1993-94 Galatasaray Rainer Hollmann Almanya
1994-95 Beşiktaş Christoph Daum Almanya
1995-96 Fenerbahçe Carlos Alberto Parreira Brezilya
1996-97 Galatasaray Fatih Terim
1997-98 Galatasaray Fatih Terim
1998-99 Galatasaray Fatih Terim
1999-00 Galatasaray Fatih Terim
2000-01 Fenerbahçe Mustafa Denizli
2001-02 Galatasaray Mircea Lucescu Romanya
2002-03 Beşiktaş Mircea Lucescu Romanya
2003-04 Fenerbahçe Christoph Daum Almanya
2004-05 Fenerbahçe Christoph Daum Almanya -BU SEZONKİ TAKIMLARIN KARİYERLERİ-
Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray, 47 yıllık geçmişi bulunan ligde tüm sezonlarda yer alan 3 takım olarak dikkati çekiyor.
Birinci Süper Futbol Ligi'nde bu sezon yer alacak 18 takımın lig kariyerleri şöyle:
ANKARAGÜCÜ: 43. sezonu
En iyi derecesi: 4. (4 kez)
En kötü derecesi: 3 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 8-0 (Konyaspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 8-0 (Galatasaray ve Bursaspor)
ANKARASAPOR: 2. sezonu
Ligde ilk kez geçen sezon mücadele etti ve sezonu 7. sırada tamamladı
En farklı skorlu galibiyeti: 5-2 (Ankaragücü), 4-1 (Kayserispor), 3-0 (Diyarbakırspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 4-2 (Beşiktaş ve Galatasaray), 3-1 (Malatyaspor ve Konyaspor), 2-0 (Galatasaray)
BEŞİKTAŞ: 48. sezonu
En iyi derecesi: Şampiyon (10 kez)
En kötü derecesi: 11. (2 kez)
En farklı skorlu galibiyeti: 10-0 (Adana Demirspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 5-0 (Bursaspor)
ÇAYKUR RİZESPOR: 11. sezonu
En iyi derecesi: 5.
En kötü derecesi: 3 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 5-1 (Beşiktaş)
En farklı skorlu yenilgisi: 6-0 (Fenerbahçe)
DENİZLİSPOR: 15. sezonu
En iyi derecesi: 5. (2 kez)
En kötü derecesi: 2 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 6-1 (Sakaryaspor), 5-0 (Yimpaş Yozgatspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 7-0 (Fenerbahçe-2 kez)
DİYARBAKIRSPOR: 10. sezonu
En iyi derecesi: 5.
En kötü derecesi: 3 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 4-0 (Adana Demirspor ve Bursaspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 8-1 (Altay)
FENERBAHÇE: 48. sezonu
En iyi derecesi: Şampiyon (16 kez)
En kötü derecesi: 10.
En farklı skorlu galibiyeti: 8-1 (Samsunspor ve Kayserispor), 7-0 (Denizlispor-2 kez, Şekerspor, Kayserispor)
En farklı skorlu yenilgisi: 6-1 (Aydınspor), 5-0 (Galatasaray)
GALATASARAY: 48. sezonu
En iyi derecesi: Şampiyon (15 kez)
En kötü derecesi: 11.
En farklı skorlu galibiyeti: 8-0 (Altınordu ve Ankaragücü)
En farklı skorlu yenilgisi: 6-0 (Fenerbahçe)
GAZİANTEPSPOR: 20. sezonu
En iyi derecesi: 3. (2 kez)
En kötü derecesi: 1 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 6-0 (Erzurumspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 7-2 (Bakırköyspor)
GENÇLERBİRLİĞİ: 34. sezonu
En iyi derecesi: 3. (2 kez)
En kötü derecesi: 2 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 8-1 (Şekerhilal), 7-0 (Adana Demirspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 6-0 (Trabzonspor ve Galatasaray)
KAYSERİSPOR: 11. sezonu
En iyi derecesi: 11.
En kötü derecesi: 5 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 5-1 (Denizlispor ve Ankaragücü), 4-0 (Gençlerbirliği, Kocaelispor ve Antalyaspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 8-1 ve 7-0 (Fenerbahçe)
KAYSERİ ERCİYESSPOR: İlk sezonu
KONYASPOR: 8. sezonu
En iyi derecesi: 7.
En kötü derecesi: 1 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 8-0 (Adana Demirspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 8-0 Ankaragücü
MALATYASPOR: 11. sezonu
En iyi derecesi: 3.
En kötü derecesi: 1 kez düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 6-0 (Altay)
En farklı skorlu yenilgisi: 6-0 (Ankaragücü ve Galatasaray)
SAMSUNSPOR: 29. sezonu
En iyi derecesi: 3. (2 kez)
En kötü derecesi: 5 kez küme düştü.
En farklı skorlu galibiyeti: 6-0 (Zonguldakspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 8-1 (Fenerbahçe)
SİVASSPOR: İlk sezonu
TRABZONSPOR: 32. sezonu
En iyi derecesi: Şampiyon (6 kez)
En kötü derecesi: 14.
En farklı skorlu galibiyeti: 7-0 (Adana Demirspor)
En farklı skorlu yenilgisi: 7-1 (Beşiktaş)
VESTEL MANİSASPOR: İlk sezonu
-LİGİN PUAN CETVELİ-
1959 yılında başlayan Birinci Lig'de, şimdiye kadar 47 sezonda 61 farklı takım mücadele etti. Birinci Lig'e en çok takım veren il İstanbul oldu. Bugüne dek 15 takımı Birinci Lig'de mücadele eden İstanbul'u, 8 takımla Ankara izliyor.
-UNVANLAR GALATASARAY'DA-
Birinci Lig'de 1990'lı yılların sonlarına kadar Fenerbahçe'nin üstünlüğü göze çarparken, Galatasaray, özellikle teknik direktör Fatih Terim döneminde yakaladığı çıkışla, ezeli rakibini birçok alanda geride bıraktı.
Sarı-kırmızılılar, 47 yıllık geçmişi bulunan Birinci Futbol Ligi'nde, ezeli rakibi Fenerbahçe'ye ait olan birçok unvanı, 1996 ile 2000 yılları arasında gösterdikleri başarılı çıkışla eline geçirdi.
-PUANLARDA FENERBAHÇE'Yİ GEÇTİ-
Sarı-kırmızılılar, 1999-2000 sezonu başında Fenerbahçe'nin 13 puan gerisinde bulunurken, 1999-2000 sezonu bitiminde 5 puan farkla zirveye yerleşti ve bu üstünlüğünü 2005-06 sezonuna dek korumayı başardı.
47 yılda yaptığı bin 528 lig maçında, 2 bin 513 puanla ilk sıraya çıkan ''Cim Bom'', 2 bin 506 puana sahip olan ''Sarı Kanaryalar''ı 6 puan geride bıraktı.
Beşiktaş, bin 526 maçta 2 bin 453 puanla 3. sırada yer alırken, Trabzonspor ise bin 18 maçta topladığı bin 664 puanla 4. durumda bulunuyor.
-GALİBİYETLER-
47 yıllık geçmişi bulunan Birinci Futbol Ligi'nde toplam bin 528 maç yapan 2 takımdan Galatasaray, aldığı 857 galibiyetle de ilk sırada bulunuyor.
Galibiyetlerde Fenerbahçe 852 ile 2., Beşiktaş ise 819 ile 3. sırada.
-EN GOLCÜSÜ DE GALATASARAY-
Birinci Futbol Ligi'nin 47 yıllık geçmişinde en çok gol atan takım unvanına da Galatasaray sahip oldu.
Sarı-kırmızılılar, toplam 2 bin 630 gol kaydederken, Fenerbahçe ise 2 bin 621 gol atabildi. Beşiktaş'ın gol sayısı ise 2 bin 448.
-SON 5 SEZONDA ''4 BÜYÜKLER''-
Birinci Futbol Ligi'nin son 5 sezonunda ezeli rakipler Fenerbahçe ve Galatasaray, eşit sayıda galibiyet, beraberlik ve mağlubiyet alarak aynı puanı topladı.
Son 5 sezonda yapılan lig maçları gözönüne alındığında, iki ekip de 358'er puan toplarken, Fenerbahçe averajla Galatasaray'ı geride bırakmayı başardı.
Son 5 sezonda 4 büyük takım arasında oluşan puan durumu şöyle:
TAKIMLAR O G B M A Y P
-----------------------------------------------------
1-Fenerbahçe 170 110 28 32 366 177 358
2-Galatasaray 170 110 28 32 333 165 358
2-Beşiktaş 170 101 39 30 335 192 342
4-Trabzonspor 170 87 37 46 295 212 298
-TOPLAM 26 BİN 568 MAÇ YAPILDI-
Birinci Futbol Ligi'nin 47 yıllık tarihinde bugüne dek toplam 26 bin 568 maç yapıldı.
Ligde toplam 7 bin 734 maç berabere biterken, 9 bin 417 de galibiyet alındı. Takımlar 47 sezonda toplam 32 bin 70 kez rakip fileleri havalandırdılar.
-EBEDİ PUAN CETVELİ-
47 yıllık geçmişi bulunan Birinci Futbol Ligi'nde, 1959 yılından 2004-2005 sezonu sonuna dek oluşan puan cetveli şöyle:
TAKIMLAR KATILIM O G B M A Y P
----------------------------------------------------------------
1-Galatasaray 47 1528 857 406 265 2630 1249 2513
2-Fenerbahçe 47 1528 852 424 252 2621 1261 2506
3-Beşiktaş 47 1526 819 439 268 2448 1202 2453
4-Trabzonspor 31 1018 524 288 206 1570 873 1664
5-Ankaragücü 42 1354 442 402 510 1571 1739 1495
6-Altay 41 1326 413 413 500 1415 1608 1372
7-Bursaspor 37 1196 394 353 449 1367 1451 1343
8-Gençlerbirliği 33 1094 365 340 389 1398 1429 1271
9-Samsunspor 28 918 301 236 381 1011 1196 1018
10-G.Antepspor 19 620 234 156 230 808 826 819
11-İstanbulspor 23 756 237 229 290 855 945 813
12-Kocaelispor 19 640 217 179 244 811 861 755
13-Göztepe 25 770 238 248 284 802 899 748
14-Eskişehirspor 22 700 242 228 230 761 739 744
15-Adanaspor 21 670 196 206 268 738 887 667
16-Boluspor 20 638 192 215 231 637 709 654
17-Denizlispor 14 484 154 131 199 615 693 549
18-Sarıyer 13 436 148 135 153 553 551 527
19-Karşıyaka 16 528 152 141 235 533 752 510
20-A.Demirspor 17 550 146 157 247 514 773 490
21-Antalyaspor 12 410 127 99 184 483 630 442
22-Malatyaspor 10 350 125 93 132 473 494 431
23-Zonguldakspor 14 454 135 148 171 425 484 424
24-Ank.Demirspor 13 418 116 153 149 447 509 385
25-Rizespor 10 342 117 73 152 371 478 375
26-Vefa 14 422 110 143 169 364 514 363
27-Sakaryaspor 10 346 110 79 157 427 535 348
28-PTT 12 374 93 134 147 340 445 320
29-Mersin İ.Y. 11 336 102 104 130 296 339 306
30-Kayserispor 10 322 75 97 150 323 501 300
31-İzmirspor 10 326 93 110 123 312 385 296
32-Diyarbakırspor 9 294 77 70 147 264 420 264
33-Konyaspor 7 228 68 59 101 289 381 263
34-Feriköy 9 292 88 86 118 257 312 262
35-Altınordu 10 322 80 98 144 296 433 258
36-Şekerspor 10 320 73 100 147 309 481 255
37-Orduspor 9 284 86 79 119 240 335 251
38-Beykoz 8 264 72 94 98 262 314 238
39-Hacettepe 8 252 67 76 109 244 334 210
40-Karagümrük 6 182 53 51 78 207 236 157
41-Kasımpaşa 5 190 45 67 78 150 256 157
42-Vanspor 5 170 38 39 93 165 298 153
43-Giresunspor 6 180 47 57 76 156 209 151
44-Z.Burnuspor 5 162 36 37 89 159 290 145
45-Ç.Dardanelspor 3 102 28 25 49 107 154 109
46-Bakırköyspor 3 90 28 21 41 131 135 105
47-Aydınspor 3 90 26 27 37 105 140 105
48-Erzurumspor 3 102 25 23 54 116 205 98
49-Karabükspor 3 98 25 20 53 95 176 95
50-Y.Yozgatspor 2 68 19 19 30 101 113 76
51-A.Sebatspor 2 68 14 19 35 77 112 61
52-Elazığspor 2 68 15 14 39 77 138 59
53-B.B.Ankaraspor 1 34 13 9 12 52 48 48
54-Beyoğluspor 2 54 13 17 24 49 72 43
55-Yeşildirek 2 58 13 16 29 51 94 42
56-Adaletspor 2 52 10 15 27 38 69 35
57-Petrolofisi 1 34 8 5 21 38 73 29
58-Balıkesirspor 1 30 9 7 14 18 39 25
59-Siirt J. Spor 1 34 6 6 22 47 81 24
60-K.Maraşspor 1 36 4 11 21 22 71 23
61-Kırıkkalespor 1 30 5 8 17 21 64 18
Not: Puanlamada, ligde o sezon için geçerli olan puan sistemi esas alınmıştır. |
){kind=link}