-AA YÖNETİM KURULU BAŞKANI DR. BENGİ: ''FARKLI LEHÇELERLE KONUŞUYORUZ AMA ASLINDA BUNLARIN KÖKENİ BİRDİR. FARKLI LEHÇELER, TÜRK DİLİNİN ZENGİNLİĞİDİR''
KARAMAN (A.A) - 10.05.2007 - Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. Hilmi Bengi, ''Farklı lehçelerle konuşuyoruz ama aslında bunların kökeni birdir. Farklı lehçeler, Türk dilinin zenginliğidir'' dedi.
Türkçe Konuşan Ülkeler Haber Ajansları Birliği (TKA) Genel Sekreteri Bengi, Karaman Belediyesi Meclis Salonu'nda düzenlenen TKA 6. Genel Kurul Toplantısı'nda, TKA'nın Türk dünyasıyla ilgili haberlerin birinci elden doğru ve tarafsız şekilde dünyaya aktarılması, haber ajansları arasında teknik konularda iş birliği yapılması, karşılıklı eğitim imkanlarının geliştirilmesi amacıyla 1992'de Ankara'da kurulduğunu söyledi.
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan ve KKTC haber ajanslarının kurucu üye olduğu birliğin dönem başkanlığını uzun süredir Türk Ajansı Kıbrıs'ın (TAK) yürüttüğünü ifade eden Bengi, birliğin genel sekreterliğini de kuruluşundan bu yana Anadolu Ajansının üstlendiğini kaydetti.
Birliğin en son kurul toplantısının 1999'da Lefkoşa'da yapıldığını, daha sonra Girne'de istişare toplantısı gerçekleştirildiğini ifade eden Bengi, şöyle konuştu:
''16 Nisan 2003'te Dünya Haber Ajansları Birliği... dolayısıyla İstanbul'da bir araya gelerek bir bildiri yayınladık. Bu bildiride internet sitesi kurulması kararlaştırılmıştı. Genel kurulda bir ilke kararı almıştık ancak bugüne kadar genel kurulumuzu yapamadık. Daha fazla gecikilmemesi için dönem başkanı TAK ile yaptığımız istişare sonucunda, genel kurulun Türkiye'de toplanmasını kararlaştırdık. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in ev sahipliğinde 17 Kasım 2006'da Antalya'da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 8. Doruk Toplantısı'nda ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın himayelerinde, Devlet Bakanı Beşir Atalay'ın koordinatörlüğünde 18-20 Eylül 2006'da yine Antalya'da gerçekleştirilen 10. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı sonuç bildirgesinde yer alan tavsiyeler ışığında birliğe işlerlik kazandırılmasını görev kabul ettik.''
Karamanoğlu Mehmet Bey'in Türkçenin kullanılmasıyla ilgili fermanının 730. yıl dönümünde Karaman'da gerçekleştirilen Dil Bayramı etkinlikleri kapsamında TKA Genel Kurul Toplantısı'nın yapılması yönünde girişimlerde bulunduklarını ve bu girişimi Bakan Atalay'ın olumlu bulduğunu dile getiren Bengi, Karaman Valisi Fatih Şahin'in de destekleriyle toplantının Karaman'da yapıldığını bildirdi.
-''FARKLI LEHÇELER, TÜRK DİLİNİN ZENGİNLİĞİDİR''-
Toplantının Karaman'da yapılmasından mutluluk duyduklarını belirten Bengi, şöyle devam etti:
''Farklı lehçelerle konuşuyoruz ama aslında bunların kökeni birdir. Farklı lehçeler, Türk dilinin zenginliğidir. Karaman ve köylerinde yaşayanlarla konuşsanız hepiniz ortak değerlerin nasıl yaşatıldığına, Orta Asya'daki saf Türkçenin burada nasıl yaşadığına tanık olacaksınız. Almatı'da, Bakü'de, Bişkek'te, Lefkoşa'da, Kırım'da konuşulan bazı kelimelerin, İstanbul Türkçesinde unutulsa da Anadolu'nun bozkırlarında, köylerinde, obalarında hala yaşıyor olduğuna şahit olacaksınız.''
Haber ajanslarının görevinin iletişim olduğunu, ancak iletişimin yalnızca olayların fotoğraflarının, görüntülerinin aktarılmasından ibaret olmadığını vurgulayan Bengi, ''Aynı zamanda bir dilin, bilginin, kültürün, ortak değerlerin paylaşılması demektir. İletişim aynı zamanda tanıtımdır'' diye konuştu.
''Bu açıdan haber ajansları arasındaki iş birliği bizi birbirimize daha da yakınlaştıracaktır'' diyen Bengi, şunları kaydetti:
''Bu birlik bizi ortak paydalarımızda buluşturacak, farklı devletler, farklı ajanslar olmamızla birlikte aynı milletin, aynı ülkünün farklı tonlarıyla, renkleriyle de olsa aynı kültürün, aynı dilin buluştuğu bir birlik olacaktır. Gaspıralı İsmail'in 'dilde, fikirde, işte birlik' sözüdür bize ışık tutan. Karamanoğlu Mehmet Bey'in 'bundan böyle Türkçe konuşulacak' fermanıdır bizi bir araya getiren. Manaslı Ergenekon hepimizin destanıdır. Hoca Ahmet Yesevi de bizimdir, Mevlana da, Yunus da. Cengiz Aytmatov da bizimdir, Bahtiyar Vahabzade de. 730 yıl önce Türkçeden başka dil konuşmayı yasaklayan Karamanoğlu Mehmet Bey de bizimdir, hepimizindir. O günden bu yana Türk dili bizim söz bayrağımızdır.''
-ANADOLU AJANSININ TÜRK DİLİNE KATKISI-
Anadolu Ajansının 6 Nisan 1920'den beri, kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ten öngördüğü ilkeler doğrultusunda yayın hayatını sürdürdüğünü kaydeden Bengi, AA'nın doğru ve tarafsız haberleriyle her zaman güzel Türkçenin yanında yer aldığını bildirdi.
Bengi, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulunun, Atatürk'ün Türkçenin daha iyi yazılmasını, okunmasını ve geniş kesimlerce öğrenilmesini sağlamak amacıyla öngördüğü harf devrimine ilişkin hazırlıklara katkıda bulunmak amacıyla yeni Türk harflerinin kullanılmasının zorunlu kılındığı 1 Aralık 1928'den önce, 17 Eylül 1928'de yaptığı toplantıda, bültenlerinin yeni Türk harfleriyle yayınlanmasını kararlaştırdığını ve bu alanda Türk basınına öncülük ettiğini söyledi.
Haberlerinde Türkçeyi doğru kullanmaya özen gösteren Anadolu Ajansının bu özenli yaklaşımıyla Türk diline katkıda bulunduğunu dile getiren Bengi, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Bununla yetinmeyen AA, haberlerde sıkça kullanılan ve yanlışlar yapılabilen kelimelerle bazı cümlelerin yanlış ve doğru kullanımlarını gösteren kılavuzlar hazırlayarak,kurum içinde bütün muhabirlerin kullanımına sunmuştur. Bu gibi kurum içi çalışmalarla muhabirlerinden yayıncılarına kadar habercilerin kurum içi eğitimini destekleyen Anadolu Ajansının 2003'ten bu yana Türk Dil Kurumunda (TDK) bir temsilcisi bulunmaktadır. TDK'nın 2005 yılında yayınladığı yazım kılavuzunun hazırlayıcıları arasında AA temsilcisi de yer almıştır. AA ve TDK, haberlerde kullanılan Türkçe ile ilgili uyumlu bir çalışma yürütmektedir. Örnek olarak, 'mortgage'a karşılık TDK tarafından önerilen 'tutsat' kelimesinin haberlerde kullanılarak yaygınlaşmasına katkıda bulunulması gösterilebilir.''
Tüm medyanın dili etkilediği düşünüldüğünde Anadolu Ajansının Türk diline gösterdiği saygı ve özenin örnek gösterilebilecek nitelikte olduğunu vurgulayan Bengi, 15 yıl önce kurulan TKA'nın da Türk dilinin yaşatılması ve genişletilmesi, lehçeler arasındaki ortak sözcüklerin kullanımının yaygınlaştırılması ile Türkçenin zenginleştirilmesine katkıda bulunacağını sözlerine ekledi.
Bengi, konuşmasının ardından, Karaman Valisi Fatih Şahin ile Belediye Başkanı Ali Kantürk'e plaket verdi ve kandil hediye etti.
-AZERTAC GENEL MÜDÜRÜ ASLANOV: ''AA VE DÜNYADAKİ BİRÇOK HABER AJANSI İLE İŞBİRLİĞİ YAPIYORUZ. AMA ÜZÜNTÜ VERİCİDİR Kİ KAZAKİSTAN, ÖZBEKİSTAN, KIRGIZİSTAN VE TÜRKMENİSTAN HABER AJANSLARI İLE BÖYLE BİR İLİŞKİMİZ YOK''
Azerbaycan Devlet Telgraf Ajansı (AZERTAC) Genel Müdürü Aslan Ahmetoğlu Aslanov, Anadolu Ajansı (AA) ve dünyadaki birçok haber ajansı ile işbirliği yaptıklarını belirterek, ''Ama üzüntü vericidir ki Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan haber ajansları ile böyle bir ilişkimiz yok'' dedi.
AZERTAC Genel Müdürü Aslan Ahmetoğlu Aslanov, Karaman Belediyesi Meclis Salonu'nda düzenlenen Türkçe Konuşan Ülkeler Haber Ajansları Birliği (TKA) Genel Kurul Toplantısında bir konuşma yaptı.
''Globalleşen, süratle gelişen dünyada tüm milli değerlerimizi, varlığımızın tayin edicisi olan dilimizi korumak, geliştirmek, zenginleştirmek, karşımızda duran çok önemli bir vazifedir'' diyen Aslanov, bu aşamada, haber ajanslarına, bu kurumlarda çalışan muhabirlerin üzerine çok büyük sorumlukluk düştüğünü ifade etti.
Tarihte Türk halklarına karşı çok büyük haksızlıklar yapıldığını, Türk halklarının tarihte çok çetin sınavlardan geçtiğini vurgulayan Aslanov, şunları kaydetti:
''Ne kadar mahrumiyetler, zorluklar, baskılar olsa da yabancı işgalciler servetlerimizi talan etseler de biz daima dilimizi koruduk, zenginleştirdik, geliştirdik. Bu işte kalem ehlinin, yazarların, şairlerin, gazetecilerin özel hizmetleri olmuştur. Eminim ki bugünkü toplantımızda faydalı fikir alışverişleri olacaktır.''
Aslanov son yıllarda, 21. yüzyılın Türk asrı olacağına ilişkin düşüncelerin sık sık dile getirildiğini belirterek, ''Bu fikrin, hepimizin yüreğinden geçen bu arzunun gerçek olması, Türk devletlerinin globalleşen dünyada kendine layık bir yer tutması, uluslararası alemde yerinin güçlendirilmesi için ülkelerimiz arasında bütün sahalarda ilişkilerin, iş birliğinin artırılması, günün talebidir'' dedi.
Bu bakımdan, Azerbaycan-Türkiye ilişkilerinin örnek bir model olduğunu dile getiren Aslanov, 2 ülke arasındaki birlik ve beraberliğin güçlenmesinin hem Azerbaycan-Türkiye halkları, hem de Türk dünyası için çok büyük önem taşıdığını vurguladı.
Bu şekildeki dostluk, kardeşlik ilişkilerinin bütün Türk halkları ve devletleri arasında olması gerektiğini ve mümkün olduğunu ifade eden Aslanov, bu bakımdan haber ajansları olarak kendilerinin de üzerine önemli sorumluluklar düştüğünü dile getirdi.
-İŞBİRLİĞİ KONUSU-
Bu yıl 87. yaşını tamamlayan AZERTAC'ın, ülkenin resmi kurumu olarak dünyadaki enformasyon alanında daha çok yer almaya büyük önem verdiğini vurgulayan Aslanov, şöyle devam etti:
''AA ve dünyadaki birçok haber ajansı ile işbirliği yapıyoruz. Ama üzüntü vericidir ki Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Türkmenistan haber ajansları ile böyle bir ilişkimiz yok. Ülkelerimizin haber ajansları işbirliği konusunda iyi durumda değildir. Bu nedenle fırsattan istifade ederek, Orta Asya'dan gelen meslektaşlarımızı bu konu üzerinde fikirlerini paylaşmaya çağırıyorum. Eminim ki kardeş Türkiye'deki bu toplantının, ajanslarımızın gelecekte iyi ilişkiler kurmasını sağlayacaktır.''
-''ÇALIŞANLARIN AJANSLAR ARASI UZUN SÜRELİ DEĞİŞİMİ''-
Türkiye ile Azerbaycan arasında, halkların birbirini anlama konusunda bir dil problemi yaşamadığını belirten Aslanov, ''Ancak diğer Türk cumhuriyetleri arasında bu konuda bir problemin var olduğunu dile getirdi.
Geçmişte Sovyetler Birliği'ne dahil olan cumhuriyetlerde yaşayanların Rus dili vasıtasıyla yakın ilişki kurabildiklerini anlatan Aslanov, ''Ben şunu teklif ediyorum. Ajanslarımızın genç çalışanlarının uzun süre karşılıklı değişiminin bu sorunun azalmasında yararlı olacağı kanaatindeyim. Meslektaşlarımızdan bu konudaki düşüncelerini dile getirmelerini bekliyorum'' dedi.
Aslanov, ayrıca tüm dünyada Ermeni Diasporasının yaptığı soykırım propagandalarına karşı, Türk cumhuriyetleri haber ajanlarını ortak hareket etmeye çağırdı.
-TKA DÖNEM BAŞKANI ERSOY: ''BU TOPLANTIYLA DÖNEM BAŞKANLIĞI TÜRK AJANSI KIBRIS'TAN ANADOLU AJANSINA GEÇECEK''
Türkçe Konuşan Ülkeler Haber Ajansları Birliği (TKA) Dönem Başkanı, Türk Ajansı Kıbrıs Yönetim Kurulu Başkanı ve Müdürü Emir Ersoy, TKA Genel Kurul Toplantısı ile dönem başkanlığının Türk Ajansı Kıbrıs'tan Anadolu Ajansına geçeceğini bildirdi.
Ersoy, Karaman Belediye Meclis Salonu'nda düzenlenen TKA Genel Kurulu Toplantısı'nda, birliğin 1992'de Ankara'da kurulduğunu ve ilk genel kurulunu 1993 yılında Ankara'da yaptığını söyledi.
Birliğin geçen 15 yılda imkanları ölçüsünde Türkiye, Kırgızistan, Türkmenistan ve KKTC'de toplantılar yaptığını, çeşitli faaliyetlerde bulunduğunu vurgulayan Ersoy, gelişen dünya koşullarında daha yoğun ve sıkı bir işbirliğiyle çalışma içinde olunması gerektiğine inandığını kaydetti.
Bugünkü toplantıda işbirliğini artıracak, yeni faaliyetler öngörecek kararlar alınacağını dile getiren Ersoy, ''Bu toplantıyla dönem başkanlığı Türk Ajansı Kıbrıs'tan Anadolu Ajansına geçecek. Birliğin başkanlığını devralacak olan Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı Hilmi Bengi'yi kutlar, başarılar dilerim'' dedi.
Kazakistan Enformasyon Ajansı QAZAQPARAT Ajansı Kazak Redaksiyonu Baş Redaktörü Zharylkap Beısenbanıly ise dünyada bazı tarihçilerin Türk tarihinin eskilere dayanmadığını, yeni olduğunu ileri sürdüğünü söyledi.
Son 10-15 yıl içinde ABD ve Avrupa'da yapılan araştırmaların ise Türk tarihinin 10 bin yıl öncesine dayandığını gösterdiğini ifade eden Beısenbanıly, hatta bazı araştırmalara göre Kızılderililerin bile Asya'dan ABD'ye giderek yerleştiğini ortaya koyduğunu belirtti.
Türk diline yazılı olarak ilk kez Orhun Kitabeleri'nde rastlandığını ifade eden Beısenbanıly, şöyle konuştu:
''730 yıl önce Türkçenin resmi dil ilan edilmesiyle, Türkçenin Anadolu'da yayılımı başlamıştır. Karamanoğlu Mehmet Bey ile başlayan Türkçenin yaygınlaşması bugüne kadar sürmüştür. Kazakistan ve Kırgızistan olarak Latin alfabesine geçiş için hazırlıklarımız sürüyor. Tatarlar da bu konuda çalışmalarını sürdürüyor. Bunu başarmamız halinde Türk toplulukları arasındaki bağlantılarımız daha güçlü hale gelecek. Burada haber ajanslarının görevi çok büyük. Böylece 6. asırdaki ortak Türkçeye yeniden kavuşacağız. Hep birlikte bu amaç için çalışalım.''
Kırgızistan Haber Ajansı Kabar Genel Müdürü Nadir Momunov ise Kırgızistan'da Türkçe dergiler yayınlandığını ve Türkçe programlar yapıldığını söyledi.
Ülkelerinde Türkçe eğitim veren okulların bulunduğunu ifade eden Momunov, başkentin en büyük parkının adının Atatürk olduğunu kaydetti.
Bunun nedeninin Türkiye ile ilişkilerinin çok iyi noktada bulunması olduğunu dile getiren Momunov, ''Bu aynı zamanda halkın bir seçimidir. Türk cumhuriyetleri arasındaki ilişkilerin daha da artırılması gerekmektedir. Bu konuda bizlere önemli görevli düşüyor'' dedi.
Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürü Salih Melek de dünyada yaşanan hızlı gelişmelerin, bazı nedenlerle uzak kalan kardeş ülkelerin daha yakınlaşmasını sağladığını kaydetti.
Türkiye ile Türk cumhuriyetleri arasında işbirliğinin artırılmasının günümüz dünyasında zorunlu hale geldiğini ifade eden Melek, bu konuda yapılan girişimlere destek verdiklerini bildirdi.
Ajans haberciliğinde hızlılık ve sürekliliğin önemli olduğunu vurgulayan Melek, ''Ajansta aboneler önüne sunulan bir haber o anda eskimiştir. Artık yenisine bakılır. Bu açıdan AA'nın yürüttüğü çalışmalar çok önemlidir'' dedi.
Melek, AA'nın yapacağı her türlü işbirliğinin Türk cumhuriyetleri ile ilişkilerin gelişmesi için büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.
Genel Kurul Toplantısı'na katılan Karaman Valisi Fatih Şahin, Belediye Başkanı Ali Kantürk ve Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi (TİKA) Daire Başkanı Abdullah Kavaklı da kısa konuşmalar yaptı.
-KARAMAN'DA GERÇEKLEŞTİRİLEN GENEL KURUL TOPLANTISIYLA
TKA DÖNEM BAŞKANLIĞI ANADOLU AJANSINA GEÇTİ
Karaman'da yapılan Türkçe Konuşan Ülkeler Haber Ajansları Birliği (TKA) Genel Kurulu sona erdi. Toplantıda TKA Dönem Başkanlığı Anadolu Ajansına geçti.
Karaman Belediye Meclis Salonu'nda yapılan Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve KKTC'den haber ajanslarının katıldığı genel kurulda birliğin ''www.tkaonline.org'', ''www.tkaweb.org'', ''www.tkahaber.org'' adreslerinden Türkçe, İngilizce ve Rusça yayın yapacak site yoluyla birliğe üye ülkelere ilişkin haberlerin dünya kamuoyuna iletilmesi ve ülkelerin tanıtımının yapılması kararlaştırıldı.
Siteye, ajansların günde en az 5, en fazla 10 haber koyabilmesi ve site organizasyonunun Ankara'dan yapılması konusunda fikir birliğine varıldı.
Ajanslar arasında karşılıklı haber değişiminin sağlıklı şekilde işletilmesi, karşılıklı eğitim programları gerçekleştirilmesi konusunda karara varılan Genel Kurul'da, teknik alanda iş birliği imkanlarının artırılması, birliğin tüzük hükümlerine uygun biçimde daha etkin şekilde yaşatılması konusunda karar alındı.
Toplantıda ayrıca, tüzüğün bazı maddeleri değiştirilirken, ''yeni üye alınması, logo belirlenmesi'' konularının gelecek toplantıya bırakılması konusunda görüş birliğine varıldı.
Genel Kurul ile TKA Dönem Başkanlığı Anadolu Ajansına geçti. Anadolu Ajansı ayrıca birliğin Genel Sekreterliği görevini 1 yıl daha yürütecek.
Birliğin bundan sonraki Genel Kurul Toplantısı'nın Bakü'de yapılacağı ve o toplantıyla dönem başkanlığının Azerbaycan'a geçeceği bildirildi.
Toplantının sonunda, aile fotoğrafı çektirildi. Daha sonra, birliğe üye ajansların yöneticileri Karaman Belediye Başkanı Ali Kantürk'ü makamında ziyaret etti.
Kantürk, AA Fotoğraf Sergisi ve Türkçe Konuşan Haber Ajansları Genel Kurulu'nun Karaman'da yapılmasının bu yılki Türk Dil Bayramı törenlerine ayrı bir renk kattığını söyledi.
Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Dr. Hilmi Bengi ise burada kendilerinin çok sıcak karşılandığını belirterek, ''Rahat bir şekilde Genel Kurul'umuzu yaptık. Bugünkü tüm programlarda bize eşlik ettiniz. Bunlar için teşekkür ederim'' dedi.
Kantürk, Bengi ve kendisini ziyaret eden heyete çeşitli hediyeler verdi.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.