ANKARA

Bilim insanlarının araştırmasına göre, asit oranı gittikçe artan okyanuslarda bazı planktonlar artık yaşayamayacak bazıları ise evrim geçirecek.

Planktonlardaki değişim, bunlardan beslenen balıklardan, balık yiyen kutup ayılarına kadar besin zincirini değiştirecek, bazı türler yok olacak.

Okyanuslarda giderek artan asitleşmenin önce deniz yaşamı için "olmazsa olmaz" planktonları daha sonra da bu canlıları yiyen hayvanlara kadar besin zincirini etkileyeceği belirlendi.

Yüzlerce yıldır insan yapımı karbondioksidin yüzde 30'unu emen okyanuslar için Alabama Üniversitesi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ndeki bilim adamları ortak bir çalışma yaptı. Buna göre, okyanuslardaki asitleşme özellikle bitki planktonu olarak bilinen fitoplanktonlarda dramatik değişikliklere sebep olacak.

Sanayi devrimi öncesinde pH değeri 8,2 olan okyanusların bu değeri günümüzde 8,1'e düşmüş durumda. Ancak yoğun karbondioksidin sebep olduğu asitleşme ve iklim değişikliklerinin de etkisiyle bu oran 2100 yılında 7,8'e düşecek. Araştırmacılar, yaşamları suyun pH seviyesi ile doğrudan bağlantılı olan planktonların ve diğer mikroorganizmaların bu nedenle besin zincirini değiştireceğini deneylerle ispatladı.

96 tür 6 fonksiyonel grup altında ve farklı plankton türlerinin asitleşme gibi değişikliklere olan tepkilerini inceleyen bilim insanları, asit artışları sonucu deniz yaşamı için hayati önem taşıyan bazı plankton türlerinin rekabet dolayısıyla artık yaşayamayacağını, bazı türlerin ise olağan dışı büyüyerek doğal değişim döngüsünün dışına çıkacağını belirledi.

"Doğa" internet sitesinde "Biyolojik Oşinografi: Karbondioksit, Diyatomları Değiştiriyor" başlığı ile de yayınlanan araştırma kapsamında, sadece asitlenme değil aynı zamanda su ısısında yükselme ve besin desteğinde düşüş gibi konular da incelendi.

Araştırmada, sudaki değişiklikler sonucu bazı mikro organizmaların kutuplara yönelmeye başlayacağına ve yaşamları bu organizmalara bağlı bir çok canlının besin desteğini kaybedebileceğine işaret edildi.

Muhabir: Cüneyt Ateş