COX'S BAZAR

Güneydoğu Asya ülkesi Bangladeş'te hükümetin, komşu Myanmar'daki saldırılardan kaçarak ülkeye sığınan Arakanlı Müslüman mültecileri yerleştirmeyi planladığı Bhasan Char Adası, doğal afetlere açık olması ve ulaşım zorluğu nedeniyle mültecilerin refahı ve güvenliği açısından soru işaretleri yaratıyor.

Anadolu Ajansı muhabiri adanın mülteciler için uygun olup olmadığını araştırmak üzere bölgede incelemelerde bulundu, yetkililerden bilgi aldı.

Bengal Körfezi'nde 2006'da ortaya çıkan adacık yaklaşık 60 kilometrelik bir alana yayılıyor. Gelgitlerde adanın yüzölçümü 40 kilometrekareye düşüyor.

Hükümet verilerine göre Arakanlı Müslümanları yeniden yerleştirme planı 1 yıl önce gündeme gelen dek adada kimse yaşamıyordu.

Yılın belirli zamanlarında mera olarak kullanılan ada bölgedeki korsanlık faaliyetlerinin merkezi konumundaydı.

Ulaşım zorluğu

Anakaradaki en yakın yerleşime 52 kilometre, en yakın adaya 30 kilometre mesafede bulunan adaya ulaşım ancak motorlu teknelerle sağlanabiliyor.

Anakaradan ve en yakın adadan adaya ulaşmak 2 saate varan bir yolculuk yapmak gerekiyor. Kötü hava koşullarında bu süre daha da uzuyor.

"Rohingya Sorunu ve Bangladeş" kitabının yazarı Profesör Mahfuzur Rahman Akhand, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede hükümetin adanın Arakanlı mülteciler için yeni bir hapishaneye dönüşmeyeceğinin güvencesini vermesi gerektiğini vurguladı.

Nehir erozyonu

Bangladeş Donanmasının ölçümlerine göre denizden ortalama yüksekliği 2,84 metre civarındaki adada nehir erozyonu yoğun görülüyor. Orman Bakanlığı verilerine göre deniz akıntıları her yıl adadan büyük miktarda toprağın koparak ayrılmasına yol açıyor.

Arakanlı mülteciler ve uzmanlar doğal afetlerin adadaki yerleşimleri yok edebileceğinden endişeli.

Bangladeş donanmasından bir yetkili AA muhabirine yaptığı açıklamada proje alanı çevresine iki büyük sel seti inşa edileceğini ifade etti.

Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, adadaki koşulların Arakanlı mültecilerin Cox Bazar'da halihazırda yaşadığı derme çatma barınaklardan çok daha iyi koşullar sağlayacağını savundu.

5,4 kilometrekare alana inşa edilmesi planlana yerleşime haftada bin mültecinin yerleştirilmesi planlanıyor.

Arakanlı Müslümanlara yönelik etnik temizlik

BM'ye göre, 25 Ağustos 2017'den sonra Arakan'dan kaçmak zorunda kalarak Bangladeş'e sığınanların sayısı 700 bini aştı. Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayınladıkları uydu görüntüleriyle yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtladı.

Arakanlıların topraklarına dönüşü için Myanmar ve Bangladeş hükümetleri arasında imzalanan anlaşma, yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için uygulamada işlevsiz kalıyor.

BM ve uluslararası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti "etnik temizlik" ya da "soykırım" olarak adlandırıyor.

Uluslararası medya ve kuruluşların Arakan eyaletine girişini ciddi oranda kısıtlayan Myanmar hükümeti, bugüne kadar Arakanlı Müslümanların geri dönüşlerine ilişkin verdiği sözleri de yerine getirmedi.

Bangladeş'e sığınan Arakanlı Müslümanlar ve insan hakları örgütleri, gerekli güvenli ortam sağlanmadan bu kişilerin Myanmar'a dönmelerinin, yeni bir etnik temizlik kampanyasına yol açacağı endişesini taşıyor.

Arakanlı Müslümanlar topraklarına dönemiyor

Myanmar ve Bangladeş hükümetleri, Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüşü için 23 Kasım 2017'de bir anlaşma imzaladı.

Anlaşmaya göre, Myanmar'a dönmek isteyenler, Bangladeş'e geçmeden önce Myanmar'da yaşadıklarına dair belge sunmak zorunda. Ancak 1982'de vatandaşlık hakları ellerinden alınan Arakanlı Müslümanların Myanmar'da kayıtlarının bulunmaması bu süreçte ciddi sorun yaratıyor. Anlaşmada, Bangladeş'e geçen Arakanlı Müslümanlara bu ülkede BM tarafından verilen belgelerin de Myanmar hükümetinin "onay" sürecinden geçmesi gerektiği belirtiliyor.

Ayrıca anlaşmanın imzalanmasından itibaren 2 ay içinde Arakanlı Müslümanların topraklarına dönüşünün başlaması gerekiyordu ancak Arakanlı Müslümanların eve dönüş sürecinin ertelendiği duyuruldu.

Yerinden edilenlerin durumlarını belgelendirmeleri mümkün olmadığı için anlaşma uygulamada işlevsiz kaldı.

Öte yandan, Myanmar'da uğradıkları zulümden canlarını zor kurtararak Bangladeş'teki kamplara sığınan Arakanlı Müslümanlar, kendilerine vatandaşlık başta olmak üzere belirli haklar verilmedikçe ve güvenliklerinden emin olmadıkça Myanmar'a dönmek istemiyor.

Kamplardaki hayatlarının Myanmar'da uğradıkları zulümle karşılaştırıldığında daha iyi olduğunu düşünen Arakanlı Müslümanlar, tüm zorluklara rağmen Bangladeş'in Cox's Bazar bölgesinde imkansızlıklar içinde hayata tutunmaya çalışıyor.

Muhabir: Emre Aytekin