Guterres, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de düzenlenen BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı (COP29) kapsamındaki "Enerji Dönüşümünün Adalet ve Eşitlikle Kaynaklandırılmasına İlişkin Yüksek Düzeyli Toplantı"da konuştu.

Enerji dönüşümünün adaletli şekilde sağlanmasına ilişkin zorluklarla mücadele edildiğine işaret eden Guterres, "Yenilenebilir enerji devrimi hızla ilerliyor ve kritik mineraller de bunun merkezinde yer alıyor. Geçtiğimiz yıl, ilk defa, şebekelere ve yenilenebilir enerjiye yatırılan miktar fosil yakıtlara harcanan miktarı geçti." ifadelerini kullandı.

Ülkelerin 2030’a kadar yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarmayı hedeflediğini ve bu doğrultuda kritik mineraller talebinin de artacağını anlatan Guterres, "Bu durum kaynaklar açısından zengin gelişen ülkeler için bu büyük bir fırsattır." dedi.

Guterres, kaynaklara yönelik küresel çapta bir sömürü yaşandığını vurgulayarak, "Topluluklar sömürülüyor, haklar çiğneniyor ve çevreler mahvediliyor. Gelişmekte olan ülkeler değer zincirlerinin en altına itiliyor ve diğerleri kaynaklarıyla zenginleşiyor." sözlerini sarf etti.

BM'nin toplulukları güçlendirmek, hesap verebilirlik yaratmak ve temiz enerjinin adil kullanımını sağlamak için çalışmalar yaptığını kaydeden Guterres, "Enerji dönüşümündeki kritik minerallere talep arttıkça, eylem de artmalı. Birlikte, geçişi adalete ve eşitliğe doğru çevirelim." görüşünü paylaştı.

Temiz enerjiyle beraber kritik minerallere ihtiyaç artıyor

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol da temiz enerjiye dönüşümün, iklim endişeleri ve ekonomik rekabet gücü gibi faktörlerin etkisiyle birçok kişinin fark ettiğinden daha hızlı ilerlediğini söyledi.

Birol, kömür çağından petrol ve doğal gaz çağına ve şimdi de artan elektrik talebiyle desteklenen elektrik çağına geçildiğine dikkati çekti.

Son 10 yıla bakıldığında küresel elektrik talebinin enerji talebinin iki katı büyüdüğünü kaydeden Birol, "Gelecek 10 yılda ise elektrik talebi enerji talebinin altı katı büyüyecek. Bu, elektrikli araç ve klima kullanımındaki artıştan kaynaklanan elektrik talebindeki büyümeyi temiz enerji kaynaklarıyla karşılamamız gerektiği anlamına geliyor." dedi.

Birol, temiz enerjiye duyulan ihtiyacın kritik minerallere ihtiyaç duyulması anlamına da geldiğini belirterek, temiz enerji tedarik zincirlerinin geleneksel enerjiye göre çok daha uzun olduğunu, bu nedenle uygun ve adil bir şekilde pazara sunulmasının daha fazla dikkat gerektirdiğini anlattı.

Gelişmekte olan ülkelere kritik minerallere yönelik gelecekteki talebi göz önünde bulundurmaları ve ticaret anlaşmalarını buna göre düzenlemeleri çağrısında bulunan Birol, "Bu ham maddeleri yerel olarak rafine edin ve işleyin. Bu, kaynaklara sahip gelişen ülkeler için büyük bir fırsat." diye konuştu.

Birol, kritik minerallere ilişkin geri dönüşümün önemini de vurgulayarak, "Enerji dünyasında sihirli kelime her zaman çeşitliliktir. Tedarik zincirinde tek bir tarafa çok fazla odaklanmak her zaman risklidir. Tüm yumurtaları tek bir sepete koymamak çok önemlidir. Bu nedenle, çeşitlilik yaratmak arz güvenliği açısından çok önemli olacaktır. Tedarik açısından bakıldığında kritik minerallerin mevcudiyeti, doğru adımları attığımız takdirde yeşil enerjiye geçişi yavaşlatacak bir darboğaz olmayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.