ANKARA – Erkan Avcı

Dünyada son yüzyılda farklı ülkelerde yaşanan çok sayıda yıkıcı depremde yüz binlerce kişi hayatını kaybederken bir o kadarı da evsiz kaldı.

AA muhabirinin ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezinden derlediği bilgilere göre, son yüzyılda dünya tarihinin en şiddetli 10 depremi Güney Amerika ve Asya-Pasifik ülkelerinde yaşandı.

Kaydedilen en şiddetli deprem 9,5 büyüklüğünde

Şili'de 22 Mayıs 1960'ta meydana gelen deprem, dünya tarihinde bugüne kadarki kaydedilen en şiddetli deprem olarak biliniyor. 9,5 büyüklüğündeki deprem, yaklaşık bin kilometrelik bir alanda hissedildi. Depremde bin 655 kişi hayatını kaybederken binlerce insan yaralandı, milyonlarca kişi evsiz kaldı. Deprem Şili'de 550 milyon dolarlık hasara neden oldu.

Deprem sonucu oluşan tsunami, 10 bin kilometrelik alana yayılarak Hawaii, Japonya ve Filipinler'e kadar ulaştı. Dev dalgalar sonucu Hawaii'de 61, Japonya'da 138, Filipinler'de de 32 kişi yaşamını yitirdi.

Ülkenin güneyinde bulunan Puyehue Yanardağı da depremden etkilenirken sarsıntı sonrası yanardağ haftalarca aktif kaldı.

En şiddetli ikinci deprem 3 dakika sürdü

Alaska'da 28 Mart 1964'te meydana gelen 9,2 büyüklüğündeki deprem, en şiddetli ikinci deprem olarak kayıtlara geçti. 3 dakika süren deprem, tsunamiyi tetikledi. Sarsıntı ve ardından oluşan dev dalgalar, 128 kişinin hayatını kaybetmesine sebep olurken yaklaşık 310 milyon dolarlık hasar oluşturdu.

Endonezya'daki deprem 14 ülkeyi etkiledi

Sumatra'da 26 Aralık 2004'te meydana gelen deprem ise bugüne kadarki en uzun süren deprem olarak biliniyor.

9,1 büyüklüğündeki deprem, yaklaşık 10 dakika sürdü. Sarsıntı sonucunda oluşan metrelerce yüksekliğindeki dev dalgalar, Endonezya'nın yanı sıra Asya'nın kuzeyi ve Afrika’nın doğusunda 14 ülkeyi etkiledi.

Yaklaşık 230 bin kişinin hayatını kaybettiği deprem, en çok ölüme yol açan doğal afetlerden biri olarak kabul ediliyor. Deprem ve tsunami nedeniyle 1 milyon 700 milyon insan evsiz kaldı.

9 büyüklüğündeki deprem nükleer santralde sızıntı oluşturdu

En fazla depremin yaşandığı ülkelerden biri olan Japonya'nın Tohoku bölgesinde 11 Mart 2011'de meydana gelen deprem, ülkedeki bugüne kadarki en şiddetli deprem olarak tarihe geçti.

Ülkenin kuzeydoğusundaki Miyagi eyaletinin 130 kilometre doğusunda, denizin 24 kilometre altında meydana gelen deprem, 9 büyüklüğündeydi. Okyanus tabanında 1 kilometrelik kırık oluşturan depremin ardından ülkenin kuzeydoğu kıyılarında tsunami yaşandı.

Deprem ve sonrasında tsunaminin neden olduğu 19 bin can kaybına bir de Fukuşima nükleer santralinde meydana gelen sızıntı eklendi. Nükleer reaktörlerin ağır hasar alması sonucu yayılan radyasyona engel olunamadı.

Türkiye'deki depremler

Dünyanın aktif deprem kuşaklarından Alp-Himalaya kuşağı üzerinde yer alan Türkiye'de de yıkıcı depremler yaşandı.

Bunlardan en büyüğü, 26 Aralık 1939'da Erzincan'da meydana geldi. 7,8 büyüklüğündeki depremde 33 bin kişi yaşamını yitirdi.

Türkiye'deki bir diğer yıkıcı büyük deprem, 17 Ağustos 1999'da yaşandı. Ülkenin kuzeybatısında etkili olan 7,6 şiddetindeki deprem, özellikle İstanbul, Kocaeli, Sakarya, Yalova şehirlerinde büyük yıkımlara neden oldu. Depremde 17 binden fazla insan hayatını kaybederken, 500 bin kişi evsiz kaldı.