Moro barışına öncülük eden lider El Hac Murad

ANKARA

Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MIKC) lideri El Hac Murad İbrahim, Filipinler'de Müslümanların yoğun olarak yaşadığı Mindanao eyaletine geniş özerklik getiren Bangsamoro Organik Yasası'nın (BOL) imzalanıp onaylanmasında en önemli rolü oynayan lider oldu.

On yıllarca süren silahlı mücadele ve barış görüşmelerinin ardından Filipinler hükümetiyle müzakere masasına oturulmasında, daha sonra müzakerelerin barış anlaşmasıyla sonuçlanmasında kilit rol oynayan İbrahim, Moro Müslümanlarının bağımsızlık mücadelesinin barışla taçlandıran lider olarak tarihe adını yazdırdı.

Moro davasına adanmış bir yaşam

İbrahim, 2 Mayıs 1948'de Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi'ne (MMÖB) bağlı Cotabato şehrinde dünyaya geldi. Din eğitimine Barangay Katidtuan köyünde ailesi tarafından işletilen medresede başlayan İbrahim, orta öğrenimini de bölgedeki okullarda tamamladı.

Annesini 1 yaşında, babasını ise 13 yaşında kaybeden İbrahim, zengin akrabalarının yardımıyla eğitimini sürdürdü.

İbrahim, 18 yaşında Cotabato şehrindeki Katolik Notre Dame Üniversitesinde inşaat mühendisliği eğitimine başladı. Üniversitede Moro bağımsızlık hareketinin önderleri Nur Misuari ve Haşim Selamet ile tanıştı.

Üniversiteden mezun olmasına 1 sömestr kala, 21 yaşındayken okulu bırakarak Misuari ve Selamet'in liderliğini yaptığı Moro Ulusal Kurtuluş Cephesine (MUKC) katıldı.

Kısa zamanda silahlı örgütün bölge sorumlusu komutanlarından biri haline gelen İbrahim, Murad adını aldı.

MUKC'den MIKC'ye

İbrahim, Haşim Selamet ile 1972'de MUKC'den ayrılarak ayrı bir grup kurdu. Tam bağımsızlık hedefiyle yol çıkan grup 1984'te adını Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) olarak değiştirerek MUKC'den tamamen koptu.

Selamet'in 2003 yılında ölmesinin ardından İbrahim grubun lideri haline geldi. Selamet'e göre daha ılımlı bir isim olan İbrahim'in başa geçmesiyle siyasi çözüm çabaları hız kanadı.

Barış çabaları

Uzun süren müzakerelerin ardından MIKC ile hükümet arasında "Atalardan Kalan Topraklar Hakkında Mutabakat Zaptı" imzalandı. Mutabakat zaptı, 1996 yılında çıkan yasayla belirlenen Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi sınırlarını genişletiyor ve yönetim esası olarak yasanın yerini alıyordu.

MIKC, 2010 yılında tam bağımsızlık hedefinden resmen vazgeçerek bölgesel özerkliği yeni hedef olarak belirledi.

Hükümetle yapılan müzakereler sonunda İbrahim dönemin Devlet Başkanı III. Benigno Aquino ile Bangsamoro Çerçeve Anlaşması'na (BÇA) imza attı. Anlaşma, nüfusunun çoğunluğu Katolik olan Filipinler'de Müslümanlar tarafından yönetilecek özerk bir yönetim bölgesi oluşturulmasına yönelik yol haritasını niteliğindeydi.

İbrahim liderliğindeki MIKC, BÇA'nın ardından 2014 yılında Manila hükümetiyle Bangsamoro Kapsamlı Anlaşması'nı (BKA) imzaladı. Anlaşma 17 yıldır devam eden müzakereleri somut sonuca ulaştırırken silahlı mücadelenin bitişini ilan ediyordu.

Bangsamoro Organik Yasası

Nihayet 26 Temmuz 2018'de Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, Bangsamoro Organik Yasası (BOL) adı verilen özerklik yasasını onaylayarak yarım yüzyıla yayılan, 120 bin kişinin hayatını kaybettiği ihtilafa noktayı koymuş oldu.

İbrahim, güvenilir bir lider ve akil adam olarak Moro Müslümanlarının geleceğini şekillendirmeye devam ediyor.

Muhabir: Emre Aytekin