Sudan'da askeri yönetim ile sivil muhalif koalisyon arasında nisan ayından bu yana süren otorite krizini resmen bitiren ve Geçici Sivil Yönetim düzenlemelerini içeren Anayasal Bildiri anlaşması imzalandı.

Sudan'da Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile sivil muhalif koalisyon Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri (ÖDBG) tarafından imzalanan anayasal bildiri, Afrika Birliği ve Etiyopya'nın ara buluculuğunda başkent Hartum'daki Sadaka (Dostluk) Kongre ve Toplantı Merkezi'nde düzenlenen törende, ÖDBG Sözcüsü Ahmed er-Rabi ile AGK Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu tarafından imza altına alındı.

Törene, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, Orta Afrika Cumhurbaşkanı Faustin-Archange Touadera, Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi, Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile çok sayıda ülkeden dışişleri bakanı ve uluslararası kuruluşların temsilcileri katıldı. 

İmza töreninde Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti.

Liderler ayrıca törenin ardından Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda basın toplantısı düzenleyecek.

Anayasal Bildiri

Sudan'da, AGK ile sivil muhalif koalisyon ÖDBG arasında 4 Ağustos'ta ülkedeki siyasi krizi sonlandıracak ve ortak geçiş yönetimini başlatacak Anayasal Bildiri için ilk imzalar atılmıştı.

Bu anlaşmaya göre, AGK lağvedilip, Devlet Başkanlığı Konseyi oluşturulacak.

Konseyi oluşturacak 6 sivil, 5 asker üye 19 Ağustos'ta yemin ederek görevine başlayacak.

Yeni konsey tarafından 20 Ağustos'ta başbakan atanacak. Kabine üyelerinin 28 Ağustos'ta açıklanması, konseyin onayının ardından 31 Ağustos'ta da yemin ederek çalışmalarına başlaması bekleniyor.

1 Eylül'de Devlet Başkanlığı Konseyi ile kabinenin ilk toplantısını yapması, Devlet Başkanlığı Konseyi, başbakan ve bakanlar kurulunun belirlenmesinin ardından üç ayda parlamentonun oluşturulması öngörülüyor.

Geçiş döneminin en önemli gündem maddeleri

Barışın sağlanması, eski rejimin sembol isimlerinin yargılanması, yasal reformlar yapılması, devlet kurumlarının, yargı ve ordunun yeniden yapılandırılması ve ekonomik durumun iyileştirilmesi geçiş döneminin en önemli gündem maddeleri arasında yer alıyor.

Ordu karargahı önünde sivil hükümete geçilmesi talebiyle demokrasi nöbeti tutan sivillere yönelik 3 Haziran'da gerçekleştirilen ve 100'ün üzerinde eylemcinin hayatını kaybettiği olaylarla ilgili bağımsız soruşturma komisyonu kurulacak.

3 yıl 3 ay sürecek geçiş döneminde konseye 21 ay asker, 18 ay bir sivil başkanlık edecek.

Geçiş döneminin ardından seçimlere gidilecek ve asker yönetimi tamamen sivillere devredecek.

Başbakanı ÖDBG belirleyecek

Ülke, geçici devlet başkanlığı konseyi, hükümet ve parlamento tarafından yönetilecek. Devleti temsil makamı olan konseyin sınırlı yürütme yetkileri bulunacak. Devlet idaresinde yürütmeyi kabine üstlenecek.

Başbakan tarafından atanacak ve konseyin yetkilendireceği bakanlar kurulu 20 kişi olacak. Başbakanı, ÖDBG belirleyecek ancak konseyin onayı alınacak. Yasaları çıkarmak, hükümeti denetlemek, anlaşmaları imzalamak ve savaş ilanı parlamentonun görevleri arasında yer alacak.

Devlet Başkanlığı Konseyi, başbakan ve bakanlar kurulunun belirlenmesinin ardından üç ayda parlamento oluşturulacak.

Meclisin yüzde 67'si ÖDBG üyelerinden oluşacak, 300 sandalyeli Mecliste boş koltuklar ise devrime katılıp, 1 Ocak'taki Özgürlük ve Değişim Bildirgesi'ne imza atmayan, eski rejimle bağlantılı olmayan gruplara tahsis edilecek.

Savunma ve İçişleri bakanlarını asker seçecek

İdari yapıda da değişikliklere gidilebilecek. Halihazırda 18 eyaletin bulunduğu, bölgesel hükümet sisteminin işlediği yönetim yapısından il yönetimine geçilebilecek.

Barış, sınır, seçim, anayasa, kadın, adalet ve toplum, yolsuzlukla mücadele ve insan hakları gibi 11 bağımsız komisyon kurulacak.

Göstericileri öldürmekle suçlanan AGK Başkan Yardımcısı Dakalu liderliğindeki "Hızlı Destek Kuvvetleri" adlı milis gücü, konseyin denetiminde orduya bağlı olacak.

Yeni adıyla "Genel İstihbarat" birimi, geçiş konseyi ve yürütmenin başı bakanlar kuruluna tabi olurken, polis teşkilatı ise kabineye bağlı çalışacak.

Savunma ve İçişleri bakanları, konseyin askeri kanadınca seçilecek.

Çifte vatandaşlığı bulunanlar, devlet başkanlığı konseyi üyesi olamayacak ancak kabinede görev alabilecek.

Sudan'da 19 Aralık 2018'de hayat pahalılığı nedeniyle başlayan gösterilerin ülke genelinde rejim karşıtlığına dönüşmesi üzerine ordunun 11 Nisan'daki müdahalesiyle 30 yıllık Ömer el-Beşir dönemi sona ermişti.