Sudan'da Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkanı Abdulfettah el-Burhan, ülkedeki silahlı hareketlerle müzakerelerde bulunacak Yüksek Komite kurulması için bir kararname çıkardı.

Sudan haber ajansı SUNA'nın haberinde, AGK Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu Hmidti başkanlığında kurulacak Yüksek Komite'nin üyelerinin, AGK Sözcüsü ve Siyasi Komite Başkanı Şemseddin Kebbaşi İbrahim, Siyasi Komite Başkan Yardımcısı Yasir Abdurrahman Hasan ve Tümgeneral Üsame el-Avad Muhammedin'den oluşacağı belirtildi.

Darfur bölgesinde, "Adalet ve Eşitlik", "Sudan Kurtuluş Hareketi" ve "Sudan Halk Kurtuluş Ordusu" hareketleri 2003 yılından bu yana hükümete karşı silahlı mücadele veriyor. Birleşmiş Milletler'in (BM) verilerine göre bu çatışmalarda yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybederken 2,5 milyon kişi de evsiz kaldı.

Güney Kordofan ve Mavi Nil eyaletlerinde de 2011'den bu yana hükümet güçleri ile silahlı hareketler arasında çatışmalar yaşanıyor.

Müzakereler gecikti

Öte yandan, Konsey Sözcüsü Şemseddin Kebbaşi, Etiyopya ve Afrika Birliği (AfB) temsilcilerinin ayrı çalışması ve aralarında uzlaşının sağlanamamasının askerle muhalefetin müzakere masasına dönmesini geciktirdiğini belirtti. 

Kebbaşi, AGK üyesi Yasir el-Ata ile başkent Hartum’da düzenlediği basın toplantısında, Etiyopya'nın Sudan Özel Temsilcisi Mahmud Dirir ile AfB Sudan Özel Temsilcisi Muhammed el-Hasan Veled Lebat’ın aralarında uzlaşı olmadan çalıştıklarını, kendilerinden fikir birliğine varmalarını istediklerini ifade etti. 

Sudan AGK Sözcüsü, “Çözüm için Afrika Birliği’nden bir metin teslim aldık. Bunun Etiyopya temsilcisi Dirir ile AfB temsilcisi Labat rasındaki ortak metin olduğunu sanıyorduk bu nedenle başlangıçta müzakere için bu metni kabul ettik.” dedi. 

Afrika ve Etiyopyalı arabulucuların çalışmalarının uzun zaman aldığını, bunun ise ülkenin içinde bulunduğu siyasi duruma uygun olmadığını belirten Kebbaşi, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ile yaptıkları anlaşmanın da Afrika Birliği ile ortak bir girişimi içerdiğini söyledi.

AGK Sözcüsü, Etiyopyalı arabulucunun (Mahmud Dirir) teklifi onaylaması için önce Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçlerine (ÖDBG) sunmasının, Askeri Geçiş Konseyini reddeden taraf konumunda gösterdiğini, bunun ise kabul edilemez olduğunu dile getirdi. 

Kebbaşi, Nijerya, Güney Sudan gibi dost ülkeler ve Arap Birliğinden birçok arabuluculuk girişimleri olduğunu ancak Etiyopya ve Afrika Birliği ortak girişimine fırsat tanımaları için bu tekliflerini ertelemelerini talep ettiklerini söyledi.

"Yazılı bir anlaşma yok, anlaşmaları tamamen iptal edebiliriz"

AGK üyesi Yasir el-Ata da askeri konseyin ÖDBG ile daha önceki anlaşmalarını tamamen iptal edebileceğini zira aralarında yazılı ve imza altına alınmış bir anlaşma bulunmadığını kaydetti. 

Ata, ÖDBG’nin parlamentoda yüzde 67’lik çoğunluğu istemesiyle ilgili olarak, “Diyelim ki biz onay verdik diğer siyasi güçler bu durumu kabul edecek mi? diye sordu. 

Ata, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Sudan’ın iç işlerine müdahale edip etmediğiyle ilgili bir soruyu, “Suudi Arabistan ve BAE’den bize siyasi, ekonomik ya da sosyal herhangi bir şart dayatılmadı.” şeklinde yanıtladı. 

Sudan'da muhalefetin çatı oluşumu Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri liderlerinden Babekir Faysal, başkent Hartumda düzenlediği basın toplantısında, "Etiyopya'nın teklifini onaylıyoruz. Bu teklifin onaylanmasının devrimin; özgürlük, barış ve adalet hedeflerinin gerçekleşmesi yolundaki büyük bir atılım olduğunu düşünüyoruz." demişti.

Faysal, arabulucu Etiyopya'nın teklifinin, ülkeyi, geçiş döneminde sürdürülebilir demokrasinin tesis edilmesini sağlayacak doğru rotaya sokacağını kaydetmişti. 

Teklife göre başkanlık konseyi 7 sivil ve 7 askerden oluşacak 

ÖDBG müzakere heyeti üyesi Et-Tıyb el-Abbas ise AA muhabirine yaptığı açıklamada, "ilkeler bildirgesi" ismini taşıyan teklifin başkanlık konseyinin (egemenlik konseyi) 7 sivil ve 7 askerden oluşması ve üyelerin kendilerine sivil bir başkan seçmesini öngördüğünü ifade etmişti. 

Sudan Askeri Geçiş Konseyi (AGK) Başkan Yardımcısı Orgeneral Muhammed Hamdan Dakalu Hmidti, önceki dün AGK'nin, Sudan'ın kaosa sürüklenmesine engel olmak için ÖDBG ile anlaşmak istediğini açıklamıştı. 

Hmidti, AGK'nin, ÖDBG'nin yasama konseyinde (parlamento) yüzde 67'lik sandalye sayısına ulaşmasını kabul etmeyeceğini ifade etmişti. 

Ancak, Etiyopya'nın teklifinin, AGK ile ÖDBG arasında daha önce varılan ve ÖDBG'nin yasama konseyinin yüzde 67'sine sahip olmasını ve geçiş hükümetini kurma görevini üstlenmesini öngören önceki anlaşmaları teyit ettiği belirtiliyor. 

Etiyopya ve Afrika Birliğinin arabuluculuk çabaları

Sudan'da askerler ve muhalefet arasında arabuluculuk yapmak ve müzakerelerin yeniden başlaması için 7 Haziran'da Hartum'a gelen Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, ilk olarak AGK üyeleriyle Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda, ardından Etiyopya Büyükelçiliği'nde de muhalefet temsilcileriyle bir araya gelmişti. 

Etiyopya'nın Sudan Özel Temsilcisi Mahmud Dirir ile Afrika Birliği Sudan Özel Temsilcisi Muhammed el-Hasan Veled Lebat’ın muhalefet ile asker arasındaki dolaylı müzakereleri yeniden başlatma çabaları sürüyor. 

Sudan'da 19 Aralık 2018'de ekonomik kriz nedeniyle başlayan gösterilerin hızla rejim karşıtı eylemlere dönüşmesinin ardından ordu, 11 Nisan'da yönetime el koyduğunu açıklamış ve 30 yıllık Beşir dönemi sona ermişti. 

Darbeden sonra Askeri Geçiş Konseyi ile muhalefet, askerlerin de yer alacağı geçiş sürecinin ardından demokratik seçimlerle sivil yönetime geçilmesi konusunda anlaşmış, devlet başkanlığı, parlamento ve kabinedeki temsil oranlarındaki ihtilaflar giderilememişti.

Sudan güvenlik güçleri, 3 Haziran Pazartesi sabahı başkent Hartum’daki ordu karargahı önünde 6 Nisan'dan bu yana sivil yönetime geçilmesi talebiyle nöbet tutan muhalif göstericileri gerçek mermi ve göz yaşartıcı gaz kullanarak dağıtmıştı. Bunun üzerine askerle muhalifler arasındaki müzakereler askıya alınmıştı.