Tacikistan'ın Ankara Büyükelçisi Gulov, ülkesinin Şanghay İşbirliği Örgütü ile ilişkisini AA'ya değerlendirdi

Tacikistan'ın Ankara Büyükelçisi Aşrafcon Gulov,  Duşanbe'de 16-17 Eylül'de düzenlenecek ŞİÖ'nün "Devlet Başkanları Zirvesi" ve Tacikistan'ın bu örgütle ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Gulov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman'ın, ŞİÖ'nün kurucularından biri olduğunu anımsatarak, "ŞİÖ'nün 20. yıl dönümünün Tacikistan'ın bağımsızlığının 30. yıl dönümünün arifesine denk gelmesi semboliktir ve Tacikistan, bu iki siyasi ve tarihi olayı bu yıl eylül ayında kutlayacaktır." ifadesini kullandı.

Tacikistan'ın, bölgesel ve küresel olayların mekanlarından biri ve modern tehditler ve zorluklarla mücadelede ortak çabaları koordine edecek yer haline gelmesinin kendileri için gurur meselesi olduğunu kaydeden Gulov, bu yıl Rahman'ın doğrudan girişimiyle Tacikistan'da her biri içerik olarak bölgesel ve küresel öneme sahip bazı üst düzey siyasi ve güvenlik etkinliği düzenleneceğini aktardı.

Şanghay Beşlisi'nin ŞİÖ'ye dönüşmesi fikri Tacikistan'dan geldi

ŞİÖ'nün gelişmesinde Rahman'ın rolünün ve katkısının önemli olduğuna, 20 yıl önce Duşanbe'deki ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi'nde "Şanghay Beşlisi"nin, ŞİÖ'ye dönüştürülmesi fikrinin Tacikistan Cumhurbaşkanı Rahman tarafından dile getirildiğine işaret eden Gulov, "Tacikistan'ın, Şanghay Beşlisi'ni, şimdilerde Şanghay İşbirliği Örgütü olarak bilinen bölgesel ve uluslararası bir örgüte dönüştürme önerisi Tacikistan tarafından ortaya atılmıştır." ifadesini kullandı.

Duşanbe'de 2000 yılındaki zirvede ŞİÖ devletlerinin, istikrar ve güvenlik çıkarları doğrultusunda siyasi, diplomatik, ticari, ekonomik, askeri, askeri-teknik iş birliğini güçlendirmek için birlikte çalışmaya hazır olduğunu teyit ettiğini belirten Gulov, ŞİÖ'nün, kuruluş ve oluşumunun henüz başında olduğu Tacikistan için özel bir öneme sahip olduğunu vurguladı.

Gulov, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu bağlamda, ŞİÖ'nün kurucu üyelerinden Tacikistan'ın, bu yapıda, bölgesel iş birliği düzeyini önemli ölçüde artıracak büyük bir potansiyel gördüğünü vurgulamak isteriz. ŞİÖ'nün 20. yıl dönümünün, bu organizasyondaki Tacikistan başkanlığının zaman ve tarihi kaderi ile tesadüf ettiğini belirtmek gerekir. Devletimizin, diğer ŞİÖ üyesi devletlerle verimli ve yapıcı iş birliği içinde, sürdürülebilir kalkınma ve ŞİÖ bölgesi halklarının refahı adına başarılı bir şekilde iş birliği yapabildiğine inanıyoruz. Belirlenen hedeflere ulaşılması, ŞİÖ üye devletlerine, taraflar arasındaki yapıcı diyaloğun geliştirilmesi ve daha da güçlendirilmesi görevini verir."

Tacikistan'ın, ŞİÖ'yü bölgesel diyalog düzeyini yükseltmek için büyük potansiyele sahip olan, güvenilir, evrensel ve yapıcı bir bölgesel platform olarak gördüğünü kaydeden Gulov, "ŞİÖ, üç okyanus arasında yer alan sekiz ülkeyi birleştiriyor. Örgütün jeopolitik bölgesi, büyük ve küçük yüzlerce ulustan oluşmaktadır. Bugün ŞİÖ, Avrasya kıtasının topraklarının yaklaşık yüzde 60'ını birleştiren, zengin kültür ve geleneklerle farklı halkları birbirine bağlayan bir alandır. Bu gerçek, ŞİÖ'yü niteliksel olarak yeni bir bölgesel ve küresel ilişkiler sistemi oluşturmaya zorlar. Bunun nedeni, bu örgütün üye devletlerinin çok büyük stratejik kaynaklara sahip olmalarıdır." ifadelerini kullanandı.

Gulov, ŞİÖ'nün aktif olarak gelişen ekonomilere sahip geniş bir bölge, küresel öneme sahip büyük bir pazar, doğal kaynaklar açısından zengin ve güçlü bir "üretim üssü" olduğunu dile getirdi.

ŞİÖ'ye üyelik başvurusu her yıl artıyor

ŞİÖ'ye üyelik başvurularının sayısının her yıl arttığını ve bunun da örgütün olumlu gündeminin, artan çekiciliğinin, beyan ettiği ilke ve hedeflerinin açık bir göstergesi olduğunu söyleyen Gulov, kurumsal gelişiminin gündemindeki kilit konulardan birinin, örgütün yeni devletlerin benimsenmesi yoluyla daha da genişletilmesi süreci olduğunu belirtti.

Yeni devletlerin katılımının, koordinasyonunu, karşılıklı güven ve saygı duygusunu sürdürmenin önemine dikkati çeken Gulov, ŞİÖ'ye katılmak isteyen ülkelerle detaylı görüşmelerin yapıldığını aktardı.

Gulov, "ŞİÖ'nün hızla değişen küresel durum bağlamındaki faaliyetleri ve terörizm, aşırıcılık, siber suçlar ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını gibi modern zorluk ve tehditlerin yayılması, dünyadaki birçok ülkenin çok taraflı iş birliğine ihtiyaç duyduğunu bir kez daha göstermektedir. Bu bağlamda, salgın sırasında Örgütün kendisini modern güvenlik zorlukları ve tehditleriyle mücadele için etkili bir platform olarak sunabildiğini belirtmek gerekir. ŞİÖ üye devletlerinin ortak çabaları, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Avrupa Birliği, AGİT ve Arap Devletleri Ligi de dahil olmak üzere uluslararası alanda tanınırlık kazanmıştır." değerlendirmesinde bulundu.

Afganistan ŞİÖ'nün ana güvenlik sorunlarından biri

ŞİÖ'nün kuruluşundan bu yana Afganistan'daki askeri-politik sürece yakından ilgi gösterdiğini belirten Gulov, Afganistan topraklarının, ŞİÖ alanındaki güvenlik sorunlarının ana kaynaklarından biri olmaya devam ettiğinin altını çizdi.

Gulov, şöyle konuştu:

"2021'de Afganistan'daki olaylar niteliksel olarak farklı bir karakter kazandı. Afganistan'daki krizin mevcut gerçeği, ŞİÖ'yü daha aktif olmaya zorluyor. Bu bağlamda, bugün ŞİÖ'nün Afganistan'daki durumla ilgili kararlı adımlar atmasının zamanının geldiğine inanıyoruz. Pek çok ŞİÖ üye devleti, özellikle Afganistan ile doğrudan bir devlet sınırına sahip olanlar, önemli potansiyel ve yeterli kaynaklara sahip olanlar, Afgan krizinin siyasi çözümüne kararlı bir katkıda bulunmalıdır.

Tacikistan Cumhuriyeti, yapıcı süreçte aktif rol almaya devam etmeye ve Şanghay İşbirliği Örgütü çerçevesinde kararlaştırılan siyasi, ekonomik, insani ve diğer alanlarda güven artırıcı önlemlerin amaç ve hedeflerine katkıda bulunmaya hazırdır. Duşanbe'deki ŞİÖ yıl dönümü zirvesinin, iş birliğinin tüm alanlarında daha da genişlemesine katkıda bulunacağını güvenle söyleyebiliriz. Ayrıca ŞİÖ'nün, 2021'de Duşanbe'deki bu yıl dönümü zirvesinin, Örgütün çok yönlü faaliyetlerini daha da geliştireceği ve uluslararası arenadaki rolünü ve prestijini artıracağı belirtilmelidir."

Şanghay İşbirliği Örgütü

İlk olarak 1996'da Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından "Şanghay Beşlisi" adıyla başlayan birliktelik, 2001'de Özbekistan'ın da katılmasının ardından adını Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değiştirdi.

Son katılımlarla ülke sayısını 8'e çıkaran Örgüt, üye devletler arasında siyasi, ticari, ekonomik, bilim, kültür, eğitim ve başka alanlarda karşılıklı iş birliği ve güveni pekiştirmeyi amaçlıyor.

2008 Duşanbe Zirvesi'nde, örgütle irtibat kurmak isteyen ve gözlemci konumunda olmayan üçüncü ülke ve uluslararası kuruluşlarla ilişkilerin kurumsal bir çerçeveye oturtulması amacıyla, "ŞİÖ Diyalog Ortaklığı Statüsü" adı altında yeni bir mekanizma ihdas edildi.

Türkiye, 6-7 Haziran 2012'de Pekin'de düzenlenen ŞİÖ Devlet Başkanları Zirvesi’nde oy birliğiyle Diyalog Ortaklığı'na kabul edildi.