WASHİNGTON

ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ve 2015'te askıya alınan İran ekonomik yaptırımlarının en güçlü şekilde yeniden hayata geçirileceğini açıkladı.

• İran Cumhurbaşkanı Ruhani: ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesi kabul edilemez
• Trump'ın İran kararına dünyadan tepkiler

ABD Başkanı Trump, uzun zamandır dünya kamuoyunda merakla beklenen İran kararını Beyaz Saray'da düzenlediği basın açıklamasıyla duyurdu.

Trump, 2015'te yapılan nükleer anlaşmanın İran tarafından kendi amaçları için kullanıldığını savunarak, "Öyleyse bugün ABD'nin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ilan ediyorum. Tahran'a en üst düzey ekonomik yaptırımları yeniden getireceğiz." ifadelerini kullandı.

Yaptırımlar geri dönüyor

Basın açıklamasında "İran'ın nükleer silaha sahip olma çabasına yardım eden herhangi bir ülke güçlü bir şekilde yaptırıma uğrayacak. Amerika nükleer şantajın rehinesi olmayacak" değerlendirmesinde bulunan Trump, yaptırımların yeniden devreye girmesinin ardından İran'la iş yapacak ülkelere de bir mesaj gönderdi.

İran'ın nükleer anlaşmadan faydalanarak nükleer çabalarına ve silah yapımına devam ettiğini savunan Trump, somut anlamda detaylara girmeden İran'ın "yalan söylediğini" iddia etti. Trump ayrıca Tahran rejiminin bölgede terör unsurlarına yardım ettiğini ve anlaşmadan elde ettiği kazanımları nükleer ve askeri programlara yatırdığını savundu.

"İran yalan söylüyor"

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun geçen haftaki açıklamalarına işaret eden Trump, "Bugün İran rejiminin (anlaşmayla ilgili) sözlerinin yalan olduğunu ortaya koyan net kanıtlara sahibiz." diye konuştu. 

"Yeni ve kapsamlı bir çözüm için çalışacağız"

Trump, anlaşmadan ayrıldıklarını ve artık "İran'ın nükleer tehdidine" karşı yeni bir süreç için çalışabileceklerini kaydederek, "Anlaşmadan ayrılırken İran'ın nükleer tehdidine karşı müttefiklerimizle gerçek, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulmak için çalışacağız. Bu çabalar İran'ın balistik füze programı ve terör aktivitelerini ortadan kaldırmayı da kapsıyor." ifadelerini kullandı.

Trump ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun kısa bir süre süre sonra Kuzey Kore'de olacağını ve burada Kim Jong-un ile görüşeceğini açıkladı.

ABD Başkanı Trump, 10 dakika süren konuşmasının ardından 2015 yılında askıya alınan İran yaptırımlarının yeniden uygulanmasının önünü açan başkanlık kararnamesini imzaladı.

Pence, Kongreyi bilgilendirdi

Öte yandan ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence'in ABD'nin anlaşmadan ayrılması konusunda Kongre liderlerini arayarak gerekli bilgilendirmeyi yaptığı kaydedildi.

Seçim kampanya döneminden bu yana söz konusu anlaşmanın "ABD tarihindeki en kötü anlaşmalardan biri olduğunu" savunan Trump, anlaşmadan çekilebileceğine ilişkin sinyaller vermişti. Trump, daha önceki açıklamalarında İran'la nükleer anlaşma konusunda 12 Mayıs'ta nihai kararını bildireceğini belirtmiş ve ABD'nin anlaşmadan çıkıp İran'a yeniden yaptırımlar uygulayabileceği mesajını vermişti.

Söz konusu anlaşma, önceki Başkan Barack Obama döneminde İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te imzalanmıştı.

Anlaşmaya imza koyan diğer ülkeler ise anlaşmadaki eksiklerin giderilerek devam etmesi gerektiğini savunuyordu.

ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Haley: Başkan, kesinlikle doğru bir karar verdi

ABD'nin Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Nikki Haley ülkesinin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılması kararının ardından yazılı bir açıklama yaparak, Trump'a destek verdi. 

Haley, açıklamasında, ''Başkan İran nükleer anlaşmasından çekilerek kesinlikle doğru bir karar verdi. Bu, İran’ın uluslararası kötü faaliyetlerinin daha da kötüleşmesine izin veren korkunç bir anlaşmaydı. İran'ın nükleer silahlar edinmesine kesinlikle izin vermemeliyiz ve Amerika ve müttefiklerini tehdit etmeye devam eden teröre verdiği desteği engellemeliyiz.'' ifadelerini kullandı. 

ABD Dışişleri Bakanı Pompeo: Müttefiklerimizle İran tehlikesine karşı çalışmalarımıza devam edeceğiz

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Başkan Donald Trump'ın ABD'nin İran anlaşmasından çekilme kararıyla ilgili olarak, "Müttefiklerimizle İran tehlikesine karşı gerçek, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulmak için çalışmalarımıza devam edeceğiz." ifadesini kullandı.

Pompeo, ABD'nin İran'la yapılan nükleer anlaşmadan çekildiğini duyurması sonrasında konuya ilişkin yazılı açıklama yaptı. 

Pompeo, "İran anlaşmasından ayrıldığımız üzere, müttefiklerimizle İran tehlikesine karşı gerçek, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulmak için çalışmalarımıza devam edeceğiz. Avrupa'da ve dünyanın farklı bölgelerindeki müttefiklerimizle İran'ın nükleer silah üretimine karşı ortak çıkarlarımız var." ifadelerine yer verdi.

"Yaptırımlar 90 ve 180 günlük periyotlarla yeniden uygulanmaya başlanacak"

ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkesinin İran nükleer anlaşmasından çekileceğini duyurmasının ardından ABD Hazine Bakanlığından yazılı açıklama yapıldı. 

İran'a yönelik yaptırımların 90 ve 180 günlük periyotlarla yeniden uygulanmaya başlanacağı vurgulanan açıklamada, söz konusu periyotların sonunda yaptırımların tam olarak yürürlükte olacağının altı çizildi. 

Açıklamada görüşlerine yer verilen Hazine Bakanı Steven Mnuchin, "ABD, İran'ın zararlı faaliyetlerine kaynak sağlayan İran Devrim Muhafızları Ordusunun (IRGC) sermayeye erişimini kesecektir." ifadelerini kullandı. 

Obama: Nükleer anlaşmayı riske atma kararı ciddi bir hatadır

ABD'nin eski Başkanı ve İran'la 2015 yılında nükleer anlaşmayı imzalayan Barack Obama yazılı açıklama yaparak ABD Başkanı Donald Trump'ın İran kararının yanlış olduğunu savundu.

Barack Obama, 2015'te kendisinin imza koyduğu nükleer anlaşmanın hem ABD'yi hem de dünyayı "nükleer silahlara sahip bir İran'dan koruduğunu" ifade ederek altı maddeyle anlaşmanın sağlam temellere oturduğunu belirtti. 

Obama, "İran'ın herhangi bir şekilde ihlal etmediği nükleer anlaşmayı riske atma kararı ciddi bir hatadır. İran'la nükleer anlaşma olmaksızın ABD, nükleer silahlara sahip bir İran ile Ortadoğu'da başka bir savaş arasında tercih yapmak durumunda kalabilir." değerlendirmesinde bulundu.

İran'ın nükleer anlaşma kurallarını ihlal ettiğini gösteren bir delilin olmadığını savunan Obama, "Bu sebeple bugün yapılan duyuru yanlış yönlendirilmiş bir açıklamadır. Nükleer anlaşmadan çekilmek Amerika'nın en yakın müttefiklerine sırtını dönmesi demektir." yorumunda bulundu.

ABD Başkanı Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Bolton

ABD Başkanı Donald Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton, İran'a yaptırımların yeniden yürürlüğe girdiğini ve bu süreçte İran'la yeni iş sözleşmeleri imzalanmaması gerektiğini belirtti.

Trump'ın İran kararını açıklamasının ardından Beyaz Saray'da basın mensuplarıyla bir araya gelen Bolton, ABD'nin İran'la nükleer anlaşmadan çıkmasını değerlendirdi.

Bolton, 2015 yılında askıya alınan yaptırımların bazılarının 90 gün, bazılarının ise 180 gün içinde yeniden uygulanmaya başlanacağını ve halihazırda Tahran ile iş yapan firmaların ve şirketlerin kendilerini buna göre hazırlamaları gerektiğini ifade etti.

"Yeni iş sözleşmesi imzalanmasın"

ABD Hazine Bakanlığının hangi yaptırımların hangi periyotlarda uygulanmaya başlanacağını detaylarıyla kamuoyuna açıklayacağını kaydeden Bolton, "Başkanın bugünkü açıklamasıyla anlaşma imzalandığında var olan yaptırımlar hemen yeniden yürürlüğe giriyor. Artık yaptırımlar kapsamına giren ekonomi alanlarında yeni iş sözleşmesine izin verilmemektedir." değerlendirmesini yaptı.

Bolton ayrıca ortaya çıkacak bilgilere göre İran'a yeni yaptırımlar da getirebileceklerini belirtti.

Hazine Bakanlığından açıklama

Öte yandan konuyla ilgili yazılı açıklamasında ABD Hazine Bakanlığı, ilk yaptırım paketinin 6 Ağustos'ta devreye gireceğini ve burada İran yönetiminin ABD doları temin etmesi, İran'ın altın ve diğer değerli metallerle ticaret yapması ayrıca alüminyum, çelik, kömür ve grafit ticareti ile İran'ın otomotiv sektörü üzerine yaptırımlar getirilmesi öngörülüyor.

Kasım ayında devreye girecek ikinci yaptırım paketinde ise İran'ın gemicilik sektörü, petrol ihracatı, İran Merkez Bankası ve genel anlamda İran'ın enerji sektörü üzerindeki yaptırımların yeniden uygulanmasını öngörüyor.

Açıklamada, söz konusu alanlarda iş yapan firmaların belirtilen tarihlere kadar iş sözleşmelerini sona erdirmeleri için gereken adımları atması çağrısında bulunuldu.

ABD Başkanı Trump, Beyaz Saray'da yaptığı açıklamada, ülkesinin İran'la varılan nükleer anlaşmadan ayrılacağını ve 2015 yılında askıya alınan İran'a yönelik ekonomik yaptırımların en güçlü şekilde yeniden hayata geçirileceğini bildirmişti.

Söz konusu anlaşma, Obama döneminde İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya arasında 14 Temmuz 2015'te imzalanmıştı. Anlaşmaya imza koyan diğer ülkeler ise eksiklerin giderilerek anlaşmanın korunması gerektiğini savunuyor.

İran nükleer anlaşması

İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya) ve Almanya, İsviçre'deki uzun müzakerelerden sonra Temmuz 2015'te Tahran yönetiminin nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasına dair bir anlaşma yapmış ve bu Ocak 2016'ta yürürlüğe girmişti.