Türkiye ve Libya arasında 27 Kasım 2019'da imzalanan Askeri ve Güvenlik İş Birliği Mutabakat Muhtırası birinci yılını geride bırakırken, muhtıra kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Libya ordusuna yönelik askeri eğitim, sağlık, insani yardım ve danışmanlık görevlerini sürdürüyor.

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin resmi daveti üzerine ülkede bulunan TSK personeli, pek çok alanda yüzlerce Libyalı askeri öğrenciye eğitim desteğinde bulundu.

Arap Baharı olarak adlandırılan süreçte Muammer Kaddafi rejiminin yıkılmasıyla ortaya çıkan devlet kurumlarındaki yetersizlik, özellikle modern ve profesyonel bir ordunun eksikliği, Libya'nın son dönemdeki birçok sıkıntısının arkasındaki temel neden olarak gösteriliyor.

İki ülke arasındaki Askeri ve Güvenlik İş Birliği Mutabakat Muhtırası, Türkiye tarafından eğitim, danışmanlık, teknik bilgi, destek, geliştirme, bakım, onarım, kurtarma, imha, liman ve müşavirlik, planlama ve malzeme desteği sağlanması ile silah sistemi ve teçhizatın kullanımına yönelik eğitim ve danışmanlık hizmeti verilmesi konularını kapsıyor.

Muhtıra aynı zamanda, ortak tatbikatlara katılım, güvenlik ve savunma sanayi, terörizm ve yasa dışı göç ile mücadele, kara, deniz ve hava sınırlarının güvenliği, narko terörizm ve kaçakçılık ile mücadele, el yapımı patlayıcı (EYP) harekatları ve doğal afet yardım harekatları konularında eğitim, müşterek harekatları yürütme, taraflar arasında temas ziyaretleri, savunma ve güvenlik kuvvetlerinin teşkilat yapısı, teçhizatı, personel yönetimini de içeriyor.

5 eğitim merkezinde 2 binden fazla Libyalı asker eğitim aldı

Türkiye ile Libya arasındaki mutabakat muhtırasının ilk yılında Libya ordusunun profesyonelleşmesi için çok sayıda adım atıldı.

Güvenlik kaynaklarından alınan bilgiye göre, Libya nizami ordusunun teşkili ve birliklerinin uluslararası standartlara ulaştırılması maksadıyla sağlanan eğitim desteği kapsamında Libya Ordusu personeline 5 merkezde eğitim veriliyor.

Hava savunma sistemlerinin kullanımından havan atışlarına, mayın, EYP imhasından ileri gözetleyici görevinin icrasına kadar birçok alanda verilen eğitimlerden bugüne kadar 2 binin üzerinde Libyalı asker faydalandı. Libya ordusuna bağlı yüzlerce personelin eğitimi ise devam ediyor.

Dalış, kurbağa adam ve özel harekat eğitimleri

Türk Silahlı Kuvvetlerinin Deniz Kuvvetleri Komutanlığına bağlı uzman personeli, Hums kentinde Libyalı askerlere 6 hafta süren dalış eğitimi veriyor.

Bununla birlikte, Libya Silahlı Kuvvetleri personeline kurbağa adam, sahil güvenlik ve üs savunma eğitimi de veriliyor. Libyalı 100'e yakın askerin aldığı bu eğitimler 4-6 hafta sürüyor.

Ayrıca Libya İçişleri Bakanlığında görevli 30 civarında personel de özel harekat eğitimi görüyor. Özel harekat eğitimi kapsamında 500'e yakın Libyalı polis adayının eğitim alması planlanıyor.

Başkent Trablus'taki Tacura Müşterek Kara Eğitim Merkezi'nde sürdürülen 9 haftalık temel muharebe eğitimlerinden de yüzlerce Libyalı askeri öğrenci faydalanıyor.

Libyalı askeri öğrenciler Türkiye'de de eğitim alıyor

Bunların dışında, varılan mutabakat kapsamında Libyalı askerler Türkiye'de de eğitim alıyor.

Bu kapsamda 1000'e yakın Libyalı "misafir askeri personel" Türkiye'de eğitim aldı. Libyalı 200'den fazla askerin eğitimi sürerken, Milli Savunma Üniversitesine bağlı harp okullarında 200'den fazla öğrenci öğrenim görüyor.

Yeni eğitim öğretim yılında da Libyalı askeri öğrencilerin harp okullarında eğitim almalarına devam etmesi planlanıyor.

Yüzlerce Libyalı Kara Harp Okulu öğrencisi, Isparta Terörle Mücadele Eğitimi ve Tatbikat Merkez Komutanlığı'nda eğitimlerini sürdürüyor.

Libya ve Türkiye'nin ortak timleri, Trablus'ta mayın imha çalışmaları yürütüyor

Mutabakat muhtırası kapsamında ve Libya hükümetinin talebiyle ülkeye gelen TSK'ya bağlı timler, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter milislerinin Trablus'un güneyindeki yerleşim yerlerine tuzakladığı mayın ve el yapımı patlayıcıları temizlemek ve sivillerin evlerine güvenli dönüşünü sağlamak için de çalışmalarına devam ediyor.

TSK'ya bağlı mayın ve patlayıcı imha uzmanları, modern ekipmanları, robotik sistemleri, milli teknolojileri ve teknik saha tecrübelerini kullanarak Libya ordusuyla mayın ve patlayıcıları imha faaliyetlerini sürdürüyor.

Bu çalışmalar kapsamında, TSK'nın Kara, Deniz ve Hava Komutanlıklarına bağlı, METİ (Mayın ve EYP Tespit ve İmha), PMKİ (Patlayıcı Madde Keşif ve İmha), MAKÖ (Mayın Arama Köpeği), EOD (Mühimmat İmha) ve SAS (Sualtı Savunma) Timlerinin Kullanım Usul ve Kabiliyetleri Eğitimi veriliyor.

Mayın ve EYP imha çalışmalarında, Türkiye'de üretilen, araç içi ve araç altı arama cihazı, bomba imha robotu, dedektör, sırt tipi sinyal karıştırıcı, mayından koruyucu elbise ve ip-kanca setleri gibi ekipmanlar kullanılıyor. Ekipmanların ve bunları kullanan timlerin çalışma esas ve usulleri tanıtılıyor.

İki ülke arasındaki iş birliği sayesinde bölgede tuzaklanan patlayıcılar ve mayın sistemleri temizlenerek hayatı normale döndürme çalışmaları sürerken, sivillerin güvenli bir şekilde evlerine dönüşünün önü açıldı.

Hedef Libya ordusunun modernizasyonu ve uluslararası standartlara ulaşması

Türkiye'nin Libya'nın güvenlik kurumlarına yönelik iş birliği, eğitim ve danışmanlık faaliyetleri ile Libya ordusunun modernizasyonu ve uluslararası standartlara ulaşması hedefleniyor.

Libya Savunma Bakanı Selahaddin en-Nemruş, daha önce AA muhabirine yaptığı açıklamada, güvenlik ve askeri alanda Türk ordusunun tanınmış bir ordu olduğuna işaret ederek, "Türk ordusunun bir NATO üyesi ve tecrübeye sahip olduğunu, bu tecrübe ve bilginin Libya'ya aktarılması ve NATO standartlarında profesyonel bir ordunun kurulmasını hedeflediklerini" ifade etti.

Bu kapsamda, TSK'nın Libya ordusuna yönelik askeri eğitim programı ilk mezunlarını geçen hafta verdi. Libya ordusunun uluslararası standartlara ulaşması amacıyla TSK personeli tarafından verilen 8 haftalık eğitimleri tamamlayan Libyalı askeri öğrenciler için başkent Trablus'ta mezuniyet töreni düzenlendi.

Nemruş, burada yaptığı konuşmada da, "Libya'nın askeri kadrolarını yüksek standartlara uygun şekilde, psikolojik, fiziksel ve profesyonel olarak geliştirmeyi amaçladıklarını" belirtti.

Siyasi çözüm zemini Türkiye’nin Libya’ya verdiği destek sayesinde mümkün oldu

Libya'ya verilen askeri eğitim, yardım ve danışmanlık, Libya hükümetinin daveti üzerine ve imzalanan ikili anlaşmalar ve uluslararası hukuka uygun olarak verilirken, taraflar bu desteğin devam edeceğini vurguluyor.

Türkiye, bugüne kadar İstanbul, Moskova ve Cenevre'deki görüşmelerde olduğu gibi BM öncülüğünde Cenevre'de 19-23 Ekim'de yapılan ve kalıcı ateşkesin ilan edildiği görüşmeleri de desteklediğini açıkladı.

Milli Savunma Bakanlığından yapılan resmi açıklamalarda da söz konusu görüşmeler ile siyasi çözüm için oluşturulan zeminin, Türkiye’nin bugüne kadar Libya’ya verdiği destek sayesinde mümkün olduğuna işaret ediliyor.

Açıklamalarda ayrıca Libya'da toprak bütünlüğü, sürdürülebilir ateşkes, kalıcı barış ve istikrarın sağlanması için Türkiye'nin Libya'nın yanında olmaya devam edeceği vurgulanıyor.