Tüm Kuruyemiş Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜKSİAD) Başkanı Hüsamettin Karaman, yılın 10 ayında toplamda 2,5 milyar dolarlık 600 bin ton kuru yemiş ve kuru meyve ihracatı yapıldığını belirterek, "Kuru yemiş ve kuru meyve ihracatımızın gelecek yıl yüzde 10 artışla 2 milyar 750 milyon dolara ulaşmasını hedefliyoruz." dedi.

Karaman, AA muhabirine sektör açısından 2019 yılını değerlendirdi, gelecek yılın hedeflerini anlattı.

Kuru yemiş sektörü iç pazar büyüklüğünün, geçen yıl 2,1 milyar dolar olduğunu hatırlatan Karaman, bu yıl iç pazarda talepte azalma görüldüğünü söyledi. Bu durumun enflasyonun düşmesi ve genel anlamda ekonominin düzelmesiyle 2020 yılında son bulacağını düşündüklerini dile getiren Karaman, böylece talebin artacağını ve pazarın büyüyeceğini söyledi.

Karaman, yılın 10 ayında toplamda 2,5 milyar dolarlık 600 bin ton kuru yemiş ve kuru meyve ihracatı yapıldığını bildirerek, "Bu miktarın yaklaşık 220 bin tonu fındık ve ürünlerinden oluşuyor. Fındıktan sonra en büyük ihracat kalemi olarak 26 bin ton ile ay çekirdeği geliyor. Söz konusu dönemde kuru meyve ihracatımız ise geçmiş yıllarla aynı seviyeleri buluyor. Kuru üzüm 202 bin tonla lider iken, onu 80 bin ton ile kuru kayısı takip ediyor. Kuru yemiş ve kuru meyve ihracatımızın gelecek yıl yüzde 10 artışla 2 milyar 750 milyon dolara ulaşmasını hedefliyoruz." diye konuştu.

"En çok ay çekirdeği ithal edildi"

İthalatta ise en büyük kalemin 75 bin ton ile ay çekirdeği olduğuna, ardından 55 bin ton ile cevizin geldiğine değinen Karaman, bu ürün gruplarında ülkeye kaçak girişler de olduğunu iddia etti. Üretiminde sorun yaşanan ve ithalata başvurulan ürünler hakkında bilgi veren Karaman, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Ay çekirdeği kalitesinde 2018 ve 2019 yılında kalite kaynaklı problemler oldu. Türk halkı, siyah ithal çekirdeği sevdi, dolayısıyla yüksek oranda Çin'den ay çekirdeği ithal edildi ancak Türkiye'ye bu yıl tohum getirildi ve yerli siyah ay çekirdeği üretimine başlandı, gelecek yıl ithalatın hızla azalacağını öngörüyoruz. Badem üretimde artış görülse de cevizde hala istenilen noktada değiliz. Cevize verilen destekler, eylem planları, koordinasyon ve takip eksikliği sebebiyle çok verimli sonuçlar doğurmadı. İç talep hala karşılanamadığı için çoğunlukla ABD, Ukrayna ve Şili'den ceviz ithal ediyoruz."

Karaman, kuru yemiş sektörünün gelişimi, ilerlemesi ve rekabet gücünün, tarım politikalarıyla doğru orantılı olduğuna işaret ederek, ham madde teminine bağlı sorunların çözümünde ilgili bakanlıklara da görev düştüğünü belirtti. Karaman, üretici maliyetlerinin azaltılıp devlet tarafından verilen desteklerin artmasıyla sektörün daha da gelişeceğini vurguladı.

Yıl içinde fiyatları artan ürünlere değinen ve nedenlerini de aktaran Karaman, "Antep fıstığının şu an perakende fiyatı, geçen yıla göre yüzde 80 zamla 90-120 lira civarında. Çünkü Antep fıstığında normal şartlarda bir önceki yılın rekoltesinin yarısı kadar üretim bekleniyorken, 2019 yılındaki üretim geçen seneki rekoltenin ancak dörtte birini yakaladı ve yaklaşık 60 bin tonu buldu. Düşük rekolteyi koz olarak kullanmaya başlayan ve piyasada fırsatçılık girişimlerinde bulunan kayıt dışı stokçular, Antep fıstığı fiyatlarında spekülatif artışlar yaşanmasına sebep oldu ancak gelecek yıl üretimin çok daha fazla olmasını umut ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Karaman, ceviz, badem, kaju, ay çekirdeği ve hurma gibi ithal kuru yemişin de geçen yılki dolar kurundan etkilendiğini anımsatarak, söz konusu ürünlerin bu yıl yüzde 40 zamlandığını bildirdi.

Yer fıstığının geçen yıl 10 liraya satıldığını hatırlatan Karaman, bu yıl ise talep fazlası nedeniyle yüzde 90 zamlandığını ve 19 liradan alıcı bulduğunu belirtti.