❮❯

Anzak Koyu'nda geleneksel "Şafak Ayini" yapıldı

Avustralyalı ve Yeni Zelandalılardan oluşan yüzlerce kişilik grup, gece Çanakkale kent merkezinden Gelibolu Yarımadası'na geçti.

Katılımcılar, uyku tulumları ve battaniyeler içinde, tören alanına kurulan dev ekrandan Çanakkale Savaşları'na ilişkin belgesel, film, röportaj ile Avustralya ve Yeni Zelanda'daki Anzak Günü törenlerini izleyerek "Şafak Ayini"nin başlamasını bekledi.

Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne, şafak vakti başlayan programda yaptığı konuşmada, 110 yıl önce bu topraklarda savaşan askerlerin unutulmadığını, onları hatırlayacaklarını dile getirdi.

Prenses Anne, 25 Nisan 1915'te Gelibolu Yarımadası'na çıkarma yapan Anzak askerlerinin yazdığı mektuplardan bazı bölümleri okudu.

Bu mektupları kaleme alan askerlerin ifadelerinin o dönemdeki mücadelenin önemini anlamaya yardımcı olduğunu belirten Anne, "110 yıl sonra şafak vaktinde, Anzaklar'ı anmak üzere burada duruyor, onların cesaret, yüreklilik ve fedakarlıklarını hatırlıyoruz." diye konuştu.

"Korku, özlem ve şaşkınlık"

Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn da Gelibolu'da her iki tarafın askerlerinin de 110 yıl önce olağanüstü cesaret ve fedakarlık gösterdiğini anlattı.

Mostyn, zamanla Gelibolu'nun askerler için korku, hastalık, duman ve ölümün egemen olduğu bir mekana dönüştüğünü vurgulayarak, "Evlerine yazdıkları mektuplarda savaşın dehşetini anlattılar. Yazdıkları ya da yazmaya cesaret edemedikleri, belki de hayatta kalamadıkları için tamamlayamadıkları satırlar, en insani duyguları ortaya koydu. Korku, özlem ve şaşkınlık." ifadelerini kullandı.

Samantha Mostyn, 110 yıl önce burada yaşananların bir silahlanma çağrısı değil, barış çağrısı olduğunu, Çanakkale'de hayatını kaybeden askerleri unutmayacaklarını kaydetti.

"Böyle bir şeyin bir daha asla yaşanmaması için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız"

Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon da Anzak çıkarmasının gerçekleştiği 25 Nisan 1915 gününe ilişkin, şöyle konuştu:

"Güneş yükselip vadilerden çıkan gölgeler dağıldığında onları karşılayan macera değil, dehşetti. Bugün hissettiğimiz huzurun aksine, onlar kurşun yağmuruyla karşılaştılar. Her mermi bir öncekinden daha yakın görünüyordu. Günler haftalara, haftalar aylara dönüştü ancak sadece bu kadar uzun süre hayatta kalabilenler için."

Çanakkale Kara Savaşları'nda yaklaşık 16 bin Yeni Zelandalı askerin Gelibolu Yarımadası'nda görev yaptığını aktaran Luxon, "Hizmet edenlerle gurur duymaya devam etsek de burada olanları yüceltmiyoruz. Bunun için çok fazla şey biliyoruz. Onun yerine, Anzaklar'ın cesaretini ve azmini kabul ediyor, Osmanlı'nın gösterdiği kahramanlığa saygı duyuyoruz." dedi.

Luxon, Çanakkale Savaşı'nın vermek istediği gerçek dersin unutulmaması gerektiğini belirterek, "Böyle bir şeyin bir daha asla yaşanmaması için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız." ifadesini kullandı.

Atatürk'ün yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektup okundu

Şafak Ayini'nde Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerinden oluşan koro, günün anlam ve önemine ilişkin şarkılar seslendirdi.

Yeni Zelanda'nın yerli halkı Maoriler'in "Karanga" adı verilen ve "Hoşgeldiniz" anlamına gelen seremonisi yapıldı.

Etkinlik alanına Türkiye Cumhuriyeti adına Çanakkale Valisi Ömer Toraman, Prenses Anne, Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn, Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon ve diğer ülkelerin temsilcileri çelenk sundu.

Programda, 2. Kolordu Komutanlığından Yarbay Özkan Çelik, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Çanakkale Savaşları'nda hayatını kaybeden yabancı ülke askerlerinin ailelerine gönderdiği mektubu okudu.

Saygı duruşunda bulunulmasının ardından İstiklal Marşı ile Avustralya ve Yeni Zelanda milli marşları okundu, dua edildi.

Törene, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Biçen, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda, Almanya, Sri Lanka'nın büyükelçileri ve üst düzey yöneticileri katıldı.

Lone Pine Anıtı'nda anma töreni düzenlendi

Gelibolu Yarımadası'ndaki Lone Pine (Yalnız Çam) Anıtı'nda da tören yapıldı.

Britanya Ordusuna bağlı Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (ANZAC) bünyesinde Çanakkale'deki muharebelerde yaşamını yitiren Avustralyalı askerlerin anıldığı program, askeri bandonun çaldığı marşlarla başladı.

Avustralyalı bir askerin Aborjinler'in enstrümanı didgeridoo çaldığı törende daha sonra askerler trompet eşliğinde tören alanındaki yerlerini aldı.

Avustralya'nın Ankara Büyükelçisi Miles Armitage, Çanakkale Zaferi'nin, Batılı ülkelerin en büyük iki devletinin askerlerine karşı, vatanın başarıyla savunulmasını temsil etmesi nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu açısından son derece önemli bir zafer olduğunu ifade etti.

Gelibolu'da 1915 yılında yaşananların Türkiye'nin modern tarihi açısından ne kadar önemliyse, Avustralya ve Yeni Zelanda için de aynı derecede önemli olduğunu belirten Armitage, bu zaferin bedelinin çok ağır olduğunu dile getirdi.

Armitage,"Gelibolu harekatında savaşan her milletten askeri anıyoruz. (Onları) Unutmayalım." dedi.

Törende ayrıca, Avustralya Kraliyet Donanması'ndan Koramiral Mark Hammond günün anlam ve önemine ilişkin konuşma yaptı.

Gelibolu Yarımadası'nda 110 yıl önce yaşamını yitirenler için dua edilmesinin ardından Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına çelengi Çanakkale Valisi Ömer Toraman, Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne, Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn ile Avusturya, Kanada, Fransa, Pakistan, Güney Afrika'nın temsilcileri Lone Pine Anıtı'na çelenk bıraktı.

Saygı duruşunda bulunulmasının ardından göndere çekilen bayraklar eşliğinde İstiklal Marşı ve Avustralya milli marşı okundu.

Törene katılan Avustralyalılar, Lone Pine Anıtı çevresindeki mezarlıklara çiçek bıraktı.

Yeni Zelanda Anıtı'nda anma töreni düzenlendi

Etkinlikler kapsamında Gelibolu Yarımadası'ndaki Conkbayırı'nda bulunan Yeni Zelanda Anıtı'nda da tören yapıldı.

Britanya Ordusuna bağlı Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (ANZAC) bünyesinde Çanakkale'deki muharebelerde yaşamını yitiren Yeni Zelandalı askerlerin anıldığı program, ülkenin yerli halkı Maorilerin "Karanga" adı verilen ve "Hoş geldiniz" anlamına gelen seremonisiyle başladı.

Fotoğraf: Hakan Akgün/AA

Yeni Zelandalı askerlerin, trompet eşliğinde tören alanındaki yerlerini almalarının ardından, İstiklal Marşı ve Yeni Zelanda Milli Marşı okundu.

Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, törende yaptığı konuşmada, Yeni Zelanda'nın, Türkiye'nin ve farklı ülkelerin nice evlatlarının Gelibolu'daki bu topraklarda son nefesini verdiğine dikkati çekerek, "Şehitlerin fedakarlıklarından ders almayı onlara borçluyuz." dedi.

Luxon, Yeni Zelanda Parlamentosu'nun yaklaşık 100 adım ötesinde Gelibolu adını taşıyan bir plaket asılı olduğunu anlatarak, "Bu gibi andıçlar sadece burada yaşanan savaşın dehşetini değil aynı zamanda her yerde kalıcı barışa duyulan ihtiyacı da dile getirir." değerlendirmesinde bulundu.

Fotoğraf: Semih Şahin/AA

Törende, Çanakkale Savaşları'na katılan Anzak askerlerinin cepheden ailelerine gönderdikleri mektuplardan bölümler okundu.

Yeni Zelanda Anıtı'na Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına çelengi Çanakkale Valisi Ömer Toraman koydu.

Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne, Avustralya, Yeni Zelanda, Avusturya, Kanada, Fransa, Pakistan, Güney Afrika'nın temsilcileri de anıta çelenk bıraktı.

"Haka dansı" gösterisiyle sona eren anma törenine, Birleşik Krallık Kraliyet Prensesi Anne'nin eşi Sir Timothy Jameb Hamilton Laurence, Avustralya Genel Valisi Samantha Mostyn, Çanakkale Boğaz ve Garnizon Komutanı Tuğamiral Mustafa Biçen, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir, Birleşik Krallık'ın Ankara Büyükelçisi Jill Morris, Kanada'nın Ankara Büyükelçisi Kevin Hamilton, Hindistan'ın Ankara Büyükelçisi Muktesh Pardeshi, Avusturya'nın Ankara Büyükelçisi Gabriele Juen, Fransa'nın Ankara Büyükelçisi Isabelle Dumont, Birleşik Krallık Savunma Ateşesi Col Jim Torbet, Senegal Savunma Ateşesi Albay Boucar Sene, Güney Afrika Askeri Ateşesi Albay Ivan John Afrikander, Macaristan'ın Ankara Büyükelçi Temsilcisi Valeria Kıcsı, Pakistan'ın Ankara Büyükelçiliği Müsteşarı Saleem Qazi de katıldı.

Anzaklar ve Anzak Günü

Anzak, Avustralya ve Yeni Zelanda Kolordusu (Australian and New Zealand Army Corps) kelimelerinin ilk harflerinin kısaltılmasından oluşuyor.

Anzak Günü ise Avustralyalı ve Yeni Zelandalı askerlerin 25 Nisan 1915'te Gelibolu'da karaya çıkışının yıl dönümü olarak anılıyor.