Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay: Kırgızistan ile atılabilecek adımları bir takvime bağlamış olduk

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, "Kırgızistan ile yarın imzalanacak KEK Protokolü ve Eylem Planı ile kısa ve orta vadede atılabilecek adımları bir takvime bağlamış olduk. 76 maddeden oluşan bu Eylem Planı'nın hayata geçirilmesi ile sorunlar aşılacak ve yeni iş birliği alanları oluşturulacaktır." dedi.

Oktay, TOBB, TİM ve DEİK iş birliğiyle Conrad İstanbul Bosphorus Otel'de gerçekleştirilen "Türk-Kırgız İş Forumu" na katıldı. 

Türkiye ve Kırgızistan'ın tarihi, sevinçleri ve hüzünleri iç içe geçmiş iki devlet olduğunu kaydeden Oktay, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbay Ceenbekov'un geçen sene nisan ayında Türkiye'ye yaptığı ziyaretin iki ülke arasında önemli bir kilometre taşı olduğunu söyledi.

Oktay, "Söz konusu ziyaret sırasında Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Ceenbekov tarafından gösterilen hedefleri gerçekleştirmek doğrultusunda bizler de çok yoğun bir gayret içerisindeyiz. Siyasi karar alıcılar olarak bizler, iş dünyasının önündeki engelleri açmak için gayret gösteriyoruz. Ancak biliyoruz ki Türkiye-Kırgızistan ticari ve ekonomik ilişkilerinin daha da ileriye taşınmasında başrol iki ülke iş insanları olarak sizlerdedir." ifadelerini kullandı.

Küresel ekonomide son dönemde yaşanan gelişmelere bakıldığında, dünya ekonomisinin büyüme oranlarının aşağı yönlü revize edilmesine ve korumacı ekonomi politikalarının yaygınlaşmasına neden olduğunu belirten Oktay, "Türkiye ise yatırım fırsatlarıyla yatırımcılar ve iş insanları için bulunduğu coğrafyada güvenli bir liman olma özelliğini koruyor. Büyüme oranları ise tam aksine, yukarı yönlü revize edilmektedir. Kaptanın hüneri dalgalı denizde belli olur. Biz de dünyadaki bu dalgalı dönemde, ekonomimizden ve ortak değerlerimizden aldığımız güçle, ikili ticari ilişkilerimizi daha ileri bir seviyeye taşımak istiyoruz. Bunda da kararlıyız." diye konuştu.

"Ticaretimizin önündeki engelleri kaldırmalı, iş birlikleri kurmalıyız"

İki ülke arasındaki ticari faaliyetlere değinen Oktay, konuşmasını şöyle sürdürdü:

"Kırgızistan ile ticaretimiz 2018 yılında 424 milyon dolar olmuştur. 2019 yılının 9 ayında ise ticaretimiz 326 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İkili ticaretimizdeki bu düşüş esas itibarıyla altın ithalatımızdaki dalgalanmadan kaynaklanmaktadır. İkili ticaretimizin geldiği nokta, ülkelerimizin sahip olduğu potansiyelin hiç şüphesiz ki uzağındadır. Sadece altındaki ticaretimizden kaynaklanan ufak bir düşüşü dışarıda bıraksak bile, artıyor olsa bile bu ticari hacmimiz, hala biz diyoruz ki; 'Bu bize bir şey ifade etmiyor.' Cumhurbaşkanlarımızın belirlediği 1 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefimiz vardı. Aslında onların da düşündüğü bunun çok ötesi ama önce '1 milyar doları' yakalayın denmişti. 

Cumhurbaşkanlarımızın belirlediği 1 milyar dolarlık ticaret hacmi hedefine ulaşmak için ticaretimizin önündeki engelleri birer birer kaldırmalı ve yeni iş birlikleri kurmak zorundayız. Bugünkü görüşmelerimiz de bu çerçevedeydi. Hemen bu toplantının öncesinde yaptığımız, birebir görüşmemiz, akabinde iş adamlarıyla yaptığımız görüşmelerimiz bile fırsatların ne kadar fazla olduğunu gösterdi. Bu fırsatları, potansiyeli gerçeğe dönüştürmeyle ilgili ne yapabiliriz, ona daha da yoğunlaşacağız." 

Ticari ilişkilerin yatırım boyutuna değinen Oktay, 1999 yılında imzalanan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ve 1992 yılında imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması'nın 2016 yılında yenilenmesiyle karşılıklı yatırımlar alanında sağlam bir yasal zemin oluşturulduğunu ifade etti. 

Oktay, "Bugün, Türkiye'nin Kırgızistan'daki doğrudan yatırımları üçüncü ülkeler nezdinde yapılanlar dahil edildiğinde 1 milyar doları aşmaktadır. Türk firmaları lojistikten gıdaya, finanstan turizme birçok sektörde Kırgızistan ekonomisine yatırım yapmıştır. Kırgızistan'ın ülkemizdeki yatırımları ise çok cüzi seviyededir. Türkiye olarak çok kapsamlı bir yatırım teşvik sistemine sahibiz. Kırgız yatırımcıları da bu teşviklerden faydalanmaya ve ülkemize daha fazla yatırım yapmaya çağırıyorum." şeklinde konuştu. 

Ticaret ve yatırım ilişkilerinde olduğu gibi Türkiye'nin müteahhitlik ilişkilerinin de değerlendirilebilecek büyük bir potansiyele sahip olduğunu söyleyen Oktay, şöyle devam etti:

"Türk müteahhitleri Avrupa'dan Ortadoğu'ya Ortadoğu'dan Avrasya'ya birçok ülkede üstlendikleri her projeyi en hızlı ve en kaliteli şekilde tamamlamışlardır. Kırgızistan’da da 901 milyon dolarlık üstlenilen proje bedelinin en kısa zamanda artacağından ve müteahhitlerimizin Kırgızistan ekonomisine önemli katkılar sunacağından eminim. Müteahhitlik alanında firmalarımızın Kırgızistan'a sunduğu kaliteli hizmetlerle birlikte, yapı ve inşaat malzemeleri sektöründe de Türk firmalarımızın etkinliklerinin artacağına inanıyorum."

Forum öncesi Kırgız Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Kubatbek Boronov ile Türk ve Kırgız iş insanlarıyla bir araya geldiğini belirten Oktay, fırsat ve sorunları değerlendirdiklerini anlattı.

Verimli bir görüşme gerçekleştirdiklerini ifade eden Oktay, "Ekonomik ilişkilerimizi kapsamlı bir şekilde çalışmaya devam edeceğiz. KEK Toplantısı vesilesiyle, ticaret, kamu-özel sektör ortaklığı, sanayi, tarım, ormancılık, gümrük, ulaştırma alanlarında iş birliğinin geliştirilmesi ile yatırım ortamının iyileştirilmesi gibi önemli konuları ele alıp atabileceğimiz adımlarla ilgili kararları alacağız." dedi.

Ortaya çıkan fırsatlardan birinin de madencilik alanında olduğuna işaret eden Oktay, "Öyle bir sektörümüz var ki Cumhurbaşkanlarımızın 'ilk etapta hele şu 1 milyar dolarlık hedefi bir gerçekleştirin' dediklerinin bir sonraki adımına baktığımızda, sadece tek bir sektörle birkaç milyar dolarlık bir ticaret hacmine ulaşabileceğimiz fırsatlar var." ifadelerini kullandı.

Fuat Oktay, ortaya çıkan fırsatları ve potansiyelleri gerçekleştirmek zorunda olduklarının altını çizerek, iş insanlarını bu anlamda elini taşın altına koyup fiilen iş yapmaya davet etti. 

Teknik heyetlerin de ikili ekonomik ve ticari ilişkileri bir sonraki aşamaya taşıyacak adımları içeren çalışmalar yaptığını belirten Oktay, bu çalışmaların son haline geldiğini söyledi. 

Oktay, şöyle devam etti:

"Yarın imzalanacak olan KEK Protokolü ve Eylem Planı ile kısa ve orta vadede atılabilecek adımları bir takvime bağlamış olduk. İnanıyorum ki, 76 maddeden oluşan bu Eylem Planı'nın hayata geçirilmesi ile sizlerin karşılaştıkları sorunlar aşılacak ve yeni iş birliği alanları oluşturulacaktır. Sizlerin değerli katkılarıyla, iki ülkenin bundan sonra izlemesi gereken yol, yeni ortaklıklar kurmak, karşılıklı iş birliğini geliştirmek ve fırsatları hızla somut projelere dönüştürmek olacaktır. Bu kapsamda, iş insanları arasında bir platform olma özelliğindeki Türkiye-Kırgızistan İş Forumu önemli bir rol oynamaktadır."

Forumun, iki kardeş ülkedeki iş dünyasının birbirlerini daha iyi tanımasını sağladığını ve yeni iş bağlantılarına imkan verdiğini ifade eden Oktay, "Bugün bu forumun çok özgün bir yapısı var. İş dünyamızın üç şemsiye kuruluşu TOBB, DEİK ve TİM'i aynı platformda bir araya getirerek ortak hedeflerde buluşturduk. Zaten ortak hedefteler ama bir Türkiye ve Kırgızistan iş imkanlarının ticaret hacminin ve yatırımlarının artırılması ortak hedefinde. Böyle güçlü bir birliktelikten de güçlü bir performans ve güçlü güzel sonuçlar bekliyoruz." şeklinde konuştu.

Türk Konseyinin 1,1 trilyon dolarlık ticaret hacmi

Türk Konseyinin kendi içerisindeki ticaret hacmine değinen Oktay, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Burada sadece Kırgızistan ve Türkiye de değil, oluşturulan Türk Konseyinin, yine yeni oluşturulan Türk Ticaret ve Sanayi Odası Başkanları, bu bize başka fırsatları sunuyor. 1,1 trilyon dolarlık ticaret hacminden bahsediyoruz. Bunun yüzde 10'unu bile gerçekleştiriyor olsak, biraz önce ifade ettiniz de, hemen yanı başımızda yüzde 70'ini kendi içinde ticaretini gerçekleştiren bir Avrupa Birliği var. AB ile de ilişkilerimiz zaten güçlü, güçlü olmaya da devam edecek ekonomik anlamda. Aynı şekilde diğer tarafta Bağımsız Devletler Topluluğuyla da ilişkilerimiz güçlü, güçlü olmaya da devam edecek. 

Uzak Doğu'ya varana kadar, Çin aynı şekilde, Afrika, Orta Asya üzerinde ve Ortadoğu ile de ilişkilerimiz güçlü ve güçlü olmaya da devam edecektir. Ama Türk Konseyinin kendi içindeki 1,1 trilyon dolarlık ticaret hacmini, oluşturduğumuz bu kuruluşlar vesilesiyle o potansiyeli ne kadar fazla hayata geçirebilirsek aslında bu hepimizin refah seviyesine, dünyanın da aslında gelişmesine, kalkınmasına bir o kadar fayda sağlayacaktır." 

İki ülkede faaliyet gösteren iş insanlarıyla değerlendirme toplantısı

Bu arada Oktay ve Kırgızistan Başbakanı Birinci Yardımcısı Kubatbek Boronov, forum öncesinde iki ülkede faaliyet gösteren iş insanlarıyla değerlendirme toplantısında bir araya geldi.

Oktay ve Boronov, Kırgızistan ve Türkiye'de iş yapan firmaların gümrük, uluslararası tahkim ve yatırım ortamına ilişkin sorunlarını doğrudan alarak, çözüm için gerekli adımların atılması için toplantıya katılan ilgili bürokratlara talimat verdi.

Toplantıda, Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odasının modernizasyonu, 2020 yaz döneminde Bişkek'te Türkiye-Kırgızistan İş ve Yatırım Forumu'nun düzenlenmesi ve Kırgızistan'daki gümrük kapılarının modernizasyonun yapılması da eylem planı olarak belirlendi. Yarın yapılacak Türkiye-Kırgızistan Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı öncesi 73 olan eylem planı sayısı, bu maddelerin de eklenmesiyle 76'ya yükseldi.