Ülkelerden Uluslararası Adalet Divanının aldığı ihtiyati tedbir kararına ilişkin açıklama

İrlanda Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Savunma Bakanı Micheal Martin, "Divan'ın kesin ve bağlayıcı olan kararlarını memnuniyetle karşılıyorum. Bunlar, İrlanda'nın çatışmanın başlangıcından beri sürekli olarak talep ettiği önlemlerdir." ifadelerini kullandı.

• Uluslararası Adalet Divanı İsrail'in Gazze'de soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti
• Cumhurbaşkanı Erdoğan: UAD'nin ihtiyati tedbir kararını değerli buluyor, memnuniyetle karşılıyorum
• İsrail soykırım davasında yalnız kaldı
• Güney Afrika: UAD'nin kararı uluslararası hukuk açısından bir zafer
• Türkiye, UAD'nin İsrail'in Filistin halkına saldırılarına ilişkin açıkladığı tedbir kararının uygulanmasını bekliyor
• İsrail aleyhine açılan “soykırım” davasında alınan ihtiyati tedbir kararlarının nasıl bir etkisi olacak?
• Soykırım davasında İsrail'le ilgili karar dünya basınında geniş yankı buldu

İrlanda'nın uluslararası kurallara dayalı sistemin güçlü bir savunucusu olduğunun altını çizen Martin, "UAD bu sistemin köşe taşıdır. İsrail'in Divan tarafından hükmedilen tüm tedbir kararlarını iyi niyet ve acil şekilde uygulamasını bekliyoruz." açıklamasını yaptı.

Martin, Gazze'deki trajediyi sona erdirmenin tüm tarafların siyasi, diplomatik, yasal ve insani görevi olduğuna da işaret ederek, İrlanda'nın, acil ateşkes ve esirlerin serbest bırakılması çağrısını yineledi.

"Bu çatışmanın tüm taraflarının, herhangi bir eylem sonunda soykırım eşiğine ulaşıp ulaşmadığına bakmaksızın yaptıklarından sorumlu tutulmasını sağlamalıyız." ifadesini kullanan Martin, Uluslararası Ceza Mahkemesinde yürütülen soruşturmaya da tüm devletlerin destek vermesi gerektiğini kaydetti.

Martin, İrlanda parlamentosunda UAD'de yürütülen davaya müdahil olup olmama kararının da değerlendirileceğini sözlerine ekledi.

Avrupa Birliği

AB Komisyonu ile AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, UAD'nin İsrail hakkında hükmettiği tedbir kararları hakkında ortak açıklama yaptı.

UAD kararlarının dikkate alındığı belirtilen açıklamada, "AB, Birleşmiş Milletlerin temel yargı organı UAD'ye verdiği desteği devam ettireceğini teyit eder. UAD'nin kararları taraflar için bağlayıcıdır ve taraflar buna uymak zorundadır. AB, bunların tam, derhal ve etkili şekilde uygulanmasını beklemektedir." ifadeleri kullanıldı.

Açıklamada, ayrıca tarafların argüman sunma hakkının bugünkü karardan etkilenmeyeceği kaydedildi.

Almanya

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, yaptığı yazılı açıklamada, UAD'nin davanın esasına ilişkin bir karar vermediğine ancak ihtiyati tedbirle ilgili önlemler alınmasına hükmettiğine işaret ederek "Bunlar uluslararası hukuk kapsamında bağlayıcıdır. İsrail de bunlara uymak zorundadır." ifadelerini kullandı.

Mahkeme'nin, İsrail'in Gazze'deki eylemlerinin 7 Ekim olaylarının ardından geldiğini açıkça ortaya koyduğunu kaydeden Baerbock, Hamas'ın da uluslararası insancıl hukuka bağlı kalması ve tüm rehineleri serbest bırakması gerektiğini ifade etti.

Baerbock, "Bunu (rehinelerin serbest bırakılması) ve aynı şekilde (Mahkemenin) İsrail'in Gazze'ye daha fazla insani yardımın girmesine acilen izin vermesi kararını da tüm gücümüzle destekleyeceğiz." değerlendirmesinde bulundu.

Mısır

Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Mısır, "UAD'nin İsrail'in Gazze Şeridi'nde işlediği soykırım suçları konusunda birincil yargı yetkisine sahip olma kararını memnuniyetle karşıladı." denildi.

Kahire yönetiminin, İsrail'e karşı alınan ihtiyati tedbir kararlarından da duyduğu memnuniyetin ifade edildiği açıklamada, UAD'nin hükmettiği ihtiyati tedbirler arasındaki "İsrail'in Filistinlilere yönelik cinayet suçu işlemeyi bırakması ve Gazze Şeridi'ndeki acil insani ihtiyaçların derhal sağlanması" kararına dikkati çekildi.

Mısır'ın, "UAD'nin benzer durumlarda verdiği kararlar gibi gerekli ve acil önlemlerin uygulanmasının temel garantisi olarak Gazze'de acil ateşkes talebinde bulunmasını beklediği" kaydedildi.

Açıklamada, "Birleşmiş Milletlerin ana yargı organı olan UAD'nin kararlarına saygı duyulması ve kararlarının uygulanması gerektiği" vurgulandı.

Mısır, İsrail'e UAD'nin hükmettiği tüm ihtiyati tedbir kararlarını acil bir şekilde uygulaması çağrısı yaptı.

Açıklamada, Mısır’ın, "Krizi sona erdirmek, Filistinlilerin zorla göç ettirilmesini hedef alan her türlü uygulamayı önlemek ve Gazze’ye acil insani yardımın girişini sağlamak için, BM kuruluşları ile uluslararası ve bölgesel taraflarla işbirliği içinde hareket etme ve iletişimini sürdüreceğinin" altı çizildi.

Suudi Arabistan

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Uluslararası Adalet Divanının, abluka altındaki Gazze Şeridi'nde Filistin halkına yönelik soykırımı durdurmayı amaçlayan her türlü ön kararını memnuniyetle karşılıyoruz." ifadelerine yer verildi.

Suudi Arabistan'ın UAD tarafından verilen kararları desteklediği belirtilen açıklamada, "İsrail işgali uygulamalarını ve Birleşmiş Milletler Soykırım Sözleşmesinin ihlallerini kategorik olarak" reddedildiği teyit edildi.

Açıklamada, Güney Afrika'nın Gazze Şeridi'nde İsrail işgalinin devam eden ihlallerine karşı dava açma çabalarına övgüde bulunularak, uluslararası toplumun Gazze Şeridi'ndeki yangını söndürmek ve Filistinlilere koruma sağlamak için daha fazla önlem almasının önemi vurguladı.

Kolombiya

Sosyal medya hesabı X'ten UAD'nin İsrail'e yönelik kararını paylaşan Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, "İnsanlığın zaferi, İsrail'in yaptığı soykırımı durdurmalı. Talep edilen şey, her iki tarafın da elindeki rehineleri bırakması ve kapsamlı bir ateşkes yapılmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Slovenya

UAD'nin kararının ardından açıklamada bulunan Slovenya Dış ve Avrupa İşleri Bakanı Tanja Fajon, bugünkü kararın derhal uygulanmasını beklediklerini belirterek, Mahkeme'nin, uluslararası hukukun önemine vurgu yaptığını ifade etti.

Fajon, "Karar, İsrail'e Gazze'deki sivillere yönelik katliamı derhal durdurması için açık bir mesajdır." dedi.

Slovenya Dış ve Avrupa İşleri Bakanlığından yapılan açıklamada da İsrail'in, Gazze'ye insani yardımın ulaşması için gerekli adımları atması gerektiği kaydedilerek, "UAD'nin, İsrail'in Gazze'deki soykırımı önlemek için tüm tedbirleri alması gerektiğiyle ilgili kararı memnuniyetle karşılıyoruz. Slovenya, mahkemenin kararına tüm tarafların saygı duymasını bekliyor." ifadelerine yer verildi.

Açıklamada, "Slovenya acil ateşkes, rehinelerin serbest bırakılması ve 2 devletli çözüm için gereken barış planının uygulanması çağrısında bulunmaya devam ediyor." ifadeleri kullanıldı.

Fransa

Ülkedeki muhalif siyasetçi ve milletvekilleri, UAD'nin, İsrail aleyhine açılan "soykırım" davasında ihtiyati tedbir kararı almasını X sosyal medya platformundan yaptıkları açıklamalarla değerlendirdi.

Fransa'da eski cumhurbaşkanı adayı Jean-Luc Melenchon, UAD'nin İsrail'e yönelik tedbir kararıyla, Filistinli sivillerin ciddi şiddete maruz kaldığını tanımış olduğunu ve bu şiddeti durdurmak için İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun hükümetine sorumluluk yüklediğini ifade etti.

UAD'nin bu kararla, Gazze'de soykırım riski bulunduğunu kaydettiğini belirten Melenchon, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'ni imzalayan tüm ülkelerin mahkemenin kararlarını uygulatmak için harekete geçmesini istedi.

Melenchon, "Fransa, Filistinli sivilleri korumak için harekete geçmek zorunda." ifadesini kullandı.

Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) Partisi milletvekili Mathilde Panot da, UAD'nin bugün aldığı kararı "tarihi" olarak nitelendirerek, "Netanyahu artık savaş suçlarından ötürü uluslararası adalet karşısında hesap vermek zorunda kalacak." dedi.

Panot, Gazze'de ateşkes sağlanmasını talep etti.

Muhalif milletvekili Elsa Faucillon, UAD'nin kararının Gazze Şeridi'nde soykırım riski olduğunu ortaya koyduğuna işaret ederek, "Gazze halihazırda insanlık için bir mezarlık." vurgusunu yaptı.

Faucillon, Paris yönetimini, Gazze'de ateşkes sağlanması ve bölgedeki katliamın son bulması için elinden geleni yapmaya çağırdı.

Yeşiller partili milletvekili Sabrina Sebaihi de UAD'nin tarihi bir karar verdiğinin altını çizerek, "İsrailli yöneticilerin (Gazze'de) soykırım niyeti olduğu hakkında şüphe kalmadı. Fransa, adaletin yanında olmalı, İsrail'e silah satışlarını durdurmalı ve Gazze'deki durumla ilgili UAD'ye başvurmalı." açıklamasında bulundu.

İspanya

UAD'ın İsrail'in Gazze'de soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasını hükmeden kararından sonra sosyal medya hesabından açıklama yapan İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, "Barışı, savaşın sona ermesini, rehinelerin serbest bırakılmasını, insani yardıma erişimi ve İsrail'in yanında Filistin devletinin kurulmasını savunmaya devam edeceğiz. Böylece her iki ulus da barış ve güvenlik içinde bir arada yaşayabilir." dedi.

İspanya Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada da "ateşkes" ve "iki devletli çözüm" çağrıları yinelenerek, "Barıştan ve uluslararası hukuktan yanayız. UAD'yi destekliyoruz ve şiddet sarmalını durdurmak için çalışıyoruz." ifadeleri kullanıldı.

Hükümetin küçük ortağı Sumar partisinin lideri, Başbakan Yardımcısı, Çalışma Bakanı Yolanda Diaz da "UAD, tüm dünyada aylardır sokaklarda yükselen seslerin doğruluğunu tanıdı. Filistin halkına yönelik barbarlığa derhal son verilmesi zorunludur." açıklamasında bulundu.

Öte yandan, İspanya'da İsrail'e karşı en sert eleştirileri yapan, hükümete dışarıdan destek veren Podemos partisinin lideri Ione Belarra da X hesabından "Uluslararası Adalet Divanı, Gazze'de soykırım yapıldığına dair izleri görüyor ve bundan İsrail'i sorumlu tutuyor. Artık özürler bitti. Bugün, bu suç ortaklığını bırakmanın ve Güney Afrika'nın açtığı davaya destek vermenin ve İsrail ile diplomatik ilişkileri kesmenin zamanı geldi. Soykırımı durduralım." değerlendirmesini yaptı.

Ürdün

Ürdün Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "Ürdün, Güney Afrika’nın, Gazze'de kardeş Filistin halkına karşı soykırım suçu işlemek ve Soykırım Sözleşmesi kapsamındaki yükümlülükleri ihlal etmek suçlamasıyla İsrail'e karşı açtığı davada UAD'nin verdiği tarihi kararı memnuniyetle karşılıyor." denildi.

Açıklamada, "UAD’nin, İsrail'in Gazze Şeridi'nde soykırım suçu işlediğini dikkate alması ve İsrail'in Filistinlilere yönelik cinayet suçları işlemesini durdurmayı da içeren acil ihtiyati tedbirleri kararlaştırmasının" önemi vurgulandı.

İsrail'in Gazze Şeridi’nde 26 binden fazla Filistinliyi öldürdüğü, ve Gazze nüfusunun üçte ikisini yerinden ettiği, bölge halkını yiyecek, su, ilaç ve temel hizmetlerden mahrum bıraktığı hatırlatılan açıklamada, "Gazze'de masum insanların öldürülmesi ve hayatın her yönüyle yok edilmesini durdurmak için UAD’nin ihtiyati tedbirlerinin bir an önce uygulanması gerekliliğinin" altı çizildi.

Güney Afrika'nın çabalarının takdir edildiği açıklamada, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları ve bu saldırıların neden olduğu insani felaket ile uluslararası hukukun ihlalini engellemek için uluslararası toplumdan acil harekete geçmesi istendi.

İngiltere

İskoçya Bölgesel Başbakanı Hamza Yusuf, sosyal medya platformu X'ten yaptığı paylaşımda UAD'nin İsrail aleyhine alınan tedbir kararlarına yönelik açıklamasında, "UAD kararı çok açık. Gazze'de ölüm ve yıkım durmalı." değerlendirmesini yaptı.

Daha fazla acıyı engellemek için acil insani yardımların sağlanması ve esirlerin serbest bırakılması gerektiğinin altını çizen Yusuf, "Böylesine ölüm ve yıkımların üzerine acil ateşkes çağrısı yapmaya devam edeceğiz." ifadelerini kullandı.

Filistin'in İngiltere'deki Misyonunun Başkanı Büyükelçi Hüsam Zomlot de X hesabından yaptığı paylaşımda, "tarihi bir karar" nitelendirmesi yaparak şunları kaydetti:

"Bu, yalnızca Filistin halkı için değil; tüm insanlık, adalet, haklar ve hukukun üstünlüğünün eşit uygulanması için çabalayan herkes için, adalete ve hesap verebilirliğe giden uzun yolculukta çok önemli bir an. Güney Afrika tarafından açılan davada, İsrail'in eylemleri ve Gazze'deki Filistin halkına karşı soykırım uygulama niyeti adli açıdan ayrıntılı bir şekilde ortaya konuldu. Mahkeme, İsrail'in Filistinlileri öldürmesini durdurma, soykırıma teşviki sona erdirme ve açlıktan ölmek üzere olan, kuşatma ve bombardıman altında yerinden edilmiş nüfusa son derece ihtiyaç duyulan insani yardımın sağlanmasına izin verilmesi kararını verdi. Dünya mahkeme kararını uygulamalı ve acil, kapsamlı ve kalıcı bir ateşkesi hayata geçirmelidir."

"İngiltere'nin soykırımı önleme ve suça ortak olmama yükümlülüğü var"

İngiltere'de ana muhalefette yer alan İşçi Partisi milletvekili Nadia Whittome da UAD kararını "tarihi" olarak nitelendirerek "UAD, İsrail hükümetinin eylemlerinin yol açtığı yıkımı kabul ediyor. Gazze'de makul bir soykırım riskinin olduğu sonucuna varıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Bir diğer İşçi Partili milletvekili Rosena Allin-Khan ise "UAD'nin bugünkü kararı dünya liderleri için bir uyanma çağrısı olmalı. İsrail ordusunun Gazze'deki vahşeti hem kabul edilemez hem de çok sayıda masumun ölümüne sebep oldu. Acil ateşkese ihtiyaç var." açıklamasını yaptı.

İnsan hakları örgütü Human Rights Watch'un İngiltere Direktörü Yasmine Ahmed ise paylaşımında, "UAD'nin geçici tedbir kararı ışığında, İsrail'e silah ihracatını derhal durdurmalı. Mahkeme makul bir soykırım riski tespit etti ve İngiltere'nin soykırımı önleme ve suça ortak olmama yükümlülüğü var." değerlendirmesini yaptı.

İngiltere'deki Filistin Dayanışma Kampanyası Başkanı Ben Jamal açıklamasında, "İsrail ve destekçileri UAD'nin askeri operasyonları durdurması kararı vermemesine bağlı kalsa da İsrail'in askeri operasyonlarını durdurmadan ve acil ateşkes kararı vermeden mahkemenin hükmettiği tedbir kararlarını uygulaması zordur." vurgusunu yaptı.

Jamal, Soykırım Sözleşmesi'nin tarafı olan İngiltere gibi ülkelerin mahkemede hükmedilen "soykırıma desteğe son verilmesi" kararı uyarınca İsrail'e desteğini ve silah satışlarını sona erdirmesi gerektiğinin de altını çizdi.

"Bu umut ışığı İsrail'in bozgunculuğundan korunmalı"

İngiltere merkezli Uluslararası Filistinliler için Adalet Merkezi (ICJP) de UAD kararlarının ateşkes içermese de pozitif bir adım olduğu açıklamasını yaparken merkezin Direktörü Tayab Ali şu ifadeleri kullandı:

"İsrail'in soykırım gerçekleştirirken elinde tuttuğu tam yetki belgesi, sonunda UAD tarafından yırtıldı. Hesap verme başladı. İsrail aynı şekilde davranmaya devam ederse konulan hiçbir tedbiri uygulayamamış olacak. Şimdi sırada kurallara dayalı uluslararası düzen için gerçek bir test olan uygulama aşaması var. Bu dönüm noktası ve umut ışığı, İsrail'in hesap vermekten kaçmaya yönelik çaresiz girişimlerindeki bozgunculuğundan korunmalıdır."

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnes Callamard da açıklamasında bugünkü kararların soykırımın önlenmesinde ve tüm mağdurlarının korunmasında uluslararası hukukun önemini hatırlattığına işaret etti.

Callamard, kararlarla ilgili "İsrail'in Gazze'deki nüfusun büyük bir kısmını yok etmek ve Filistinlilere karşı benzeri görülmemiş bir ölçekte ölüm, korku ve acıyı serbest bırakmak için acımasız bir askeri harekat sürdürmesine dünyanın sessiz kalmayacağına dair açık bir mesaj veriyor" değerlendirmesini paylaştı.

Ateşkesin önemine vurgu yapan Callamard, UAD kararlarının derhal uygulanması gerektiğinin altını çizdi.

Irak

Irak Dışişleri Bakanlığından UAD'nin İsrail aleyhinde açılan soykırım davasındaki kararına ilişkin yazılı açıklama yapıldı.

Söz konusu kararın memnuniyetle karşılandığı belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

"Bakanlık olarak, insani yardımın ulaşmasını engelleyen ve Filistinli sivillerin hayatlarını tehdit eden düşmanca askeri operasyonların durdurulmasının önemini yineliyoruz. Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ve hukuk ekibinin, işgalci gücün devam eden ihlallerine karşı uluslararası mahkeme önünde açılan davanın kabul edilmesindeki çabalarını takdir ediyoruz."