AB Başkanlığından yapılan yazılı açıklamaya göre, AB'nin Uyum Politikası ve Komşuluk Politikası araçlarından Karadeniz Havzası'nda Sınır Ötesi İşbirliği Programı'nın 2021-2027 dönemi ilk proje teklif çağrısında oldukça başarılı sonuçlar alan Türkiye, ikinci çağrının başvuru istatistiklerinde programa dahil 8 ülke arasında her alanda açık ara birinci oldu.

52,4 milyon avro bütçeye sahip ikinci teklif çağrısı kapsamında, bütçe aralığı 250 bin avro ile 500 bin avro arasındaki projeler küçük ölçekli proje, 500 bin avro ile 1,5 milyon avro arasındaki projeler ise standart projeler olarak iki ayrı kategoride sınıflandırıldı. Küçük ölçekli projelerin en fazla 18 aya kadar, standart projelerin ise en fazla 30 aya kadar uygulanması öngörüldü.

Küçük ölçekli projeler daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa hedefi kapsamında, iklim değişikliğine uyum, afet risklerinin önlenmesi ve dayanıklılığın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Biyolojik çeşitliliğin ve yeşil altyapının korunmasına yönelik projeler hazırlanan program kapsamında, Avrupa için daha iyi bir işbirliği yönetişimi hedefi altında kamu kurumlarının kurumsal kapasitesinin artırılmasına, karşılıklı güven oluşturulmasına, sürdürülebilir demokrasinin geliştirilmesine ve sivil toplum aktörlerinin desteklenmesine yönelik projeler sunuluyor.

Standart proje sunan başvuru sahipleri de daha yeşil ve düşük karbon tüketen bir Avrupa hedefinin yanı sıra daha rekabetçi ve akıllı bir Avrupa hedefi altında araştırma ve yenilik kapasitelerinin ve ileri teknolojilerin benimsenmesinin geliştirilmesini ve güçlendirilmesini konu edinen proje fikirleriyle çağrıya başvurdu.

Program koşulları dahilinde çağrı kapsamında ülkelerin program alanına dahil olan bölgelerinde yer alan kurum ve kuruluşlarla proje ortaklığı geliştirilmesi beklendi. Buna göre, küçük ölçekli ve standart proje olmak üzere iki kategorideki proje başvurularında program alanına dahil ülkelerden en az 1 AB üyesi ülke ve en az 1 AB üyesi olmayan ülke ortaklık geliştirdi. Küçük ölçekli projelerden en az 3, en fazla 4 kurum ve kuruluşun; standart projelerde ise en az 4, en fazla 6 kurum ve kuruluşun ortaklık kurması istendi.

Bu kapsamda, çağrı başvuru istatistiklerine göre programda yer alan Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Ukrayna, Yunanistan ve Türkiye'den 156'sı standart, 102'si ise küçük ölçekli proje olmak üzere toplam 258 proje başvurusu yapıldı. Böylece çağrı kapsamında yapılan başvurularla programdan 240,3 milyon avro hibe talep edilirken bu tutarın yüzde 34,8’ine denk düşen 83,55 milyon avrosu Türkiye'deki kurum ve kuruluşların yer aldığı Türk ortaklı projelerden talep edildi.

Buna göre Türkiye, başvuruların yüzde 77,5’ine tekabül eden 200 projeye ortak olarak hem çağrıda hem de program tarihinde açık ara en fazla proje ortaklığı kuran ülke oldu. Türkiye aynı zamanda tüm öncelikler altında da en çok başvuruyu yaparak bu alanda da birinci oldu.

Çağrı kapsamında 8 ülke içinde 1096 kurum ve kuruluş arasında ortaklık kurulurken en fazla ortak kuruluş sayısına 286 ile yine Türkiye sahip oldu. Sunulan projelerin 146'sında ise projeyi sunan ve koordine eden ana ortak olan Türkiye'deki kurum ve kuruluşlar, bu alanda da diğer ülkelerdeki proje başvuru sahiplerinden açık ara önde oldu.

Ayrıca tüm öncelikler altında da en çok proje ortaklığı kuran Türkiye'den çağrının en çok ortaklığı "Daha yeşil ve düşük karbonlu bir Avrupa" önceliği altında, ikinci olarak "Avrupa için daha iyi bir işbirliği yönetişimi" altında ve üçüncü olarak da "Daha akıllı ve rekabetçi bir Avrupa" başlığı altında kuruldu.

Bu kapsamda Türkiye’den program alanına dahil iller arasında en çok başvuru sırasıyla İstanbul, Trabzon ve Edirne’den yapılırken ortak kuruluş sayısında da bu sıralama değişmedi.

Değerlendirme sürecinin ardından sonuçların 2025'in başında açıklanması ve projelerin uygulama aşamasına geçmesi öngörülüyor.

Program

Türkiye'nin 2007-2013, 2014-2020 ve 2021-2027 dönemlerinde katılım sağladığı çok taraflı bölgesel işbirliği programı olan Karadeniz Havzası'nda Sınır Ötesi İşbirliği Programı'nda, ilk çağrıda yer almayan Ermenistan, Bulgaristan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Ukrayna ve Yunanistan da bulunuyor.

Programın Türkiye'deki uygulama alanı İstanbul, Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova, Zonguldak, Karabük, Bartın, Kastamonu, Çankırı, Sinop, Samsun, Tokat, Çorum, Amasya, Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin ve Gümüşhane'yi kapsıyor.

2014-2020 döneminde toplam bütçesi 53,9 milyon avro olan programın, 2021-2027 dönemi bütçesi 94 milyon avroya çıkarıldı.

Her bütçeleme döneminde açılan proje teklif çağrıları kapsamında, belirlenen potansiyel yararlanıcıların programın ortaklık koşullarını yerine getirmesi ve tespit edilen öncelik alanlarında proje fikirlerini sunarak başvuru yapması gerekiyor.