Türkiye ilk F-35'ini teslim aldı

TEKSAS

Türkiye, düşük görünürlük, sensör teknolojileri ve radar sistemi gibi üstün yetenekleriyle Hava Kuvvetleri Komutanlığının operasyonel etkinliğini artıracak ilk F-35 uçağını teslim aldı.

• Türkiye havada yeni nesil savaş gücüne kavuşuyor
• Türkiye'nin ilk F-35 savaş uçağı uçuş testlerini sürdürüyor
• F-35'lerin yeni yuvaları belli oldu

Türkiye'nin program ortağı olduğu F-35 Projesi kapsamındaki ilk uçağının teslimatı için ABD Teksas-Fort Worth'te yer alan Lockheed Martin tesislerinde tören düzenlendi.

Törene, Savunma Sanayii Müsteşarlığı yetkilileri, projede görev alan Türk şirketlerinin ve Lockheed Martin'in üst düzey yöneticileri katıldı.

Türkiye, F-35 programında 1999 yılındaki başlangıcından bu yana yer alıyor ve Türk savunma sanayisi uçakların üretiminde aktif rol üstleniyor.

18-0001 kuyruk numarasıyla teslim alınan ilk F-35 uçağı pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere Arizona'da yer alan Luke Hava Üssü'nde görevlendirilecek. İlk uçağın ardından önümüzdeki günlerde 2. uçak, Mart 2019'da ise 3 ve 4. uçak teslim edilecek. Türk pilotların eğitimi süresince bu uçaklar ABD'de kalacak. Türkiye'ye teslim edilecek 5 ve 6. uçaklar ise Kasım 2019'da üretimlerinin tamamlanmasının ardından doğrudan Türkiye'ye gelecek.

Teslim alınan ilk F-35 uçağı, Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine giren ilk 5. nesil savaş uçağı olma özelliği taşıyor. Sahip olduğu düşük görünürlük, sensör teknolojileri ve radar sistemi gibi üstün yeteneklerle Hava Kuvvetleri Komutanlığının operasyonel etkinliğinde çarpan etkisi oluşturacak F-35 uçaklarından Türkiye, yıllara sari olacak şekilde 100 adet tedarik etmeyi planlıyor. Bu kapsamda hali hazırda 30 adet uçağın siparişi verildi.

F-35 Projesi, Türk Hava Kuvvetlerinin yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamanın, Türk Silahlı Kuvvetlerinin caydırıcılığını topyekun artırmanın yanı sıra Türk savunma sanayisi firmalarına yeni iş fırsatları yaratacak.

Aralarında Alp Havacılık, AYESAŞ, Kale Havacılık, Kale Pratt&Whitney ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'nin yer aldığı Türk havacılık ve savunma sanayisi firmaları tarafından üretilen parçalar, ilk F-35 uçağından bu yana tüm uçaklarda yer alıyor.

Türkiye'de F-35 uçaklarının konuşlandırılacağı, pilot ve bakımcı eğitimlerinin gerçekleştirileceği Entegre Eğitim Merkezine de ev sahipliği yapacak ilk üs olan Malatya 7. Ana Jet Üs Komutanlığının aktivasyon çalışmaları devam ediyor. İlk uçakların Kasım 2019'da Türkiye'ye gelişinin ardından 2020'de burada eğitim faaliyetlerine başlanacak.

'Dünya barışına katkıda bulunmak istiyoruz'

Türkiye'nin program ortağı da olduğu F-35 Projesi kapsamındaki ilk uçağının teslimatı için ABD Teksas-Fort Worth'de yer alan Lockheed Martin tesislerinde tören düzenlendi.

Demirel, burada yaptığı konuşmada, F-35 programının bir parçası olmanın Türkiye için büyük bir onur olduğunu söyledi.

F-35'in en geniş alım programlarından biri olduğuna dikkati çeken Demirel, bu kapsamda çok uluslu çalışmaların önemli örneklerinden birini sunduğunu dile getirdi.

Programda 9 ülkenin ortak çıkarları için birlikte çalıştıklarını belirten Demirel, "Bu uçağın hem kendi özel ihtiyaçlarımızı karşılamasını istiyoruz hem de çok güzel bir silah sistemi ortaya koyarak dünya barışına katkıda bulunmak istiyoruz." diye konuştu.

Serdar Demirel, endüstriyel iş birliğinin de projenin kilit unsurlar arasında yer aldığına değinerek, birçok şirketin projede birlikte çalıştıklarını anlattı.

İlk uçaktan itibaren tüm F-35'lerde Türkiye'de üretilmiş parçalar bulunduğuna dikkati çeken Demirel, "F-35 bütün çatışma sahasını, ortamı değiştirmekte. F-16 dünya çapındaki en iyi uçaklardan biriydi fakat artık küresel sahne değişiyor. F-35 operasyonlarımıza yeni bir konsept getirecek. F-35'in geleceğin silahı olduğuna inanıyoruz." değerlendirmesinde bulundu. 

Demirel, F-35'le birlikte tüm ortakların NATO'ya yönelik tehditlerle savaşacağını, hep beraber terörizme karşı mücadele verileceğini söyledi. 

F-35'te Türkiye'nin kendi silah sistemlerinin de yer alacağına vurgulayan Demirel, SOM-J ve Hassas Güdüm Kiti'nin (HGK) uçağa entegre edileceğini kaydetti.

"Küresel güvenliği artırmada belirleyici olacak"

Lockheed Martin Başkanı ve Üst Yöneticisi Marillyn Hewson da Türkiye Cumhuriyeti'ne ilk F-35 uçağını teslim etmekten onur duyduklarını belirtti.

Hewson, "Programa ortak ülkeler için bu uçağın gelişmiş yetenekleri ve teknolojileri gerçekten dönüştürücü olacak. Onlarca yıl boyunca F-35, dünya çapında küresel güvenliği artırmada belirleyici bir rol oynayacak." dedi.

Hızı, gizliliği, bekası, artan satılabilirliği, ezber bozan teknolojisiyle F-35'in çağın tehditlerine karşı güçlü bir duruş sergilediğini vurgulayan Hewson, NATO misyonu ve değerleri çerçevesinde Türkiye ile ilişkileri geliştirmeyi, dünyada ve bölgede barışa katkı sağlamayı umduklarını ifade etti.

"Bütün Türk ordusu aynı heyecanı yaşıyor"

Genelkurmay Plan Prensipler Başkanlığı Proje Geliştirme ve Kaynak Yönetimi Daire Başkanı Tümgeneral Reha Ufuk Er de F-35'in teslimatına ilişkin bütün Türk ordusunun aynı heyecanı yaşadığını söyledi.

Türkiye'nin çok önemli kabiliyetleri bulunduğunu, bunların bölgesel ve küresel güvenliğe de önemli katkılar sağladığını anlatan Er, F-35'le tüm bu hedeflere ulaşmanın kolaylaşacağını belirtti.

F-35'in özellikle gelecekteki tehditlere karşı müthiş bir unsur olduğunu vurgulayan Er, Türkiye'nin hava gücünün artmasının müttefiklerinin de gücünü artıracağını, bölgesel ve küresel stabiliteye katkı sağlanacağını ifade etti.

Er, bu ay sonunda Türk pilotlarının F-35'le uçuşlara başlayacaklarını kaydetti.

Törende Türkiye'nin ilk F-35 uçağıyla birlikte, uçağa entegre edilecek TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen SOM-J ve HGK'de sergilendi.

F-35'ler için 3 bin sipariş verildi

Hava filosunu yeni nesil savaş uçağı F-35'lerle takviye edecek olan Türkiye, yerli savunma sanayisiyle projede aktif rol üstleniyor.

F-35 Projesi'nde Türkiye'nin yanı sıra ABD, İngiltere, İtalya, Hollanda, Kanada, Avusturalya, Danimarka, Norveç yer alıyor. 

Geçtiğimiz günlerde 300'üncü F-35 teslimatı gerçekleştirilirken Japonya, Güney Kore ve İsrail, projede yer almamasına rağmen bu uçağı tercih etti. İsrail, uçağı muharebe sahasında kullanan ilk ülke oldu. F-35 uçakları 15 farklı üste kullanılıyor.

Proje kapsamında 620 pilot, 5 bin 600 bakımcı eğitildi, 140 binden fazla uçuş saati gerçekleştirildi. 

F-35'ler için tümü kesinleşmemekle birlikte 3 bin sipariş verildi.

Proje, düşük oranlı üretim seviyesinde devam ediyor.

Üretim ivme kazanacak

Gelecek dönemde üretimi artırmayı hedefleyen Lockheed Martin, geçen yıl 66 olan uçak üretim sayısını bu yılın sonunda 91'e, 2019'da 130'a, 2020'de 145'e, 2021'de 150'ye çıkarmayı hedefliyor.

Uçağın üretimi artırılırken maliyetler de aşağı çekiliyor. Bu konuda yüzde 60'a varan bir ilerleme sağlanırken son anlaşma 94 milyon dolar üzerinden yapıldı. Lockheed Martin, 2020'de bu rakamı 80 milyon dolara çekmeyi amaçlıyor.

Uçağın sözleşme onayından itibaren teslimata hazır hale getirilmesi 30 ay sürüyor. İlk 12 ayda gerekli parçaların alımı gerçekleştiriliyor. Daha önce 24 ay olan montaj süresi 18 ayda tamamlanıyor. 

Türk firmaların projedeki rolü

Proje kapsamında Türk savunma sanayisi firmaları için 7,5 milyar dolarlık finansal hacim oluşması bekleniyor. Halihazırda Türk firmaları tarafından faturalanan işlerin tutarı 700 milyon doları buluyor.

Projeyle yeni iş fırsatları yakalayan Türk firmaları, F-35 gibi 5. nesil bir hava platformunun küresel tedarik zincirinde yer alıyor. 

Aralarında Alp Havacılık, AYESAŞ, Kale Havacılık, Kale Pratt&Whitney ve Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ'nin (TUSAŞ/TAI) yer aldığı Türk sanayi firmaları tarafından üretilen parçalar ilk F-35 uçağından bu yana tüm uçaklarda yer alıyor.

Bu kapsamda TUSAŞ tarafından uçağın orta gövdesi, orta gövde kompozit ve metalik parçaları, hava alığı ve hava yer harici yük taşıyıcısı ve adaptörü; Alp Havacılık tarafından F135 motorları için Rear Hub, nikel ve titanyum diskler, iniş takımı, fren sistemi ve uçak yapısal parçaları; AYESAŞ tarafından panaromik kokpit ekran ve füze kontrol arayüz kartları; Kale Havacılık tarafından uçak gövde ve kanat yapısal parçaları; Kale Pratt&Whitney tarafından F135 motorları için çeşitli motor parçaları üretiliyor. 

Lockheed Martin, Northrop Grumman, GE Aviation, Pratt&Whitney, Marvin Engineering, L3, UTAS gibi dünyanın önde gelen büyük savunma sanayi şirketleri için üretilen parçalar zamanında, yüksek kalitede ve maliyet etkinlik gereksinimlerine uygun şekilde teslim ediliyor.

Muhabir: Göksel Yıldırım