EDİRNE - Salih Baran

Ünü çağını aşan mimarı Sinan'ın "ustalık eserim" dediği Selimiye Camisi, eşsiz mimarisi ve azametiyle serhat boyunda yıllara meydan okuyor.

UNESCO'nun 2011'de ilk kez bir camiyi kültürel eser listesine almasıyla dünya çapındaki ünü daha da artan Selimiye Camisi, barındırdığı özellikleri ve ihtişamlı yapısıyla dikkati çekiyor. Türk-İslam mimari sanatının mihenk taşı Selimiye Camisi, bir biblo gibi Edirne'nin en ihtişamlı yapısı olarak göze çarpıyor.

8 sütuna dayalı kasnak tekniğiyle tek kubbe şeklinde inşa edilen cami, bir kalem şeklinde semaya uzanan ve Delhi'deki Kutb-Minar'dan sonra en yüksek minare özelliğini taşıyan 85 metrelik minareleri, hünkar mahfili, mermer kaplı minberi, çoklu pencere sistemi ve çinileriyle ziyaretçilerini adeta büyülüyor.

Kente ilk kez gelenlerin yanına yaklaşıncaya dek 2 minareli küçük bir cami olarak gördüğü Selimiye, yanına yaklaşıldıkça azameti, eşsiz mimarisi ve heybetiyle Osmanlı mimarisinin teknik ve estetik olarak yüzyıllar öncesinde ulaştığı noktayı gözler önüne seriyor.

Caminin inşası

Osmanlı hükümdarı II. Selim'in Kıbrıs'ı fethinin anısına eski payitaht Edirne'de, kente hakim bir bölgede heybetli cami yapılması emrini vermesinin ardından 80 yaşındaki Mimar Sinan'ın "ustalık eserim" diyeceği cami için uygun alan aranmaya başlar. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'de Kavak Meydanı olarak adlandırdığı kente hakim tepede Mimar Sinan tarafından hazırlanan proje ile 1569'da caminin temeli atılır ve 6 yıl süren yapım aşaması sonrası 1575'te cami ibadete açılır.

Caminin özellikleri

Selimiye'yi diğer cami mimarilerinden ayıran en büyük özelliği, herhangi bir yarım kubbeden destek almadan tek olarak inşa edilen kubbesi. 8 sütun fil ayağına oturtulan kasnak üzerinde bulunan, mimari ve mühendislik üzerine araştırma yapanları şaşırtan kubbe, 43 metre yüksekliğinde ve 32 metre çapındadır.

Kalem gibi ince, bir dantel gibi süslü 3 şerefeli dört minaresi bulunan Selimiye'nin minarelerinin uzunluğu ise alemi dahil 85 metre uzunluğunda. Dönemin şartları düşünüldüğünde "inanılmazın başarıldığı" minareler 3 yollu olarak tasarlandığı için, minareden çıkan 3 kişi birbirini göremez.

İznik çinileri ve revaklı avlusuyla da göz dolduran Selimiye'nin, müezzin mahfilinin mermer sütununa işlenmiş ters lale figürü için de halk arasında çeşitli rivayetler dillendiriliyor.

Ters lale figüründeki "dede-torun rivayeti"

Mimar Sinan, İstanbul'dan Selimiye'yi yapmak için Edirne'ye geldiğinde 8-9 yaşlarındaki çok sevdiği torunu Fatma'ya hasret kalmamak için onu da Edirne'ye getirir. Bir süre sonra hastalanan ve vefat eden Fatma'ya duyduğu hasret nedeniyle torunu için yaptırdığı türbedeki mermer sandukaya ters lale figürü bırakır, bu üzüntüyü gören çırağı da ustasının üzüntüsünü Selimiye'ye işler.