Beş asırlık kitaplarıyla 'tarih kokan kütüphane'

Türk Tarih Kurumu (TTK) Kütüphanesi dünyanın dört bir tarafından toplanmış asırlık eserlerle Türk tarihine ışık tutuyor.

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün hamiliğini üstlendiği, gelişmesi için girişimlerde bulunduğu, Macar Türkolog Zajti Ferencz'in koleksiyonunu satın alarak bağışladığı Türk Tarih Kurumu (TTK) Kütüphanesi, bugün 205 bin 875 esere ev sahipliği yapıyor.

TTK'nin kurulduğu 1931'de Türk Ocağı binasında açılan, bağışlar ve satın almalarla koleksiyonu büyüyünce önce Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesine daha sonra da kurumun 1967'de tamamlanan hizmet binasına taşınan kütüphane, Türk tarihine ilgi duyan araştırmacılara, arkeologlara ve sanat tarihçilerine geniş koleksiyonuyla hizmet veriyor.

Bir ihtisas kütüphanesi olarak faaliyet gösteren TTK Kütüphanesi'nde 5 asır önceyle tarihlenen başta Latince, İtalyanca, Osmanlıca olmak üzere çeşitli dillerde nadide eserler bulunuyor.

Kudüs Tarihi adlı 1516'da okuyucuyla buluşan kitap, kütüphanenin en eski basılı eseri olma özelliğini taşırken, 1626'da çizilen Osmanlı'nın hemen hemen en geniş sınırlarını gösteren harita da en eski haritalar arasında yer alıyor.

Osmanlı'ya matbaayı getiren İbrahim Müteferrika'nın bastığı kitaplar, Mimar Sinan'ın eserlerine ait rölöveler, Leyla ile Mecnun'un el yazması nüshası da kütüphanenin nadide eserleri arasında bulunuyor.

TTK'nin 1940'larda Türk tarihine ilişkin yabancı kaynaklardan yaptığı çevirilere de ev sahipliği yapan kütüphanede, önce İzlandacadan Almancaya sonra da Türkçeye çevrilen "İzlanda'da Türkler" adlı eser de dikkati çekiyor.

Kapalı raf sistemiyle hizmet veren kütüphanedeki 5 asır öncesine kadar uzanan zengin koleksiyon, ısı ve nemi sürekli ölçülen bir depoda saklanıyor.

Yazma eserler arasında hatıratlar önemli yer tutuyor

Kütüphane Müdürü Neşecan Uysal, AA muhabirine, TTK Kütüphanesi'ndeki eserlerin yayın değişimi, bağış ve satın alma yoluyla edinildiğini belirterek, kütüphanenin Osmanlı Tarih Encümeni Halil Ethem Eldem, Ord. Prof. Osman Ferit Sağlam, Yusuf Akçura, Ord. Prof. Yusuf Hikmet Bayur ve Esad Fuad Tugay'ın da aralarında bulunduğu birçok tarihçi ve Türkoloğun koleksiyonlarına ev sahipliği yaptığını söyledi.

Bilgi kaynaklarının sadece kitaplar ve süreli yayınlardan oluşmadığına işaret eden Uysal, haritalar, yazma eserler, TTK'nin 1940'larda Türk tarihine ilişkin yabancı kaynaklardan yaptığı çeviriler, Mimar Sinan'ın eserlerine ait olanların da aralarında bulunduğu rölöveler, Türk tarihine aşık tutan mikrofilmler ve mikrofişlerin de arşivlerinde yer aldığını belirtti.

"En eski basılı eserimiz 1516'da basılmış Kudüs tarihini anlatan bir eser." diyen Uysal, yazma eserler koleksiyonunda da tarih araştırmalarına yol gösterecek hatıratların önemli yer tuttuğunu dile getirdi.

"Ermeni konusunda yurt dışındaki arşivlerin mikrofilmleri mevcut"

Türk tarihi dendiğinde akla çok geniş bir bölgenin geldiğine dikkati çeken Uysal, 1600'lü yıllardan Osmanlı topraklarına ait haritaların da arşivlerinde bulunduğunu, bu haritaların büyük bir kısmının da dijitalleştirildiğini söyledi.

TTK Kütüphanesinin mikrofilm koleksiyonuna da değinen Uysal, "Ermeni konusunda yurt dışındaki arşivlerin mikrofilmleri, mikrofişleri mevcut. Mikrofilm en uzun ömürlü materyal. O nedenle master kopya mikrofilm olarak saklanıyor. Ama araştırmacıların kullanmalarına kolaylık sağlamak için dijitale aktarılıyor." diye konuştu.

Kütüphanedeki eser sayısını arttırma yönündeki çalışmaların sürdüğünü de anlatan Uysal, bunların arasında Arapça, Rusça, Farsça ve Japoncanın bulunduğu dillerde yayına girecek eserler olduğunu bildirdi.