İstanbul
Seksen yıllık ömrünün büyük bölümünü devlet hizmetinde geçiren, zamanında sadece 3 kişiye verilen "Gazi" unvanını taşıyan 93. Harbi'nin kahramanı Gazi Ahmet Muhtar Paşa, vefatının 101. yıl dönümünde yad ediliyor.
AA muhabirinin kaynaklardan derlediği bilgilere göre, Katırcıoğlu ailesinden Hacı Halil Ağa'nın oğlu Ahmed Muhtar, 1 Kasım 1839'da Bursa'da dünyaya geldi.
Ahmed Muhtar, 1856'da Bursa Askeri İdadisi'ni, 1860'ta Harbiye Mektebi'ni birincilikle bitirerek teğmen rütbesini aldı. Bu tarihten bir yıl sonra kurmay yüzbaşılığa terfi eden Ahmed Muhtar, ilk hizmet yeri olan Hersek ve Karadağ'daki isyanın bastırılmasında görev aldı.
Harbiye Mektebi'ne öğretmen olan Ahmed Muhtar, 1864'te binbaşılığa yükseldi. 1866'da İstanbul'a dönerek yarbaylığa terfi eden Ahmed Muhtar, 1868'de Karadağ sınırını düzenleyen Muhtelit Arazi Komisyonu'na birinci komiser tayin edildi.
Ahmed Muhtar 1869'da albaylığa, 1870'de mirlivalığa terfi ettirildi. Yemen isyanının bastırılmasından kurulan ordunun yardımcısı olan Ahmed Muhtar böylece askerlik görevine başladıktan 9 yıl sonra paşalığa yükseldi.
Yemen Vali ve Kumandan Vekilliği, Nafia Nazırlığı, Girit Vali ve Kumandanlığı, İkinci Ordu Müfettişliği, Dördüncü Ordu Müşirliği ve Erzurum Valiliği, Hassa Ordusu Kurmay Başkanlığı, Bosna-Hersek Başkumandanlığı gibi görevlerde bulunan Ahmed Muhtar, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı (93 Harbi) öncesinde Sultan 2. Abdülhamid tarafından Kafkas Cephesi Başkomutanlığına getirildi.
Döneminde "Gazi" unvanı alan 3 kişiden biri oldu
Komuta ettiği ordu Ruslara karşı 25 Ağustos'ta Gedikler Savaşı'nı, 24 Ekim'de Yahniler Savaşı'nı kazandı. Yahniler Savaşı, hem istihkam hem de meydan savaşı olarak harp tarihinin kaydedeceği önemli askeri harekattan biri oldu. Bu başarılarının ardından mareşal rütbesine yükseltilen Ahmed Muhtar "Gazi" unvanını aldı.
Erzurum'u savunmak için Zivin'de bir savunma hattı oluşturan Gazi Ahmed Muhtar, 15 Ekim 1877'de Alacadağ Savaşı'nda komuta ettiği Osmanlı ordusu yenilince ordusuyla birlikte Erzurum'a çekildi. Gazi Ahmed Muhtar, Ruslara karşı çok daha az bir asker gücüyle savaşmasına karşın Aziziye Tabyası'nda Rusları defalarca geri püskürtmeyi başardı.
Başarıları üzerine Sultan 2. Abdülhamid, Ahmed Muhtar Paşa'ya "Gazi" unvanıyla beraber bir kılıç, iki at ve Mecidi Murassa Nişanı verdi.
Osmanlı'nın birçok coğrafyasında askeri ve idari çok sayıda görevler üstlenen Ahmed Muhtar Paşa, 1885'te gittiği Mısır'da 2. Meşrutiyet'in ilanını kadar görev yaptı.
Ahmed Muhtar, İstanbul'a gelişinden hemen sonra 1908'de teşkil edilen Meclis-i Mehamm-ı Harbiye üyeliğine tayin oldu.
Ülke genelindeki şöhreti ve başarıları nedeniyle 21 Temmuz 1912'de sadrazamlığa getirilen Ahmed Muhtar, 29 Ekim 1912'ye kadar görevde kaldı.
Ayan olarak bir süre daha görev yapan Ahmed Muhtar Paşa, 21 Ocak 1919'da Feneryolu'ndaki köşkünde vefat etti ve Fatih Sultan Mehmet Türbesi civarında toprağa verildi.
Matematik ve astronomiye ilgi duydu
Fransızca bilen Ahmed Muhtar, devlet adamlığı ve askerliği yanında ilimle de meşgul oldu. Matematik ve astronomi üzerine çalışmalar yapan Ahmed Muhtar, bu alanlarda hatırı sayılır bir üne kavuştu. Devlet hizmetinde geçen onlarca yıla rağmen birçok eser kaleme alan Ahmed Muhtar Paşa'nın bilinen eserleri şunlardır:
"Riyazü'l-Muhtar Mir'atü'l-mikat ve'l-edvar maa Mecmuati'l-eşkal", "Islahu't-takvim", "Takvim-i Sal", "Takvimü's-sinin", "Serairü'l-Kur'an fi tekvini ve ifnai ve iadeti'l-ekvan", "Sergüzeşt-i Hayatımın Cild-i Sanisi: 1294 Anadolu’da Rus Muharebesi", "Temmuz 1330'da Meclis-i Meb'usan'da Geçen Divan-ı Ali Bahislerine Bir Nazar"
Gazi Ahmed Muhtar Paşa'nın "El Basitası Risalesi", Devlet-i Aliyye-i Osmaniye'de Tarih-i İktisadi Nasıl Olmalıdır" adlı bazı risaleleri de bulunuyor.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.
