Osmanlıca arşiv belgeleri tek çatı altında toplanacak

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile 2018'de yayımlanan 11 sayılı Devlet Arşivleri Başkanlığı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile daha önce Başbakanlık birimi olarak hizmet veren Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü yeni sistemde Kararname ile Cumhurbaşkanlığına bağlı müstakil bir kurum haline getirilmişti. Bu çerçevede çalışmalarına hız veren Başkanlığın tüm kamu kurumlarını arşiv yönetimine ilişkin bilgilendirmek amacıyla hazırladığı Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, 18 Ekim'de Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yayımlanan yeni yönetmelikle, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) hariç tüm kamu kurumları arşivlerinin devri konusunda yükümlü duruma geldi. 

Osmanlıca belgelerinin devri için 2 ay süre

Yükümlü olan kurumlara elinde bulunan Osmanlıca arşiv belgelerini, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 2 ay sonunda, Devlet Arşivleri Başkanlığına devretmesi şartı getirildi. Böylece kurumlarda bulunan Osmanlıca arşiv belgelerinin tasnif ve araştırma hizmeti sadece Başkanlıkça yürütülecek.

"Ülkemizin dünya arşivciliğinde yeri tartışılmaz bir noktaya geldi"

Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal, konuya ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, arşivlerin gerek Osmanlı'dan devraldığı muazzam hazine gerekse Cumhuriyet döneminde bugün hala birçoğu elektronik ortamda üretilen belgeleri de ihtiva etmesi ile temel kaynaklar olduğunu vurguladı. Ünal, "Arşivlerimiz günümüzde cereyan eden hadiselerin tarafsız olarak anlaşılabilmesi ve uluslararası ilişkilerde Türkiye perspektifinin net bir biçimde ortaya konulması açısından büyük öneme haizdir." diye konuştu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Başbakanlığı döneminde, dağınık fiziki mekanlarda hizmet vermeye çalışan Osmanlı arşivlerinin, Osmanlı Arşiv Külliyesi çatısı altında toplanmasının, belgelerin tasnifi, dijitalleştirilmesi ve restorasyonu işlemlerinin büyük hız kazanmasına imkan sağladığını da dile getiren Ünal, "Ülkemizin dünya arşivciliğinde yeri tartışılmaz bir noktaya geldi. Bu hızlı yükselişte en büyük destek Sayın Cumhurbaşkanımıza aittir. Kendilerine şahsım ve milletim adına teşekkürü bir borç biliyorum." ifadelerini kullandı.

Ünal, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesinin akabinde yayımlanan kararname ile Devlet Arşivlerinin Cumhurbaşkanlığına bağlandığını anımsatarak "Böylece devletimizin arşivlerini dağınıklıktan kurtarmak için tek bir yapıdan yönetim sağlanmıştır." dedi.

"Halihazırda tüm hazırlıklarımızı tamamladık"

Bu konuda yayımlanan yeni yönetmelikle de özellikle kurumların sahip olduğu Osmanlıca belgelerin Devlet Arşivleri Başkanlığına devrine ilişkin önemli adımlar atıldığını dile getiren Ünal, şu değerlendirmede bulundu:

"Yaptığımız düzenlemeyle TBMM ve MİT hariç tüm kamu kurumlarımızın elinde bulunan arşiv belgesi niteliği kazanmış Osmanlıca belgelerini önümüzdeki 2 ay içinde Başkanlığımıza devretmesi şartı getirildi. Bu kapsamda bugüne kadar mevzuatın yetersizliğinden ötürü ellerindeki arşiv belgelerini ve özellikle Osmanlıca belgeleri Devlet Arşivleri Başkanlığına devir edememiş kurumlarla yazışmalarımıza da ivedi olarak başlayacağız. Halihazırda tüm hazırlıklarımızı tamamlamış durumdayız. Akabinde belgelerin devri, tasnifi ve dijitalleştirilmesi çalışmalarını da planladık. Bu belgeleri hızla, elektronik ortam üzerinden araştırmacıların hizmetine sunacağız."

Arşivlerde yer alan koleksiyonların, insanlık tarihinde bir daha oluşması zor gözüken bir derinliğe sahip olması dolayısıyla yerli ve yabancı araştırmacıların yoğun ilgisiyle karşılandığını dile getiren Ünal, bu taleplerin doğru bir koordinasyonla idare edilmesinin önemine dikkati çekti.

Yeni yönetmelikle belgelerin tamamının Başkanlıkta toplanmasıyla bilim insanları ile ilgililerin farklı mekanlar ve standartlarda araştırma yapmak zorunluluğunun da sona ereceğini vurgulayan Ünal, "Tarihimizin birinci el kaynaklarının zenginliği, yerli ve yabancı tüm araştırmacıların ilgisini daha da artıracaktır. Sayın Cumhurbaşkanımızın sağladığı bu imkanlar doğrultusunda arşivlerimiz dünyada lider ve rehber bir kurum olma kararlılığında ilerleyecektir." diye konuştu.