Birinci Dünya Savaşı döneminde erkeklerin cephelere gönderilmesi sonucu savunmasız kalan yöre halkının Rusların desteklediği Ermeni çetelerince katledilmesinin ardında acı hikayeler bıraktığı illerden biri de Van.

Kentin birçok yerinde bulunan toplu mezarlar ile Tuşba ilçesinde 2 bin 500 Müslüman anısına oluşturulan Zeve Şehitliği, çetelerin yaptığı katliamın izlerini taşıyor.

"Soykırım iddiasının bilimsel manada bir hükmü yok"

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Dr. Bekir Koçlar, AA muhabirine, son zamanlarda 1915 olaylarının bilimsel bir mesele olmaktan çıkıp, siyasi mesele haline geldiğini söyledi.

ABD Başkanı Joe Biden'ın 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelemesinin bilimsel anlamda hiçbir hükmünün bulunmadığını vurgulayan Koçlar, şunları kaydetti:

"Batılı devletler Türkiye'yle sorun yaşadıklarında bu konuyu gündeme getiriyorlar. 1915 olayları, her sene temcit pilavı gibi önümüze getirilerek, siyasal bir sorun olarak tartışılıyor. Türkiye, 1915 olaylarını tarihçilerin kendi aralarında tartışması gerektiğini defalarca ifade etti. Bizim arşivlerimiz açıktır. Türkiye'nin hem Ermenistan'a hem de bu iddiada bulunan devletlere 'tarihçilerden oluşan bir platform kuralım, tüm arşivleri açalım, bu meseleyi tartışalım' teklifi var. Geçmiş dönemde bu meseleyle ilgili yargılama yapılmış ve bu yargılamada soykırımın yapılmadığı kanaatine varılmıştır. Buna rağmen 1915 olaylarını 'soykırım' olarak nitelemek, Müslümanlara ve Türklere yönelik ırkçı bir yaklaşımın göstergesidir. Bu hukuksal manada bir suçtur. Biden, suç işlemiştir."

O dönemde soykırıma uğrayanların da büyük mağduriyet yaşayanların da Müslümanlar olduğunu aktaran Koçlar, bunun en büyük kanıtının, Ermeni çetelerince Van'da katledilen 2 bin 500 Müslüman anısına oluşturulan Zeve Şehitliği olduğunu ifade etti.

"Zeve Şehitliği, içinde çok acı hikayeler barındırıyor"

Türk Tarih Kurumunun 1990'lı yıllarda Zeve Şehitliği yakınlarında yaptığı kazıda toplu mezara rastlandığını anlatan Koçlar, şu bilgileri verdi:

"O kazıya ben de katıldım. Toprak kazıldığında çok ürpertici şeylere tanıklık ettik. Baltayla başına vurularak öldürülen insan kafatası bulduk. Kazıda, çok sayıda Kur'an-ı Kerim, çocuk ve kadın malzemesi gördük. Zeve yakınlarındaki kazıda ortaya çıkarılan toplu mezardaki insanlar kurşunla değil, eziyet ve işkenceyle öldürülmüşlerdi. Bu katliam fotoğraflanarak kayıt altına alındı. Kentin 7 köyünde yaşayan Müslüman halk, kaçarak Zeve köyüne geliyor. Burada Ermeni çetelerinin saldırılarına maruz kalan kadın, yaşlı ve çocuk 2 bin 500 Müslüman katlediliyor. Zeve Şehitliği, içinde çok acı hikayeler barındırıyor. İnsanın onuruna yakışmayacak olaylar yaşandı burada. Kafası baltayla kesilerek öldürülenler, karınları yarılıp çocukları çıkartılarak öldürülen hamile kadınlar, çocuğunun eti yedirilerek işkence edilen kadın hikayeleri var burada."

"Ermenilerin yaptığı toplu katliamlar açık bir şekilde ortaya konuldu"

Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdulaziz Kardaş ise Ermeni çetelerinin katlettiği 2 bin 500 Müslüman anısına oluşturulan Zeve Şehitliği'nin, katliamın son belgesi olduğunu belirtti.

Osmanlı Devleti'nin "sadık millet" olarak kabul ettiği Ermenilerin 19. yüzyılın sonunda batılı büyük devletlerin desteğini alarak bağımsızlığını kazanmak için isyana başladığını aktaran Kardaş, şunları kaydetti:

"Ermeni çeteleri, Rusların verdiği destekle 20 Mayıs 1915'te Van'ı işgal etti, yakıp yıktı. Sadece Van'ın işgaliyle yetinmediler. Van ve Erciş arasında bulunan köyler işgal edilmeye başlandı. Derebey, Hakis, Zorava, Hıdır, Göllü, Şeyhayne, Şeyhkara köylerinde yaşayan Müslüman halk, Ermeni çetelerinden kaçarak batı vilayetlerine gitmek için Zeve köyüne geliyorlar. Zeve'de 2 bin 500 Müslüman katledildi. Üzerinde bulunduğumuz alan, tarihi vesika hükmündedir. Zeve Şehitliği, Ermeni çetelerinin soykırım yaptığının açık göstergesidir. Arşivlerimiz herkese açıktır. İsteyen araştırmacı gelip araştırma yapabilir. 4 Nisan 1990'da burada kazılar yapıldı. Batılı basın ve bilim insanlarının gözü önünde toplu mezarlar açıldı. Ermenilerin yaptığı toplu katliamlar çok açık bir şekilde ortaya konuldu."

"ABD'li araştırmacılar Van'daki katliamı raporluyor"

Biden'ın açıklamasının siyasi olduğunu kaydeden Kardaş, devletlerin parlamentolarında bu meseleyi onaylanmasının, tarihi hakikatlere uymadığını ifade etti.

Açıklamanın tarihi ve hukuki bir dayanağının bulunmadığının altını çizen Kardaş, "Biden, aynı zamanda ABD belgelerini de yalanlamaktadır. 1918'de işgalden kurtarılan Van'a iki Amerikalı, at sırtında gelerek incelemelerde bulunuyor. Yaptıkları çalışmalarda Ermeni çetelerin, Müslümanların evlerinin yüzde 95'ini yok ettiğini ve Van nüfusunun yüzde 62'sini katlettiğini raporluyor. Biden'ın, Türkiye ile ABD arasındaki S-400 ve F-35 sorunundan dolayı böyle bir karar aldığı da ortadadır." değerlendirmesinde bulundu.