Birleşik Krallık

“Süper güç” rolünü ABD’ye kaptıran, kendine Avrupa ülkesi rolü biçerek Avrupa Birliği (AB) üyesi olan Birleşik Krallı, geçen yıl yapılan referandumla birlikten ayrılma kararı aldı. Ülke, “Brexit” olarak adlandırılan ayrılığın ardından kendisine yeniden küresel rol bulma çabasında.

Künye

Başkent: Londra

Nüfus: 65,1 milyon (2015)

Etnik yapı: Yüzde 86,9 Beyaz (Britanyalı ve İrlandalı), yüzde 5,3 Beyaz (diğer), yüzde 1 Karayipli, yüzde 0,8 Afrikalı, yüzde 0,2 diğer, yüzde 1,8 Hintli, yüzde1,6 Pakistanlı, yüzde1,2 melez, yüzde 0,5 Bengal, yüzde 0,4 Çinli, yüzde 0,3 diğer.

Yüzölçümü: 242,514 kilometrekare

Dil: İngilizce 

Din: Yüzde 59,3 Hristiyan, yüzde 4,8 Müslüman, yüzde 1,5 Hindu, yüzde 0,8 Sih, yüzde 0,5 Yahudi, yüzde 0,4 Budist, yüzde 0,4 diğer, yüzde 32,3 dinini açıklamayan ve/veya ateist

Para Birimi: Sterlin 

Genel Durum

Avrupa kıtasının kuzey batısının açıklarında yer alan ada ülkesi Birleşik Krallık, batısında İrlanda adasının kuzeyini içeriyor. Ülkenin ana kütlesini teşkil eden Büyük Britanya, ılıman okyanus iklimin hakim olduğu ve kuzey-güney istikametinde yayılan bir ada. Ada hafif tepelerle düzlükler halinde uzayan çayır ve ağaçlıklarla kaplı.

Sadece İrlanda Cumhuriyeti ile kara sınırı bulunan ülke 242 bin 514 kilometrekare yüzölçümüyle büyüklük bakımından dünyada 78., Avrupa’da 11. sırada. Ülke 65,1 milyon nüfusuyla da dünyada 22. sırada yer alıyor.

Dünya dili konumundaki İngilizce sayesinde geniş küresel kültürel etkiye sahip Birleşik Krallık, futboldan boksa pek çok popüler spor dallarının kaynağı olması, edebiyatı, sineması ve müziğiyle küresel popüler kültürde akım belirleme gücüne sahip.

18. yüzyılda Sanayi Devrimi’ni başlatan ve sanayileşen ilk ülke olan Birleşik Krallık, bilim ve teknoloji alanında etkin rolünü bugün de sürdürüyor.

BM Güvenlik Konseyi’nin 5 daimi üyesinden biri olan ve NATO’nun kurucuları arasında yer alan Birleşik Krallık, ayrıca eski sömürgelerinin teşkil ettiği gevşek bir siyasi-kültürel örgüt olan İngiliz Milletler Topluluğu’nun lideri konumunda.

19. yüzyılda yeryüzünün yaklaşık dörtte birine yayılan sömürgeleriyle “üzerinde güneş batmayan imparatorluk” olarak anılan ülke, 20. yüzyılda başrolde olduğu iki dünya savaşıyla yıprandı. Ülke, 2. Dünya Savaşı’nın ardından tedricen sömürgelerini tasfiye yoluna gitti.

“Süper güç” rolünü eski sömürgesi ABD’ye kaybeden ülke, kendisine bir Avrupa gücü rolü biçti. 1974’te Avrupa Birliği’ne üye olan ülke, 23 Haziran 2016’da yapılan referandumla birlikten ayrılma kararı aldı. Ülke, “Brexit” adı verilen ve müzakerelerinin 2 yıl sürmesi öngörülen bu süreci, 29 Mart 2017’de resmen başlattı. AB’nin evrildiği siyasi birlik içinde ulusal egemenliğini kaybetmek istemeyen ülke, “Brexit”in ardından kendisine yeniden küresel bir rol biçme gayretinde. 

Ekonomi

Yaklaşık 2,9 trilyon dolarlık gayrisafi milli hasılasıyla dünyanın 5. büyük ekonomisi Birleşik Krallık, son yıllarda G7 içinde en hızlı büyüyen ülke oldu. Ancak büyüme hızı “Brexit” kararıyla düştü.

“Brexit”in ardından sterlinin sert kayıplar yaşaması ve ithal tüketim ürünlerindeki fiyat artışı, enflasyonun yüzde 2,9’a kadar yükselmesine neden oldu.

Birleşik Krallık ekonomisi üretimden ziyade hizmet sektörüne dayanıyor. Bu alanda en büyük paya da finansal hizmetler sahip. Londra, dünya finansının en önemli merkezlerinden biri konumunda. 

Siyasi Durum

Kraliçe 2. Elizabeth’in devlet başkanı olduğu ülke, anayasal monarşiyle yönetiliyor. Birleşik Krallık’ın yazılı anayasası bulunmuyor. Ülke, modern parlamenter demokrasinin beşiği olmakla övünüyor. 

Ülkede merkezi hükümet ve parlamento, başkent Londra’da bulunuyor ancak Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’da bölgesel parlamento ve hükümetler kendilerine devredilen sınırlı yönetim yetkilerine sahip.

Ülkenin siyasi birliği 2014’te İskoçya’da yapılan bağımsızlık referandumuyla sarsıldı. Referandumdan Birleşik Krallık içinde kalma kararı çıkmış olsa da İskoçya’daki ayrılıkçı eğilimler gücünü artırıyor.

1960’ların sonundan itibaren Katolik ayrılıkçı yerli nüfus ile çoğunlukla İskoçya’dan İrlanda adasına taşınan yerleşimcilerin torunu Protestanlar arasındaki çatışmalara sahne olan Kuzey İrlanda da ülkenin hassas noktası durumunda.

İki kanatlı parlamentonun seçimle belirlenen alt kanadı Avam Kamarası 650, hükümetin tavsiyesiyle özel bir komisyon tarafından atanarak belirlenen Lordlar Kamarası yaklaşık 800 üyeye sahip.

8 Haziran 2017’de erken seçime giden ülkede hükümetteki Muhafazakar Parti seçimde tek başına iktidar için gerekli milletvekili sayısına ulaşamadı. Parti, Kuzey İrlanda’nın Protestanları temsil eden aşırı sağ eğilimli Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) desteğiyle Theresa May başbakanlığında azınlık hükümeti kurmak zorunda kaldı.