1992-1995 yılları arasında kanlı savaşın, katliam, soykırım ve işkencelerin yaşandığı Bosna Hersek, Dayton Barış Antlaşması’na göre yazılan anayasayla dünyanın en karmaşık siyasi sistemlerinden birine sahip oldu. Savaşta birbirleriyle çatışan Boşnak, Sırp ve Hırvatlar, yeni sistem ile bir arada yaşamak, çalışmak ve hatta ülkeyi yönetmek zorunda kaldı. Savaşın üzerinden 20 yıldan fazla zaman geçmesine rağmen ülkede zaman zaman hala etnik gerginlikler yaşanıyor.

Künye

Nüfus: 3 milyon 531 bin 159 (2013)

Etnik yapı: Yüzde 50,11 Boşnak, yüzde 30,78 Sırp, yüzde 15,43 Hırvat, yüzde 3,68 diğerleri.

Yüzölçümü: 51 bin 197 kilometrekare

Dil: Boşnakça, Hırvatça ve Sırpça 

Din: Yüzde 50,70 Müslüman, yüzde 45,94 Hristiyan ve yüzde 3,36 diğerleri

Para Birimi: Konvertabilna Marka (KM) 

Genel Bilgiler

Eski Yugoslavya’nın dağılmasından sonra bağımsızlığına kavuşan 7 ülkeden biri Bosna Hersek, Batı Balkanlar’ın ortasında yer alıyor. Kuzeyde ve batıda Hırvatistan, doğuda Sırbistan, güneyde Karadağ ile komşu olan ülke, 2013 yılındaki son sayıma göre 3 milyon 531 bin 159 nüfusa sahip. Bosna Hersek’te en kalabalık etnik grubu yüzde 50,11 ile Boşnaklar oluşturuyor. 51 bin 197 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip Bosna Hersek’te, birbirleriyle neredeyse aynı olan üç resmi dil (Boşnakça, Sırpça ve Hırvatça) kullanılıyor.

Fatih Sultan Mehmed döneminde, 1463 yılında Osmanlı himayesine giren Bosna Hersek, 1878 yılına kadar Osmanlı himayesinde kaldı. Daha sonra önce Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, ardından Yugoslavya topraklarının  parçası olan Bosna Hersek, 1992 yılında merhum Aliya İzzetbegoviç önderliğinde bağımsızlığını ilan etti. 

Bağımsızlık ilanının ardından başlayan savaş 3 buçuk yıl devam etti. Savaş boyunca Sırp güçler çok sayıda şehirde Müslüman Boşnaklara yönelik katliamlar, işkenceler ve tecavüzler gerçekleştirdi. Aynı zamanda ülkenin sembollerinden biri olan tarihi Mostar Köprüsü, Hırvatlar tarafından yıkıldı. Özellikle güney ve batıda Hırvatlar tarafından çok sayıda Boşnak katledildi, toplama kamplarında işkenceler yapıldı. Savaşın son yılında, BM’nin güvenli bölge ilan ettiği Srebreniça’da 8 binden fazla Boşnak Müslümanın Sırp komutan Ratko Mladiç önderliğindeki askerlerce katledilmesi, savaşın en acı izi olarak hafızalara kazındı. Savaş, 14 Aralık 1995 tarihinde Dayton Barış Antlaşması’nın imzalanmasıyla resmen sona erdi.

Bosna Hersek’in orta ve kuzey kesimlerinde karasal iklim yaşanırken, güneyinde Akdeniz iklimi hakim. Bosna Hersek, doğal kaynaklar bakımından da son derece zengin bir yapıya sahip. Ülke genelinde önemli bir Osmanlı mirasının hala dimdik ayakta bulunduğu Bosna Hersek, Türk turistleri cezbediyor.

Ekonomi

Gelişmekte olan ülkeler arasında yer alan Bosna Hersek’in, 2015 verilerine göre gayri safi yurt içi hasılası 16 milyar dolar. Ülkede kişi başına düşen yıllık gelir 4 bin 500 dolar. 2016 yılında büyüme oranı yüzde 3,1 olan Bosna Hersek’in ihracatı 5, ithalatı 9 milyar dolar. Bosna Hersek’te enflasyon 2016 yılında yüzde 1, işsizlik yüzde 43,9 oldu.

Siyasi Durum

Resmi adı ile Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin 6 federe cumhuriyetinden biri olan Bosna Hersek, 1992’de yapılan referandumla bağımsızlığını kazandı. Bağımsızlık ilanının akabinde 1992-1995 yıllarında yaşanan savaşın ardından çatışan taraflar Boşnak, Sırp ve Hırvatlar arasında Dayton Barış Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre, ülkede barışın garantörü olan Barış Uygulama Konseyi kuruldu. Ayrıca Bosna Hersek Yüksek Temsilciliği makamı getirildi.

Dayton Barış Antlaşması doğrultusunda oluşturulan anayasaya göre, devletin en üst makamı Boşnak, Sırp ve Hırvat üyelerden oluşan Devlet Başkanlığı Konseyi. 4 yıllığına seçimle belirlenen üyeler, 8 ayda bir dönüşümlü olarak Konsey Başkanlığı görevini üstleniyor. Son olarak 2014 yılında yapılan seçimde Boşnak üye Bakir İzetbegoviç, Sırp üye Mladen İvaniç ve Hırvat üye Dragan Çoviç, konseyin mevcut 3 üyesi konumunda.

Devlet düzeyinde aynı zamanda bir Bakanlar Konseyi (hükümet) ve 2 meclis bulunuyor. Üyeleri sadece Boşnak, Sırp ve Hırvat olan 15 sandalyeli Millet Meclisi’nin yanı sıra 42 sandalyeli Temsilciler Meclisi, devlet düzeyindeki yasama organı olarak faaliyet gösteriyor.

Bosna Hersek’te bir sonraki devlet başkanlığı ve parlamento seçimi, 2018 yılında yapılacak.