Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC)

Anadolu yarımadasının 65 kilometre güneyinde yer alan KKTC’nin bağımsızlığını sadece Türkiye tanıyor. Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yaklaşık yarım asırdır sürdürülen Kıbrıs müzakereleri çerçevesinde son olarak 2017 yazında İsviçre’de bir araya gelen Kıbrıslı Türkler ve Rumlar, Rum tarafının uzlaşmaz tutumu nedeniyle görüşmelerden bir kez daha sonuç elde edemeden kalktı.

Künye

Başkent: Lefkoşa

Nüfus: 299 bin (2015)

Etnik yapı: Yüzde 98,71'i Türk. KalanıRumlar, İngilizler ve diğer etnik unsurlar.

Yüzölçümü: 3,355 kilometrekare (Kıbrıs adasının yüzde 36,5'i)

Dil: Resmi dil Türkçe

Din: Yüzde 98,71 Müslüman, yüzde 0,7 Hristiyan 

Para Birimi: Türk Lirası (TL)

Genel Durum

Kuzeyde Dipkarpaz, batıda Güzelyurt, güneyde de Akıncılar'a doğru yayılan KKTC’nin güneyinde Güney Kıbrıs Rum yönetimi bulunuyor. İki taraf arasında BM’nin kontrolünde tampon bölge yer alıyor.

Akdeniz ikliminin tüm özelliklerini taşıyan KKTC’de yazlar sıcak, kışlar ılıman ve yağışlı geçiyor. 

Önemli bir deniz ticaret rotası üzerinde bulunan adanın tarihi Neolitik döneme kadar gidiyor. Fenikeliler, Mısırlılar, Persler, Romalılar, Venedikliler gibi çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapan ada, 16. yüzyılda Osmanlı Devleti hakimiyetine geçti. Ada, 1. Dünya Savaşı’nda İngiltere’ye bağlandı ve 1960’a kadar İngilizlerde kaldı.

Ekonomi

KKTC, uygulanan yoğun ambargolar nedeniyle mali açıdan Türkiye’ye bağımlı. Ülke bütçesinin önemli bölümünü Türkiye’nin ekonomik yardımları oluşturuyor. KKTC’nin gayri safi yurt içi hasılası 3,6 milyar dolar civarında.

Ekonomisini tarım, ticaret ve imalat sanayisine dayandıran KKTC’de toprakların yüzde 57'si tarıma elverişli. Tarım ürünlerinin gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 10’unu oluşturduğu ülkede, çalışan nüfusun yaklaşık yüzde 25'i bu sektörde yer alıyor. KKTC’de üretilen tarım ürünlerinin başında tahıl, turunçgiller ile çeşitli meyve ve sebzeler geliyor.

Siyasi Durum

İngiliz hakimiyetinden sonra 16 Ağustos 1960’ta adanın iki halkı arasında ortaklık temeline dayandırılan uluslararası antlaşmalar uyarınca kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nde Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'ye garantörlük hakkı tanındı. Garantör ülkeler, Kıbrıs'ın bağımsızlığının ya da anayasal düzeninin ihlal edilmesi durumunda tek taraflı ya da birlikte müdahale etme hakkına sahipti.

Adada Rumların özellikle 1963 yılından başlayarak Türklere karşı saldırılarının artması ve son olarak 1974’te EOKA terör örgütü lideri Nikos Sampson’un “Kıbrıs adasının Yunanistan’a bağlanması (ENOSIS)” amacıyla iktidara darbe yapması üzerine Türkiye, anayasal düzenin tehlike altında olduğu gerekçesiyle garantörlük hakkını kullandı ve 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı’nı yaptı.

1983 yılında bağımsızlığını ilan eden KKTC’nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş oldu. KKTC anayasası temsili demokrasiyi öngörüyor. Ülkede çok partili demokrasinin uygulandığı KKTC’de devletin başında bulunan Cumhurbaşkanı, 5 yılda bir düzenlenen seçimle başa geliyor. Nisan 2015’te yapılan son cumhurbaşkanlığı seçimini Mustafa Akıncı kazandı. 

Yasama yetkisinin 50 üyeli Cumhuriyet Meclisine ait olduğu ülkede yürütme yetkisi, Cumhurbaşkanı tarafından atanan başbakanın yönetiminde oluşturulan Bakanlar Kurulu’nda bulunuyor. Ülkede, milletvekilliği genel seçimleri de 5 yılda bir yapılıyor.

Kıbrıs’ın Türk ve Rum tarafları olarak ayrılmasından sonra adanın birleştirilmesi için on yıllar boyunca çeşitli girişimler yapıldı. Taraflar 1968'den bu yana adanın yeniden birleştirilmesi için defalarca bir araya geldi ancak müzakerelerin hiçbiri sonuç vermedi.