استانبول/ خبرگزاری آناتولی

چندین نفر از شهروندان افغانستان در گفتگو با خبرنگار آناتولی در تهران از چگونگی انتقال هموطنان شان از مرز ایران به ترکیه، هزینه های این امر، مشکلات آن، تعدادشان، انگیزه ها و رفتار قاچاقچیان انسان، برخورد پلیس و غیره سخن گفتند.

محمد. الف جوان 30 ساله که با افغان های عازم اروپا از طریق ایران در ارتباط است، در این زمینه گفت:

«در میدان آزادی تهران، افراد را به قاچاقچیان تحویل می دادیم. در حال حاضر تعداد کسانی که به سمت ترکیه و اروپا مهاجرت می کنند خیلی کم است. دلیل آن هم بسته شدن مرز یونان است.

تا تابستان گذشته در هفته حدود هزار تا دو هزار نفر از سمت ایران به ترکیه می رفتند تا بتوانند خودشان را به یونان برسانند.

- تحویل مسافر در میدان آزادی

نیازی نبود دنبال مسافر بگردیم. آن روزها همه عزم‌شان را جمع کرده بودند که بروند. خانواده با بچه کوچک، مرد و زن فرقی نداشت. بسیاری از افغان های جوان ساکن ایران مهاجرت کردند.

بیشتر آنها جوانان 15 تا 20 ساله بودند. تعداد مسافران که به اندازه یک اتوبوس می شد، با قاچاقبر تماس می گرفتیم. آنها کُرد بودند و مسافران را در میدان آزادی تحویل می دادیم.

اوایل مسافران را سوار اتوبوس می کردیم و می فرستادیم اما زمان هایی که با حساسیت پلیس روبرو می شدیم مسافرها سوار چند خودرو سواری می شدند و می رفتند.»

-2 میلیون تومان تا ترکیه

بستگی داشت قاچاقبر چقدر درخواست کند و ما هزینه را به مسافران می گفتیم. مثلا اگر کردها یک میلیون و 800 هزار تومان (470 دلار) طلب می کرد، ما دو میلیون تومان می گرفتیم.

عموما بین 2 تا 3 میلیون تومان (حدود 500 الی 800 دلار) هزینه رد کردن از مرز ایران به سمت ترکیه بود. تفاوت قیمت هم به دلیل دلال ها و واسطه ها بسیار بود. نسبت به مسیر، قیمت ها متفاوت است.

من نمی دانم از چه مسیرهایی می رفتند. فقط مسافر را به سمت ارومیه سوار می کردیم. قاچاقچی ها درباره مسیر یک راه کوهستانی را پیشنهاد می‌دادند که حدود 10 ساعت پیاده روی داشت و یک مسیر هم رودخانه بود و یک ساعت پیاده روی لازم بود و گرانتر بود.

البته بسیاری از آنها با وعده مسیر رودخانه مسافر را می بردند اما در نهایت از مسیر کوهستان آن هم در شب آنها را از مرز خارج می کردند که البته مرگ و میر هم داشتند.»

-مرزبانی سختگیری می کرد

یکی از افرادی که مهاجران غیرقانونی را از مرز خارج می کرد و نمی خواهد نامی از او ببریم در گفتگو با خبرنگار آناتولی اظهار داشت:

«قبل از اینکه مرز اروپا باز شود قیمت ها خیلی بالا بود. تا 40 میلیون تومان (حدود 10.5 هزار دلار) هم می گرفتیم. اما بعد که سختگیری یونان کم شد یک نفر با 5 تا 7 میلیون تومان (1.3 الی 1.8 هزار دلار) به اروپا می رسید.»

او در پاسخ این سوال که آیا مرز ایران برای خروج سختگیری می کرد یا می خواستند افغان ها خارج شوند و حساسیتی نداشتند، تصریح کرد:

«مرزبانی سختگیری می کرد. در حقیقت نباید گیر مرزبانی می افتادند. چون نه تنها نمی توانستند خارج شوند بلکه دیگر اجازه اقامت در ایران را هم نداشتند.

چندبار اتفاق افتاده بود که یک خانواده افغان که تمام دارایی اش را جمع کرده بود که از ایران به اروپا برود، لب مرز گیر می افتاد و دیپورت می شد به افغانستان.

در حقیقت این فرد زندگی اش از دست می رفت. چرا که نه تنها به اروپا نمی رسید بلکه دیگر نمی توانست در کشوری که بزرگ شده بود و زندگی کرده بود هم بماند و با شرایطی بدتر به افغانستان فرستاده می شود.»

-مهاجران راضی هستند

اکبر محمدی، در بحبوحه مهاجرت افغان‌ها به اروپا برادر 18 ساله اش را از طریق قاچاقچیان به اروپا فرستاده که الان در سوئد زندگی می کند. او نیز به خبرنگار آناتولی گفت:

«افغان ها ترکیه را به عنوان مسیر انتخاب می کنند، اما کمتر کسی در ترکیه می ماند. چرا که شرایط آن نسبت به اروپا سخت تر است و خودت باید هزینه هایت را دربیاوری. اما اروپا هزینه هایت را می دهد. برادرم الان تحت پوشش سازمان ملل است اما چند نفر از دوستانم مراحل اداری کارهایشان انجام شده است.

رفتن برای جوان ها خوب بود. درست است خطر داشت و حتی ممکن بود جانشان را از دست بدهند. اما می توانستند امیدوار باشند که در یک کشور اروپایی زندگی و پیشرفت می کنند.

مهمتر اینکه می دانند بعد از چند سال پاسپورت اروپایی دارند، اما ما سال هاست در ایران زندگی می کنیم و حتی در این کشور متولد شده ایم اما تا همیشه مهاجر شناخته می شویم.»

-کاش رفته بودم

سعید. ح دارای مدرک فوق لیسانس مهندسی متالوژی از یکی از بهترین دانشگاه های ایران است. برادر او به اروپا مهاجرت کرده و از اینکه خودش نرفته است پشیمان است. وی نیز اظهار داشت:

«در بین افغان هایی که مهاجرت کردند، چند دوست ایرانی ام که حتی مشکل کارت پایان خدمت هم نداشتند، اما به صورت قاچاقی رفتند و الان در آلمان کارهایشان هم درست شده است.

من متولد ایران هستم. اما یک مهاجر محسوب می شوم. من و افغان های مهاجری که تحصیلکرده هستیم و شغل داریم برای رسیدن به این جایگاه خیلی سختی کشیده ایم.

از یکی از بهترین دانشگاه های ایران فارغ التحصیل شده ام. ده سال سابقه کار دارم اما حقوقی که می گیرم نصف حقوق یک ایرانی تازه فارغ التحصیل است. با اینکه قانون اجازه می دهد من بیمه تامین اجتماعی باشم اما کارفرما این کار را نمی کند. اگر هم اعتراض کنم تهدید به اخراج می شوم.

برادرم تعریف می کند مردم اروپا با آنها خوب برخورد می کنند، ولی جامعه ایران هنوز ما را نپذیرفته است. ما حتی حق داشتن یک سیم کارت هم نداریم. در اروپا می توانی چند سال زندگی کنی و بعد شهروند آن کشور هستی، اما شرایط ما در ایران چنین نیست.

من متولد ایران هستم، اما نمی توانم شناسنامه ایرانی داشته باشم. از طرفی اگر هم بخواهم به افغانستان برگردم، آنجا هم مرا نمی پذیرند و به ما می گویند ایرانی هستی. بنابراین وطن نداریم. کاش رفته بودم.»