Afrikalı göçmenlerin Libya'daki dramı

LONDRA - Assed Baig/Umur Koçak Semiz

Libya'da, Muammer Kaddafi'nin devrilmesinin ardından ortaya çıkan istikrarsızlık, kaçakçıların daha özgürce faaliyette bulunmasına imkan verirken, son dönemde ülkeye gelen göçmen sayısında büyük artış yaşandı.

Ülkede yönetimin değişmesinden bu yana çoğunluğu Çad, Nijer ve Mali'den gelen göçmenler, İtalya'ya gidecek bir bota binme umuduyla Libya'ya akın ediyor.

Trablus'taki bir gözaltı merkezinde göçmenlerle görüşen AA muhabiri, yaşanan sefalete tanıklık etti.

Libya'nın başkenti Trablus'ta, girişinde kimileri askeri üniformalı bir grup silahlı adamın ellerinde sigaralarıyla beklediği hayvanat bahçesinin bir kısmı, "gözaltı merkezi"ne ev sahipliği yapıyor. Önceleri milislerin elinde bulunan merkez, daha sonra İçişleri Bakanlığı kontrolüne geçmiş. 

Artık göçmenlerden de sorumlu olan milisler, başkent sokaklarında geçerli vizesi ya da belgeleri bulunmayan göçmenlerin peşine düşüyor.

"Gerçeği söylediğin sürece içeri girip bakabilirsin"

Gözaltı merkezindeki gardiyanların hiçbiri, silah taşımıyor. Yabancı gazetecilerin olayı çarpıtıp göçmenlerin hayvanlarla bir arada tutulduğuna dair haberler yazmasından büyük üzüntü duyduklarını belirten Alaha, "Gerçeği söylediğin sürece içeri girip bakabilirsin" diyerek yolu gösteriyor.

İçeride çoğu Afrika kökenli, siyahi göçmenler sıra olmuş bekliyor. Gardiyanlardan Abdullah, göçmenlerin pasaportunu kontrol ediyor. Göçmenlerin evraklarında geçerli giriş mührüne genellikle rastlanmıyor. Bazılarının pasaportu bile yok.

Mali'den gelen 27 yaşındaki Fafuna Musa, AA muhabirine, Libya'ya ailesinin karnını doyurmak için geldiğini söyleyip şunları ekliyor: "Sadece biraz para kazanmak, sonra da evime dönmek istiyorum". 

Muammer Kaddafi rejimi sırasında Libya'dan Avrupa'ya giden Afrikalı sayısı çok daha azdı. Çünkü Kaddafi, "Siyahi bir Avrupa"ya engel olmak için Avrupa ülkelerinden para istiyordu. Kaddafi rejiminin yıkılmasından sonra ortaya çıkan istikrarsızlık, kaçakçıların daha özgürce faaliyette bulunmasına olanak tanıdığı için göçmen sayısında büyük bir artış kaydedilmiş.

 Libya'ya ulaşmak için çölü geçenler var

Yorgun görünen göçmenlerin kıyafetleri yırtık pırtık. Kiminin ayakkabısı yok. Büyük bir kısmı, Libya'ya ulaşabilmek için çölü geçmiş. Bu tehlikeli yolculuk, geldikleri yere göre kimi zaman bir aydan uzun sürüyor. Kimi ta Nijerya'dan gelmiş. Giysileri toz toprakla kaplı göçmenlerden bazıları, inşaatlarda çalışıyor. En gençleri, 18 yaşında.

Gazetecilerin girmesine izin verilmeyen birçok gözaltı merkezi ve hapishane bulunuyor

Ülkede gazetecilerin girmesine izin verilmeyen birçok gözaltı merkezi ve hapishane bulunuyor. Bir süre Trablus'un doğusunda yer alan Hums'taki merkezde tutulan bir göçmen, AA muhabirine, sürekli dayak ve cinsel tacize maruz kaldıklarını anlatıyor. Adının açıklanmasını istemeyen göçmen, kadınların serbest kalabilmek için gardiyanlarla cinsel ilişkiye girmeye zorlandığını söylüyor.

Merkezde göçmenlere bağıran ya da güç kullanan gardiyan olmadığını söyleyen Gars, "Biz ne yiyorsak onlara da onu veriyoruz. Kadın göçmenlerle ilgilenmeleri için kadın gardiyanlarımız var. İnsanlara kötü davranmıyoruz" diyor.

Kamyonlara doldurulup ülkelerine gönderiliyorlar

AA muhabirinin, ülkenin güneyindeki en büyük kent olan Sabha'da bir başka gözaltı merkezini ziyaret etmesine olanak tanınıyor ancak göçmenlerin tutulduğu yeri görmesine izin verilmiyor. Komutan Yardımcısı el-Medani Muhammed el-Zaruk, merkezde yaklaşık 600 göçmenin bulunduğunu söylüyor.

Kent sakinleri, merkezin son derece pis olduğunu, koku yüzünden içeri girmenin imkansız olduğunu söylüyor. Yüzlerce kişinin Libya sıcağında küçücük odalarda bir arada tutulduğu merkezde klimanın adı bile geçmiyor. Genellikle Nijer, Çad ve Mali'den gelen göçmenler, geldikleri ülkeye göre gruplara ayrılıyor.

El-Zaruk, "Somali, Eritre, Çad ve Mali'den gelen göçmenleri, mülteci oldukları için ülkelerine geri gönderemiyoruz" diyor. Nijer'den gelen ve gerekli evraklara sahip olmayan göçmenler, kamyonlara doldurulup ülkelerine geri gönderiliyor.

AA muhabiri, Trablus'taki gözaltı merkezinden ayrılırken bazı göçmenler, akşam namazı kılmaya çıkıyor. Libyalı gardiyanlar namazlarını bitirdikten sonra onlar da hasırların üzerinde namaza duruyor. Allah'a yakarmak için ellerini göğe açıyorlar. Başları solmuş çiçekler gibi öne düşük, hem aileleri hem de kendileri için bir mucize adına dua ediyorlar.